Czytanie realfantastyki. Najnowsza polska proza na zajęciach dla cudzoziemców
Abstrakt
W artykule skupiono się na najnowszej prozie polskiej i poddano pod rozwagę kwestię, czy odniesienia w tekstach literackich do polskich realiów (pojawiające się w beletrystyce nawiązania do osób ze świata polityki, religii, kultury; do ukonkretnień przestrzennych czy urbanistycznych) w zakresie szeroko pojętej fantastyki mogą być dla cudzoziemskiego odbiorcy uchwytne. Autorka przekonuje, że dekodowanie znaczeń nie tylko jest inspirujące i ciekawe językowo (słowotwórczo, w rozwijaniu kompetencji tworzenia tekstów-opisów), lecz także staje się przyczynkiem do mediacji i otwarcia na różne formy przekazu oraz Innego. W studium przytoczono fragmenty utworów Ignacego Karpowicza (Niehalo), Marcina Kołodziejczyka (Prymityw) i Zygmunta Miłoszewskiego (Jak zawsze).
Słowa kluczowe
współczesna proza polska; glottodydaktyka; realfantastyka; interpretacja
Bibliografia
Achtelik A., 2020, Reportaż jako narzędzie w przekazie wiedzy o kulturze polskiej, w: Literackie obrazy kultury. Perspektywa glottodydaktyczna, red. J. Zych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 123–133.
Bednarek J.B., 2018, Horror show, czyli fetyszyzacja pamięci, w: Prognozowanie teraźniejszości. Myślenie z wnętrza kryzysu, red. P. Czapliński, J.B. Bednarek, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk, s. 295–321.
Czapliński P., 2009, Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Czapliński P., 2011, Resztki nowoczesności. Dwa studia o literaturze i życiu, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Czapliński P., 2018, Krańce wyobraźni, w: Prognozowanie teraźniejszości. Myślenie z wnętrza kryzysu, red. P. Czapliński, J.B. Bednarek, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk, s. 61–87.
Czapliński P., 2019, Gatunek orientacyjny. Reportaż polski na przełomie XX i XXI wieku, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 19–41.
Czerkies T., 2020, Zdarzenie lektury, czyli „możesz nie”… O roli nauczyciela, kryteriach doboru tekstu oraz modelach czytelniczych na zajęciach z języka polskiego jako obcego z wykorzystaniem literatury, w: Literackie obrazy kultury. Perspektywa glottodydaktyczna, red. J. Zych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 29–44.
Dunin K., 2004, Czytając Polskę. Literatura polska po roku 1989 wobec dylematów nowoczesności, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Garncarek P., 2021, Adres kulturowy w nauczaniu języka obcego, w: Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty – dylematy – trendy, red. E. Lipińska, A. Seretny, Universitas, Kraków, s. 295–313.
Glensk U., Lesiak M., 2021, Mozaikowanie prawdy. Narracje quasi-faktyczne w reportażu literackim, „Konteksty Kultury”, t. 18, z. 3, s. 314–325.
Janowska I. i in., red., 2011, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Janowska I., 2011, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Universitas, Kraków.
Jarzębski J., 2011, Fantastyka i pesymizm, w: Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku, red. J. Jarzębski, J. Momro, Universitas, Kraków, s. 99–120.
Kaniewska B., 2011, Okruchy rzeczywistości, czyli o kłopotach z mimesis, w: Nowe dwudziestolecie. Szkice o wartościach i poetykach prozy i poezji lat 1989–2009, WBPiCAK, Poznań, s. 34–50.
Karpowicz I., 2006, Niehalo, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Kołodziejczyk M., 2018, Prymityw. Epopeja narodowa, Wielka Litera, Warszawa.
Majewski P., 2011, Błędni rycerze umysłu. O pisarstwie Jacka Dukaja, w: Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku, red. J. Jarzębski, J. Momro, Universitas, Kraków, s. 485–510.
Miłoszewski Z., 2017, Jak zawsze, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Mitosek Z., 2003, Poznanie (w) powieści – od Balzaka do Masłowskiej, Universitas, Kraków.
Staszczyszyn B., 2006, Absurd w Białymstoku, absurd pod palmami, w: Magazyn literacki „Książki w Tygodniku”, TP 32/2006, https://www.tygodnikpowszechny.pl/absurd-w-bialymstoku-absurd-pod-palmami-128563 [dostęp: 30.05.2024].
Wąsowicz M., 2016, Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka, funkcje, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 59, z. 2, s. 91–105.
Wielki słownik języka polskiego, www.wsjp.pl.
Zajas P., 2011, Jak świat prawdziwy stał się bajką. O literaturze niefikcjonalnej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-5267-4846
MONIKA VÁLKOVÁ MACIEJEWSKA – dr, Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań, Polska. Literaturoznawczyni. Pracowała jako lektorka języka polskiego (z ramienia ministerstwa / delegacja MNiSW) w ośrodkach uniwersyteckich w Czechach i na Ukrainie, uczyła w szkole polonijnej w Serbii, prowadziła lektorat języka polskiego w Grecji (UAM/NAWA) i letni kurs nad Bajkałem (Stowarzyszenie „Bristol”). W kręgu jej zainteresowań leży literatura jako narzędzie glottodydaktyczne. Współautorka publikacji Literatura i glottodydaktyka w praktyce. Tekst literacki na zajęciach języka polskiego jako obcego (Poznań 2018) oraz licznych artykułów z tej dziedziny.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
