Straszno i śmieszno. Balladyna Juliusza Słowackiego i jej lektura w szkole
Abstrakt
Balladyna by Juliusz Słowacki is a text which causes controversy as its interpretation cannot be unequivocal – it results from the plot based on the rule of parallelism and parody as well as its structure and its frame that is an evident sign of irony. The history of critical reception of Balladyna demonstrates how difficult it is simply to read this drama. It can be regarded as a quintessence of Romantic playing with conventions, but it contains many elements of preRomantic tradition and it also opens the aesthetic and worldview perspectives for modern and postmodern literature. Such multidimensional drama is included in a core curriculum at lower secondary school. It is a source of difficulties for teachers and students and it is often read in too simplified manner during the lessons. The aim of the article is to present a suggestion of such attitude towards the drama that can help to discover the play of ambiguous perspectives that is inscribed in it.
Słowa kluczowe
Balladyna; Słowacki; interpretation; irony; school
Bibliografia
Bolecki W., 2010, Słowacki Gombrowicza, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 171–191.
Burzyńska A., Markowski M.P., 2007, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków: Znak.
Inglot M., 1984, Wstęp, w: Słowacki J., 1984, Balladyna, Wrocław: Ossolineum.
Makowski S., 1981, „Balladyna” Juliusza Słowackiego, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Markiewicz H., 1989, Metamorfozy „Balladyny”, „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 47–86.
(PPK) Podstawa programowa z komentarzami, 2009, t. 2, Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum, Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Polańczyk D., 2003, „Balladyna” Juliusza Słowackiego, Lublin: Biblioteka Wysyłkowa.
Słowacki J., 1972, Dramaty (Wybór), t. 1, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Weintraub W., 1977, „Balladyna”, czyli zabawa w Szekspira, w: tegoż, Od Reja do Boya, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
dr hab. prof. UJ, Katedra Krytyki Współczesnej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska; Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-5110-6986
Zajmuje się badaniem literatury XX i XXI wieku, zasadami współczesnej recepcji tekstów klasycznych, dydaktyką nauczania literatury, krytyką literacką i filmową. Najważniejsze publikacje: Świat poezji Stanisława Barańczaka (Kraków 1995), Małgorzata Musierowicz i Borejkowie (Kraków 1999), Opowieść o człowieku. Podręcznik do języka polskiego dla liceum, klasa 1, 2, 3 (Kraków 2002, 2003, 2004), Wariacje metafizyczne (Kraków 2007), Poezja i pamięć. O trzech poematach Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta i Adama Zagajewskiego (Kraków 2008).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
