Mętlarz, kręciciel, zamięsiciel… – wokół leksemu mąciwoda i jego synonimów
Abstrakt
The aim of the article is to gather and systematize the synonyms of the lexeme mąciwoda (also the ones that are not used in contemporary Polish language). Each synonym is placed in a more or less capacious semantic field. The semantic differences between synonyms are also analysed in the article. Moreover, the traces of forgotten lexemes in contemporary naming and culture are revealed by the author of the paper.
Słowa kluczowe
semantic field; lexical semantics; synonimy
Bibliografia
Anusiewicz J., 1992, Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata, w: Anusiewicz J., Nieckula F., red., Język a kultura, t. 5, Wrocław.
Buttler D., 1978, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa.
Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H., red., 1999, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, t. 2, Warszawa.
Klemensiewicz Z., 2009, Historia języka polskiego, Warszawa.
Kleszczowa K., 1998, Staropolskie kategorie słowotwórcze i ich ewolucja. Rzeczowniki, Katowice.
Kleszczowa K., 2012, Gasnące słowa, w: Janowska A., Pastuchowa M., red., Tajemnice dynamiki języka. Księga jubileuszowa, Katowice.
Kleszczowa K., 2012, Neologizmy a problem ewolucji systemu słowotwórczego, w: Janowska A., Pastuchowa M., red., Tajemnice dynamiki języka. Księga jubileuszowa, Katowice.
Kurkowska H., 1949, O zmianach znaczeń wyrazów, w: „Poradnik Językowy”, z. 3.
MosiołekKłosińska K., 1997, Antropocentryzm leksyki „zwierzęcej”, w: Grzegorczykowa R., Zaron Z., red., Semantyczna struktura słownictwa i wypowiedzi, Wrocław.
Nagórko A., 2004, Wstęp, w: Nagórko A., Łaziński M., Burkhardt H., Dystynktywny słownik synonimów, Kraków.
Piela A., 2007, Od frazeologizmu do derywatu, w: „LingVaria”, nr 1 (3).
Rejter A., 2006, Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowokomunikacyjne konteksty potoczności, Katowice.
Rejter A., 2008, Stabilność modeli nominacyjnych leksyki ekspresywnej w historii języka polskiego, w: „LingVaria”, nr 1 (5).
Tokarski R., 2013, Światy za światami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin.
Netografia
http://grillhouse.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://lubimyczytac.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://nkjp.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://pl.wikipedia.org, [dostęp 20.09.2014].
http://poznajnieznane.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://rozternik.blog.onet.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://sjp.pwn.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.bukowa.szczecin.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.janow.arabians.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.miejski.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.nkjp.uni.lodz.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.poznan.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.wedel.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.wsjp.pl (WSJP), [dostęp 20.09.2014].
http://www.zumi.pl, [dostęp 20.09.2014].
http://www.zwodnik.pl, [dostęp 20.09.2014].
Słowniki
Anusiewicz J., Skawiński J., 1996, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa–Wrocław. (SPPot)
Bańko M., red., 2000, Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa. (ISJP)
Bańko M., red., 2005, Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych PWN, Warszawa. (WSWB)
Bojczuk T., 2011, Słownik psycholingwistyczny języka polskiego z komentarzem, Londyn. (SpsychJP)
Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków. (SEJPBor)
Czeszewski M., 2006, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa. (SPPCz)
Doroszewski W., red., 1958–1969, Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa. (SJPDor)
Dubisz S., red., 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1–4, Warszawa.
Kaczmarek L., Skubalanka T., Grabias S., 1994, Słownik gwary studenckiej, Lublin. (SGS)
Karłowicz J., Kryński A.A., Niedźwiedzki W., 1900–1927, Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa. (SW)
Kopaliński W., 1967, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa. (SWO)
Linde S.B., 1807–1814, Słownik języka polskiego, t. 1–6, Warszawa. (SL)
Mayenowa M.R., Pepłowski F., Mrowcewicz K., Potoniec P., red., 1966–, Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–36, Wrocław–Warszawa–Kraków. (SPXVI)
Skorupka S., 1996, Słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa. (SFJP)
Skorupka S., red., 1988, Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa. (SWB)
Stomma L., 2000, Słownik polskich wyzwisk, inwektyw i określeń pejoratywnych, Warszawa. (SPWIiOP)
Szymczak M., red., 2002, Słownik języka polskiego, t. 1–3, Warszawa. (SJPSzym)
Urbańczyk S., red., 1953–2002, Słownik staropolski, t. 1–11, Kraków. (SStp)
Zdanowicz A. i in., 1861, Słownik języka polskiego, t. 1–2, Wilno. (SWil)
doktorantka w Zakładzie Historii Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Polska
https://orcid.org/0000-0002-4769-6645
Zainteresowania naukowe: onomastyka (ze szczególnym uwzględnieniem antroponimii i onomastyki literackiej), semantyka, historia języka polskiego. Ważniejsze publikacje: Słowna wędrówka z „biegunem”, „ceklownikiem” i „wagusem”… – w poszukiwaniu zaginionych synonimów leksemu „włóczęga”, 2013, w: Mitrenga B., red., Linguarum silva, t. 2: Słowo – znaczenie – relacja w języku i w tekście, Katowice.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
