Kozak w Brukseli, czyli Mariana Pankowskiego krytyczny zamysł na styku kultur
Abstrakt
The article attempts to reinterpret Marian Pankowski’s literary project. The author that has been marginally present in Polish reception, read once again in the context of modern theories and discourses reveals the maturity and timeliness of his themes, asking difficult questions concerning the identity of man in the 20th century. The author of Matuga is interested in the very foundations of premodern world; he asks questions about the sense of religion, meaning of the traditionally perceived concept of nationality and ‘functionality’ of preVictorian model of morality.
In the article author’s conviction, such artistic attitude was possible only due to constant existence between the home country and the exile, between East and West, due to some ‘worldbeing’ that enabled him to ask a reader some difficult questions about condition of the contemporary man, question missing in Polish literature at that time.
The author of the article is also convinced that the most important and interesting cultural (and literary) processes always take place at the borderlands, where different cultures, genres and identities meet. Such notion is based on postcolonial theory by Edward Said.
Słowa kluczowe
modernity; borderlands; worldliness; Maisons Laffitte; Kultura; Jerzy Giedroyc; Witold Gombrowicz; Marian Pankowski; Rainer Maria Rilke; Edward Said; Belgium
Bibliografia
(AP 1998) „Acta Pancoviana”, 1998, nr 1.
Attridge D., 2007, Jednostkowość literatury, przeł. Mościcki P., Kraków: Universitas.
Barć S., 1991, Marian Pankowski – poeta, prozaik, dramaturg, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSkłodowskiej.
Czapliński P., 2009, Czas wymienić narracje, „Tygodnik Powszechny”, 9.06., http://tygodnik.onet.pl/33,0,28268,czas_wymienic_narracje,artykul.html, [dostęp: 14.03.2012].
DanielewiczZielińska M., 1999, Szkice o literaturze emigracyjnej półwiecza 1939–1989, Wrocław: Ossolineum.
Desrteevan Wilder E., 1990, Odbiór twórczości Mariana Pankowskiego na Zachodzie, w: Barć S., Korzeniowski T., Przystasz B., red., Pisarska rozróba: w 70-lecie urodzin Mariana Pankowskiego, Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna, Lublin: Wydawnictwo Polonia.
Gumbrecht H.U., 1997, In 1926: living at the edge of time, Harvard: Harvard University Press.
Latawiec K., 1994, Na scenie świata i teatru: o dramaturgii Mariana Pankowskiego, Kraków: Universitas.
Latawiec K., 1999, Belgijskie realia w prozie Mariana Pankowskiego, „Acta Pancoviana”, nr 2.
Latawiec K., 2009, Pomiędzy Karpatami a europejską Civitas, http://www.latawiec.krakow.pl/pliki/pankowski.pdf, [dostęp: 14.03.2012].
Linde S.B., 1812, Słownik języka polskiego, cz. III (vol. V), Warszawa: [nakład autora].
Markowski M.P., 2007, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków: Universitas.
Markowski M.P., 2009, Niskie loty, „Tygodnik Powszechny”, 9.06., http://wiadomosci.onet.pl/kiosk/kraj/niskieloty,1,3347931,wiadomosc.html, [dostęp: 14.03.2012].
Pankowski M., 1983, Matuga idzie: przygody, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Pankowski M., 1989, Gość, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Pankowski M., 1999, Bolesław Leśmian, czyli bunt poety przeciw granicom, przeł. Krzewicki A., Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Pankowski M., 2000, Polak w dwuznacznych sytuacjach, rozm. przepr. RutaRutkowska K., Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Pankowski M., 2011, Pismo w stronę miłości, Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Said E., 2004, Świat, tekst, krytyk, przeł. KrawczykŁaskarzewska A., w: PreisSmith A., red., Kultura, tekst, ideologia. Dyskursy współczesnej amerykanistyki, Kraków: Universitas.
Said E., 2009, Kultura i imperializm, przeł. WyrwasWiśniewska W., Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sołtys W., 1990, Środowisko kulturalne Sanoka w okresie międzywojennym 1918–1939, w: Barć S., Korzeniowski T., Przystasz B., red., Pisarska rozróba: w 70-lecie urodzin Mariana Pankowskiego, Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna, Lublin: Wydawnictwo. Polonia.
doktorant, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Polska. Polska
Krytyk literacki, zajmuje się literaturą nowoczesną, a w szczególności polską prozą innowacyjną. Przygotowuje pracę doktorską na temat prozy Mariana Pankowskiego jako projektu literatury innowacyjnej. Publikował teksty poświęcone prozie współczesnej (M. Pankowski, W. Gombrowicz, A. Olechniewicz, R. Alameddine, J. Hajduk). Współpracował z Archiwum Instytutu Literackiego „Kultura” w Maisons – Laffitte.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
