关于中国高校波兰语专业教材使用及编写 的几点思考——以上海外国语大学波兰语 专业本科一、二年级为例 [Refleksje nad opracowaniem podręczników dla studentów polonistyki w Chinach – na przykładzie I i II roku studiów polonistycznych na Szanghajskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych]
Abstrakt
W niniejszym artykule omówiono wyzwania związane z wykorzystaniem podręczników do nauczania języka polskiego na zajęciach dla studentów chińskojęzycznych. W pierwszej części rozprawy, zatytułowanej Przegląd historii rozwoju nauczania języka polskiego na chińskich uniwersytetach, scharakteryzowano uwarunkowania glottodydaktyki polonistycznej w Chińskiej Republice Ludowej. Rozkwit chińskich polonistyk w ostatnich latach jest efektem współpracy między Polską i Chinami w ramach inicjatywy Pasa i Szlaku. Od 1954 roku przez niemal 60 lat Pekiński Uniwersytet Języków Obcych był jedynym ośrodkiem uniwersyteckim
prowadzącym studia polonistyczne, ale między 2012 a 2021 rokiem otwarto nowe kierunki zawierające w siatce studiów język polski na 17 innych uniwersytetach. Tak gwałtownej ekspansji towarzyszą też wielkie wyzwania – jednym z nich jest opracowywanie różnorakich materiałów dydaktycznych. Te wyzwania przedstawiono na podstawie studium przypadku w drugiej części artykułu: Wykorzystanie materiałów
dydaktycznych w nauczaniu języka polskiego na Szanghajskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych (SUSM/SISU – Shanghai International Studies University). Mimo iż język polski jest nauczany w Chinach na poziomie uniwersyteckim od 65 lat, to chiński rynek wydawniczy nie może poszczycić się zbyt wieloma lokalnymi podręcznikami. W związku z tym lektorzy sięgnęli po pozycje opublikowane w Polsce. Jednakże zostały one przygotowane z myślą o osobach dobrze znających kulturę europejską, ponadto nacisk kładziony na komunikację nie odpowiada przyzwyczajeniom studentów z Chin. Te i inne trudności skłoniły nauczycieli języka polskiego na SUSM do podjęcia pracy nad własnymi materiałami dydaktycznymi. Trzecia część artykułu, Podręczniki opracowywane na SUSM, omawia tworzone skrypty: Bliżej historii Polski oraz Praktyczna gramatyka języka polskiego. Pierwszy z nich ma dwa zasadnicze cele: zaznajomienie studentów z podstawowymi informacjami na temat historii Polski oraz rozwinięcie umiejętności rozumienia tekstów pisanych. Książka jest przeznaczona dla studentów z Chin, dlatego wyjaśnienia trudniejszego słownictwa podane są w języku chińskim, a prezentowane treści uwzględniają chiński kontekst kulturowy. Z kolei Praktyczna gramatyka języka polskiego jest opracowywana z zamiarem dostarczenia kompleksowego, przystępnego i praktycznego kompendium do nauczania gramatyki rodzimym użytkownikom języka chińskiego.
Słowa kluczowe
glottodydaktyka; język polski w Chinach; podręcznik jpjo
Bibliografia
阿日娜, 2012, 关于编写非通用语种低年级精读教材的思考[J]. 吉林省教育学院学报(08).
李金涛, 1988,《波兰语1》, 外语教学与研究出版社, 北京.
李金涛, 1996,《波兰语语法》, 外语教学与研究出版社, 北京.
刘俊, 傅荣, 2008, 欧洲语言共同参考框架:学习、教学、评估 [M]. 外语教学与研究出版社.
王羽, 2008, 当代国外外语课程改革综述与借鉴[J]. 高教前沿, (12), 48.
吴虹, 2011, 高校小语种专业建设策略 [J]. 教育探索, (07).
Antoniewicz A., 2015, Problemy i wyzwania w nauczaniu języka polskiego na nowo powstałym lektoracie w Chinach, in: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea,
Japonia. Rocznik 2014/2015, ed. K. Morita, Departament of Polish Studies TUFS, Tokio, pp. 161–172.
Borysiewicz M., 2016, History, Historiography of the Polish Diaspora in Harbin, 1898–1949, „Scripta Historica”, no. 22, pp. 88–124, https://ssh.apsl.edu.pl/images/NR22/226Borysiewicz.pdf [29.06.2022].
Giza A., 2019, Polacy z Mandżurii. Dzieje polskiej kolonii w Harbinie w latach 1895–1966, Avalon, Kraków.
Jasińska A., 2022, Polish Studies in China Yesterday, Today – Tradition, New Challenges as Experienced by a Teacher of Polish as a Foreign Language, in: Multilateral Relations,
Many Perspectives: China, Central-Eastern Europe, eds. T. Ewertowski, M. Miazek-Męczyńska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, pp. 17–24.
Jasińska A., Kajak P., Wegner T., eds., 2021, Język polski w Chinach. Z doświadczeń nauczania języka polskiego w Azji Wschodniej, Polonicum, Warszawa.
Kim Y., Przyklenk J., Koh S., eds., 2018, Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2018/2019, Department of Polish Studies HUFS, Seoul.
Leśniewska K., 2018, Lektorat języka polskiego na Uniwersytecie w Zhaoqing. Rozwój, perspektywy, wyzwania, in: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia.
Rocznik 2016/2017, ed. Y. Mao, Sub Lupa, Warszawa, pp. 445–456.
Li Y., 2012, Po polsku nie tylko się mówi! Metodyka nauczania kultury w dydaktyce polonistycznej w Chinach „Postscriptum Polonistyczne”, no. 2 (10), pp. 263–273.
Liao C., 2018, Sposoby podnoszenia efektywności nauczania języka polskiego uczniów mówiących po chińsku – znaczenie morfologii i słowotwórstwa w procesie kształcenia jęzkowego, master thesis, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Madelska L., 2012, Практическая грамматика польского языка, trans. O. Leshkova, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Malejka J., 2020, Wykorzystanie podejścia międzykulturowego w nauczaniu języka polskiego w Chinach na przykładzie kuchni, „Postscriptum Polonistyczne”, no. 26 (2), pp. 77–90, https://doi:10.31261/PS_P.2020.26.06.
Malejka J., 2021, Podejście międzykulturowe w nauczaniu języka polskiego jako obcego w Chinach, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio N – Educatio Nova”, no. 6, pp. 467–485, https://doi:10.17951/en.2021.6.467-485.
Malejka J., Ikeda A., eds., 2012, Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2010/2011, Katedra Języka Polskiego PUJO, Pekin.
Mao R., 2018, Postęp w mówieniu po polsku początkujących Chińczyków (na przykładzie studentów Szanghajskiego Uniwersytetu Studiów Międzynarodowych), in: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2018/2019, eds. Y. Kim, J. Przyklenk, S. Koh, Departament of Polish Studies HUFS, Seoul, pp. 411–418.
Mao Y., ed., 2018, Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2016/2017, Sub Lupa, Warszawa.
Mao Y., Chechłacz P., 2018, Polonistyka w Kantonie – próba odpowiedzi na wyzwania rynku pracy na południu Chin, in: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2018/2019, eds. Y. Kim, J. Przyklenk, S. Koh, Departament of Polish Studies HUFS, Seoul, pp. 335–345.
Miodunka W. et al., 2018, Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Miodunka W., Gębal P.E., 2020, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Morita K., ed., 2015, Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2014/2015, Departament of Polish Studies TUFS, Tokio.
Ruszer A., 2015, Prace licencjackie w Pekinie – język polski narzędziem czy przedmiotem refleksji, in: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2014/2015, ed. K. Morita, Departament of Polish Studies TUFS, Tokio, pp. 183–194.
Sadowska I., 2012, Polish: A Comprehensive Grammar, Routledge, London, https://doi:10.4324/9780203610732.
Szalkowska-Kim E., ed., 2013, Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2012/2013, Departament of Polish Studies HUFS, Seoul.
Tambor J., Tambor A., 2021, Na jedwabnym szlaku inkrustowanym bursztynem, czyli o pracy, przyjaźni, fascynacji i egzotyce. Współpraca Uniwersytetu Śląskiego z Chinami w pierwszym 20-leciu XXI wieku, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej”, no. 19, pp. 248–262, https://doi.org/10.4467/23538724GS.20.062.13502.
Tokimasa S., ed., 2010, Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia – 2009, Katedra Kultury Polskiej TUFS, Tokio.
Wawrzyniak K., 2018, Między szkołą a uniwersytetem. Nauczanie języka polskiego na uniwersytecie BISU w Pekinie, in: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2016/2017, ed. Y. Mao, Sub Lupa, Warszawa, pp. 457–466.
Zhao G., 2011, Polonista chiński wobec rynku pracy i struktury języka polskiego, in: Polonistyka bez granic. IV Kongres Polonistyki Zagranicznej, vol. 2, Glottodydaktyka polonistyczna – współczesny język polski – językowy obraz świata, eds. R. Nycz, W. Miodunka,
T. Kunz, Wydawnictwo Universitas, Kraków, pp. 245–250.
Szanghajski Uniwersytet Studiów Międzynarodowych Chiny
https://orcid.org/0000-0003-0264-5665
RUI MAO – dr, Szanghajski Uniwersytet Studiów Międzynarodowych, Szanghaj, Chiny. Absolwentka polonistyki Pekińskiego Uniwersytetu Języków Obcych (BFSU) i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Polonistka, tłumaczka, obecnie pracuje na Szanghajskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych (SISU) jako lektorka i kierownik studiów polonistycznych. Autorka chińskiego przekładu Cyberiady oraz Summy technologiae (współtłumaczka) Stanisława Lema.
Szanghajski Uniwersytet Studiów Międzynarodowych Chiny
https://orcid.org/0000-0002-1133-137X
TOMASZ EWERTOWSKI – dr, Szanghajski Uniwersytet Studiów Międzynarodowych, Szanghaj, Chiny
Polonista, slawista, literaturoznawca. Wykładowca języka i kultury polskiej na Szanghajskim Uniwersytecie Studiów Międzynarodowych, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na historii podróżopisarstwa, ze szczególnym uwzględnieniem dziewiętnastowiecznych podróży do i po Azji. Pełnił funkcję kierownika dwóch grantów Narodowego Centrum Nauki. Autor m.in. książki Images of China in Polish and Serbian Travel Writings (1720–1949) (Brill, 2020).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
