Półka filmowa 2022
Abstrakt
Artykuł prezentuje wybór polskich premier kinowych roku 2022. W tekście omówione zostały następujące tytuły: Anioły z Sindżaru, Apokawixa, F*cking Bornholm, Gry rodzinne, Noc w przedszkolu, Ostatni komers, Po miłość i Sonata. W związku z klimatyczno-ekologicznym tematem numeru przywołane zostały także starsze polskie filmy: Bankiet, Jasminum, Pokot, Wino truskawkowe. Autorka omawia wymienione produkcje z punktu widzenia, który może zainteresować zarówno cudzoziemców uczących się języka polskiego oraz poznających kulturę polską, jak i Polaków. Proponowane recenzje ukazują tło kulturowe oraz sytuują poszczególne realizacje w kontekście kulturowym i wobec innych dzieł. W tegorocznym zestawieniu szczególna uwaga poświęcona została aktorom występującym w omawianych filmach. Wspomniane produkcje są usytuowane także na tle historycznym i osadzone w aktualnej sytuacji geopolitycznej.
Słowa kluczowe
film; kino; 2022; premiera; recenzja
Bibliografia
Filmografia
Anioły z Sindżaru, reż.: Hanna Polak, 2022, scen.: Hanna Polak, zdj.: Hanna Polak, Mariusz Margas, Mykhailo Puziurin, muz.: Łukasz Pieprzyk.
Apokawixa, reż.: Xawery Żuławski, 2022, scen.: Xawery Żuławski, Krzysztof Bernaś, Maciej Kazula, zdj.: Marian Prokop, muz.: Jan Komar, Mikołaj Majkusiak, obsada: Mikołaj Kubacki, Waleria Gorobets, Tomasz Kot, Cezary Pazura, Sebastian Fabijański, Monika Mikołajczak, Mariusz Urbaniec, Natalia Pitry, Marta Stalmierska, Matylda Damięcka.
Bankiet, reż.: Zofia Oraczewska, 1976, scen.: Zofia Oraczewska, zdj.: Jan Tkaczyk, muz.: Jacek Ostaszewski.
F*cking Bornholm, reż.: Anna Kazejak, 2022, scen.: Filip K. Kasperaszek, Anna Kazejak, zdj.: Jakub Stolecki, muz.: Jerzy Rogiewicz, obsada: Agnieszka Grochowska, Maciej Stuhr, Grzegorz Damięcki, Jaśmina Polak.
Gry rodzinne, reż.: Łukasz Ostalski, 2022, scen.: Agnieszka Pilaszewska, zdj.: Mikołaj Łebkowski, muz.: Marcin Macuk, obsada: Eliza Rycembel, Małgorzata Mikołajczak, Paweł Deląg, Bartosz Gelner, Marek Kalita, Izabela Kuna, Edyta Olszówka, Piotr Pacek, Adrian Zaremba.
Jasminum, reż.: Jan Jakub Kolski, 2006, scen.: Jan Jakub Kolski, zdj.: Krzysztof Ptak, muz.: Zygmunt Konieczny, obsada: Janusz Gajos, Grażyna Błęcka-Kolska, Wiktoria Gąsiewska, Adam Ferency, Krzysztof Pieczyński.
Noc w przedszkolu, reż.: Rafał Skalski, 2022, scen.: Marek Baranowski, zdj.: Filip Drożdż, muz.: Tymoteusz Witczak, obsada: Piotr Witkowski, Lena Góra, Zbigniew Zamachowski, Aleksandra Domańska, Dobromir Dymecki, Matylda Damięcka, Maciej Nawrocki.
Ostatni komers, reż.: Dawid Nickel, 2020, scen.: Dawid Nickel, zdj.: Michał Pukowiec, obsada: Mikołaj Matczak, Michał Sitnicki, Sandra Drzymalska, Nel Kaczmarek, Jakub Wróblewski.
Po miłość, reż.: Andrzej Mańkowski, 2021, scen.: Andrzej Mańkowski, zdj.: Sławomir Witek, obsada: Jowita Budnik, Artur Dziurman, Mamadou Ba, Patrycja Ziniewicz, Andrzej Gałła, Lech Dyblik.
Pokot, reż.: Agnieszka Holland, Kasia Adamik, 2018, scen.: Olga Tokarczuk, Agnieszka Holland, zdj.: Jolanta Dylewska, Rafał Paradowski, muz.: Antoni Komasa-Łazarkiewicz, obsada: Agnieszka Mandat, Wiktor Zborowski, Jakub Gierszał, Patrycja Volny.
Sonata, reż.: Bartosz Blaschke, 2021, scen.: Bartosz Blaschke, zdj.: Tomasz Augustynek, muz.: Krzysztof Aleksander Janczak, obsada: Michał Sikorski, Łukasz Simlat, Małgorzata Foremniak, Jerzy Stuhr, Konrad Kąkol.
Wino truskawkowe (słow. Jahodové víno), reż.: Dariusz Jabłoński, 2008, scen.: Andrzej Stasiuk, Dariusz Jabłoński, zdj.: Tomasz Michałowski, muz.: Michał Lorenc, obsada: Jiří Macháček, Zuzana Fialová, Marian Dziędziel, Mieczysław Grąbka.
Literatura
Bryś S., 2022, Zombie czyha w Bałtyku. „Apokawixa” zapewnia rozrywkę, jakiej długo w Polsce nie było, Noizz.pl, 7.10.2022, https://noizz.pl/kultura/zombie-czyha-w-baltyku-apokawixa-recenzja-filmu-xawerego-zulawskiego/zx4102r [dostęp: 20.02.2023].
Budzik J.H., Tambor A., 2018, Polska półka filmowa. Krótkometrażowe filmy aktorskie i animowane w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Konarski M., 2021, Spróbować wszystkiego – recenzja filmu „Ostatni komers”, Pełna sala, 25.06.2021, https://pelnasala.pl/ostatni-komers/ [dostęp: 20.02.2023].
Ludobójstwo jezydów w 2014 roku, 2022, pah.org.pl, 30.08.2022, https://pah.org.pl/dom/ludobojstwo-jezydow-w-2014-roku/ [dostęp: 20.02.2023].
Łęcka I., 2022, „Gry rodzinne” – recenzja i opinia o serialu. Zbieg okoliczności, 07.09.2022, https://www.ppe.pl/recenzje/305271/gry-rodzinne-2022-recenzja-serialu-netflix-zbieg-okolicznosci.html [dostęp: 20.02.2023].
Nowe miejsce, to samo towarzystwo! Fucking Bornholm powraca w aplikacji Empik Go, 2023, Empik.com, 07.02.2023, https://news.empik.com/226296-nowe-miejsce-to-samo-towarzystwo-fucking-bornholm-powraca-w-aplikacji-empik-go [dostęp: 20.02.2023].
Pilacińska A., 2022a, Chłop z wozu, babie lżej – recenzja filmu „Po miłość”, Pełna sala, 23.12.2022, https://pelnasala.pl/po-milosc/ [dostęp: 20.02.2023].
Pilacińska A., 2022b, Relax, take it easy – recenzja filmu „Fucking Bornholm”, Pełna sala, 06.05.2022, https://pelnasala.pl/fucking-bornholm/ [dostęp: 21.02.2023].
Pokojowa Nagroda Nobla 2018: Nadia Murad i Denis Mukwege nagrodzeni za walkę z przemocą seksualną, 2018, Newsweeek.pl, 05.10.2018, https://www.newsweek.pl/swiat/pokojowa-nagroda-nobla-2018-nadia-murad-i-denis-mukwege-nagrodzeni-za-walke-z/9yc7cns [dostęp: 20.02.2023].
Prodeus A., 2022, Demontaż atrakcji „Apokawixa”, Vogue.pl, 08.10.2022, https://www.vogue.pl/a/recenzja-filmu-apokawixa-w-rezyserii-xawerego-zulawskiego [dostęp: 20.02.2023].
Radomski M., 2022, „Sonata”: pokonać własne słabości, Onet.pl, 04.03.2022, https://kultura.onet.pl/film/recenzje/sonata-recenzja-filmu-z-poruszajacymi-rolami-sikorskiego-i-foremniak/7s5l1l5 [dostęp: 20.02.2023].
Staszczyszyn B., 2022, „Noc w przedszkolu”, reż. Rafał Skalski, https://culture.pl/pl/dzielo/noc-w-przedszkolu-rez-rafal-skalski [dostęp: 20.02.2023].
Tambor A., 2018, Półka filmowa sezonu 2017, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (21), s. 313–323, https://journals.us.edu.pl/index.php/PPol/article/view/9743 [dostęp: 20.02.2023].
Tambor A., 2022, Półka filmowa 2021, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (29), s. 1–18, https://www.postscriptum.us.edu.pl/wp-content/uploads/2022/09/Postscriptum--2021-29-__-Tambor-_-16.pdf [dostęp: 20.02.2023].
Wikipedia: Coming-of-age-story, 2023, https://en.wikipedia.org/wiki/Coming-of-age_story [dostęp: 20.02.2023].
Wikipedia: Prowadź swój pług przez kości umarłych, 2022, https://pl.wikipedia.org/wiki/Prowadź_swój_pług_przez_kości_umarłych [dostęp: 20.02.2023].
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-1536-8986
AGNIESZKA TAMBOR – dr, Instytut Nauk o Kulturze, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska. Filmoznawczyni, glottodydaktyczka, kulturoznawczyni. Od wielu lat współpracuje ze Szkołą Języka i Kultury Polskiej. Wykłada na Podyplomowych Studia Kwalifikacyjnych Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego (edycje w Katowicach, Rzymie, Berlinie i Dublinie) oraz Podyplomowych Studiach z Wiedzy o Regionie. Jest autorką i kierowniczką międzynarodowych projektów promujących język polski i kulturę polską: Z kinem polskim w świat, 100 ekofaktów, o których każdy uczący się polskiego mówić powinien, Kompetencja językowa – innowacja zadaniowa, Polska na językach, Rozwiń skrzydła jak orzeł, 100 faktów z historii Polski, które każdy cudzoziemiec znać powinien (www.100faktowzhistorii.pl). Przez wiele lat kierowała egzaminami wstępnymi z języka polskiego dla osób chcących studiować na Uniwersytecie Śląskim. Prowadziła warsztaty dla nauczycieli za granicą, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Kanadzie, Kazachstanie i Chinach. Jest autorką wielu artykułów i książek związanych z nauczaniem kultury polskiej i języka polskiego, m.in.: Polacy znani i nieznani (2023), Śląskie ścieżki filmowe (Katowice 2022), Nowa polska półka filmowa. 100 filmów, które każdy cudzoziemiec zobaczyć powinien (Katowice 2015), Polska półka filmowa. Krótkometrażowe filmy aktorskie i animowane w nauczaniu języka polskiego jako obcego (razem z Justyną H. Budzik; Katowice 2018), (Nie)codzienny polski. Teksty i konteksty (Katowice 2018) oraz Licz na Banacha (Katowice 2019; podręcznik do nauczania słownictwa specjalistycznego z zakresu nauk ścisłych). Prowadzi blog i kanał filmowy Polska Półka Filmowa: https://www.youtube.com/polskapolkafilmowa, www.polskapolkafilmowa.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
