„Ja, która wyruszam a ja, która wracam” – perskie pasaże Gertrude Bell
Abstrakt
Persian Pictures, pierwsze opublikowane dzieło Gertrude Bell, znacznie różni się od jej późniejszych prac. Krytycy zarzucali jej, że jest to kolekcja sentymentalnych anegdot, niewspółmiernych z jej dojrzalszą twórczością. W niniejszym artykule podejmę próbę „zrehabilitowania” Gertrude Bell, proponując uznać przywoływane wady tekstu za najmocniejsze strony zbioru, które pozwalają ujrzeć inną – młodszą, mniej doświadczoną – Bell, ale już wtedy oddaną „sprawie wschodniej”.
Kładąc nacisk na kwestie przekraczania granic i transgresyjnych pasaży, przyjrzę się wybranym esejom z kolekcji Persian Pictures pod kątem ukazania ewolucji tożsamości Bell i rozwoju jej twórczości w kontekście szczytu brytyjskiej ekspansji kolonialnej na Bliskim Wschodzie. Dzięki porównaniu poszczególnych anegdot Bell z orientalistycznym malarstwem Johna Fredericka Lewisa, pragnę dowieść, że pewne aspekty Persian Pictures, pierwotnie uznawane za ich najsłabsze punkty, stanowią tak naprawdę o sile i świeżości wczesnego pisarstwa Bell i są asumptem do prowadzenia dyskusji na temat reprezentacji Orientu w twórczości zachodnich badaczy i artystów.
Słowa kluczowe
Gertrude Bell; kolonializm; orientalizm; Persja; wiktoriańscy podróżnicy
Bibliografia
Bell G., 2014, Persian pictures: From the mountains to the sea, London: IB Tauris.
Disraeli B., 1847, Tancred, or, the new crusade, https://www.gutenberg.org/files/20004/200 04-h/20004-h.htm [accessed on: 30 October 2020].
Hogarth D., 1926, Obituary of Gertrude Bell, “The Geographical Journal”, no 68/4, 363–368.
Kipling R., 1889, The ballad of East and West, https://www.bartleby.com/246/1129.html [accessed on: 30 October 2020].
MacCannell D., 1999, The tourist: A new theory of the leisure class, Berkeley: University of California Press.
Minghella A., 1996, The English patient, DVD, Miramax.
Rowland R., 2015, This intimate war: Gallipoli/Canakkale 1915, Istanbul: Bilge Kultur Sanat.
Rushdie S., 1991, ‘Commonwealth literature’ does not exist, in: Imaginary homelands: Essays and criticism 1981–1991, London: Granta, 61–71.
Suleri S., 2013, Meatless days, Chicago: University of Chicago Press.
Wortley Montagu M., 2012, The Turkish embassy letters, Jack, M., ed., London: Virago.
Uniwersytet Śląski Katowice Polska
https://orcid.org/0000-0001-7487-7807
JULIA SZOŁTYSEK – PhD, Institute of Literary Studies, University of Silesia in Katowice, Katowice, Poland.
Adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół literackich i artystycznych reprezentacji Bliskiego Wschodu, podróżopisarstwa, teorii queerowych i studiów operowych. Szołtysek jest laureatką 2016 Peter Lang Young Scholars Award. Jej monografia pt. A Mosaic of Misunderstanding: Occident, Orient, and Facets of Mutual Mis/Construal została wydana w 2016 przez Wydawnictwo Naukowe Peter Lang.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
