Od pamięci XX wieku do świadectwa współczesności. Trzydzieści lat polskiej literatury faktu we Włoszech

Dario Prola

doi:10.31261/PS_P.2024.34.07

Opublikowane: 2024-12-30

2024

Od pamięci XX wieku do świadectwa współczesności. Trzydzieści lat polskiej literatury faktu we Włoszech

Dario Prola

Dział: Articles

https://doi.org/10.31261/PS_P.2024.34.07

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza obecności polskiej literatury faktu we Włoszech od 1990 roku z ograniczeniem się do dwóch dominujących nurtów. Z jednej strony będzie to gatunek określany po włosku mianem memorialistica: jest to obszerna kategoria, w której oprócz „pamiętnikarstwa” mieszczą się również wspomnienia, biografie, autobiografie itp. Drugim nurtem jest polski reportaż, począwszy od włoskiego odkrycia Ryszarda Kapuścińskiego ponad 30 lat temu. Właściwym celem badania nie jest wskazanie, jacy autorzy i jakie dzieła są obecne na włoskim rynku wydawniczym, ani też ustalenie hipotetycznego kanonu gatunku, lecz przede wszystkim refleksja nad „siłami” determinującymi odbiór literatury faktu we Włoszech. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest rola, jaką odgrywają tłumacze, instytucje zapewniające finansowanie publiczne oraz strategiczne wybory domów wydawniczych, ściśle związane z horyzontem oczekiwań coraz to bardziej zglobalizowanego czytelnika włoskiego (na co wskazuje m.in. międzynarodowy fenomen popularności reportażu). Przeprowadzone analizy statystyczne pokazują, że Włoscy odbiorcy nadal widzą polską kulturę przez pryzmat wielkich i tragicznych wydarzeń XX wieku (stąd nieustanne powodzenie wśród
włoskiej publiczności gatunków autobiograficznych), przy czym mają dość ograniczoną wiedzę i raczej mgliste pojęcie o całości i złożoności polskiej historii. Ponadto badania potwierdzają międzynarodowe zjawisko stopniowej utraty zainteresowania literaturą piękną na rzecz literatury faktu, postrzeganej przez czytelników jako lektura gwarantująca rzetelny obraz wydarzeń i, tym samym, dostęp do prawdy.

Słowa kluczowe:

Ryszard Kapuściński , polski reportaż , pamiętnikarstwo , literatura faktu

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Prola, D. (2024). Od pamięci XX wieku do świadectwa współczesności. Trzydzieści lat polskiej literatury faktu we Włoszech. Postscriptum Polonistyczne, 1–17. https://doi.org/10.31261/PS_P.2024.34.07

Cited by / Share

Bibliografia

Literatura
Google Scholar

Białoszewski M., 2021, Memorie dell’insurrezione di Varsavia, trad. L. Bernardini, Adephi, Milano.
Google Scholar

Bikont A., 2019, Il crimine e il silenzio. Jedwabne 1941. Un massacro in cerca di verità, trad. A. Amenta, D. Prola, Einaudi, Torino.
Google Scholar

Bulaj M., 2011, Boży ludzie. Podróż po kres Europy, Bosz, Lesko.
Google Scholar

Bulaj M., 2017, Nur. Zapiski afgańskie, Burda NG Polska, Warszawa.
Google Scholar

Czapski J., 2005, La morte indifferente. Proust nel gulag, trad. M.Z. Ciccimarra, L’Ancora del Mediterraneo, Napoli.
Google Scholar

Czapski J., 2015, Proust a Grjazovec, trad. G. Girimonti Greco, Adelphi, Milano.
Google Scholar

Czapski J., 2023, La terra inumana, trad. A. Ceccherelli, Adelphi, Milano.
Google Scholar

Domosławski A., 2012, La vera vita di Kapuściński: reporter o narratore?, trad. R. Belletti, Fazi, Roma.
Google Scholar

Frukacz K., 2019, Polski reportaż książkowy. Przemiany i adaptacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Górecki W., 2003, Pianeta Caucaso. Dalla Circassia alla Cecenia: un reportage dai confini dell’Europa, trad. V. Verdiani, Bruno Mondadori, Milano.
Google Scholar

Górecki W., 2009, La terra del vello d’oro. Viaggio in Georgia, trad. V. Verdiani, Bollati Boringhieri, Torino.
Google Scholar

Hen J., 1993, Via Novolipie. A Varsavia prima del ghetto, trad. C. e M. Madonia, Giuntina, Firenze.
Google Scholar

Herling-Grudziński G., 1958, Un mondo a parte, trad. G. Magi, Laterza, Bari.
Google Scholar

Herling-Grudziński G., 1992, Diario scritto di notte, trad. D. Tozzetti, Feltrinelli, Milano.
Google Scholar

Hugo-Bader J., 2014, Febbre bianca, trad. M. Borejczuk, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Hugo-Bader J., 2018, I diari della Kołyma, trad. M. Vanchetti, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Jagielska G., 2021, L’amore di pietra. Una vita con un corrispondente di guerra, trad. M. Borejczuk, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Jagielski W., 2005, Le torri di pietra. Storie di Cecenia, trad. L. Costantino, L. Quercioli-Mincer, Mondadori, Milano.
Google Scholar

Jagielski W., 2010, Vagabondi notturni, trad. M. Borejczuk, Nottetempo, Milano.
Google Scholar

Kapuściński R., 1990, La prima guerra del football e altre guerre di poveri, trad. V. Verdiani, Serra e Riva, Milano.
Google Scholar

Kapuściński R., 2000, Il cinico non è adatto a questo mestiere, trad. M. Nadotti, Edizioni E/O, Roma.
Google Scholar

Kapuściński R., 2003, Autoritratto di un reporter, trad. V. Verdiani, Feltrinelli, Milano.
Google Scholar

Kapuściński R., 2003, Il Negus. Splendori e miserie di un autocrate, trad. V. Verdiani, Feltrinelli, Milano.
Google Scholar

Kapuściński R., 2004, Taccuino d’appunti, trad. S. De Fanti, Forum, Udine.
Google Scholar

Kapuściński R., 2006, L’incontro con l’Altro: la sfida del 21° secolo, trad. S. De Fanti, Forum, Udine.
Google Scholar

Kapuściński R., 2007, Ho dato voce ai poveri: dialogo con i giovani, trad. M. Szymków, Il margine, Trento.
Google Scholar

Kapuściński R., 2009, Nel turbine della storia: riflessioni sul XXI secolo, trad. V. Verdiani, Feltrinelli, Milano.
Google Scholar

Karski J., 2013, La mia testimonianza davanti al mondo: storia di uno stato segreto, trad. L. Bernardini, Adephi, 2013.
Google Scholar

Korczak J., 1997, Diario del ghetto, trad. M. Bacigalupo, Luni Editrice, Milano.
Google Scholar

Korczak J., 2013, Diario del ghetto, trad. E. Angelini Schäfer, Castelvecchi, Roma.
Google Scholar

Krall H., 2010, Arrivare prima del signore Iddio, trad. L. Ryba e J. Pastrello, Giuntina, Firenze.
Google Scholar

Krall H., 1993, Ipnosi e altre storie, trad. C. Madonia, Giuntina, Firenze.
Google Scholar

Krall H., 1995, La festa non è la vostra, trad. C. Madonia, Giuntina, Firenze.
Google Scholar

Krall H., 1997, Il dibbuk e altre storie, trad. G. Tomassucci, Giuntina, Firenze.
Google Scholar

Krall H., 2006, La linea della vita, trad. C. e M. Madonia, Giuntina, Firenze.
Google Scholar

Laskier R., 2008, Diario, trad. L. Quercioli Mincer, Bompiani, Milano.
Google Scholar

Marczewski M., 2011, Gli invisibili: l’ombra degli aborigeni in Australia, trad. V. Verdiani, Bianca & Volta, Povoletto.
Google Scholar

Moczarski K., 2008, Conversazioni con il boia, trad. V. Verdiani, Bollati Boringhieri, Torino.
Google Scholar

Nowacka B., Ziątek Z., 2012, Ryszard Kapuściński. Biografia di uno scrittore, trad. S. De Fanti, Forum, Udine.
Google Scholar

Olszański T., 2003, E adesso mio fratello ti ammazzerà: reportage e riflessioni sulla guerra in Jugoslavia 1990–1994, trad. A. Fonseca, Zane Editrice, Melendugno.
Google Scholar

Rejmer M., 2022, Bucarest. Polvere e sangue, trad. M. Vanchetti, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Rubinowicz D., 2002, Il diario di Dawid Rubinowicz, trad. F. Lucentini, Einaudi, Torino.
Google Scholar

Sierakowiak D., 1997, Il diario di Dawid Sierakowiak, trad. G. Guastalla, CDE, Milano.
Google Scholar

Szabłowski W., 2019, L’assassino dalla città delle albicocche: reportage dalla Turchia, trad. L. Masi, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Szabłowski W., 2022, Orsi danzanti: storie di nostalgici della vita sotto il comunismo, trad. L. Masi, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Szczygieł M., 2009, Gottland, trad. M. Borejczuk, Nottetempo, Milano.
Google Scholar

Szczygieł M., 2011, Reality, trad. M. Borejczuk, Nottetempo, Milano.
Google Scholar

Szczygieł M., 2012, Fatti il tuo paradiso, trad. M. Borejczuk, Nottetempo, Milano.
Google Scholar

Szczygieł M., 2021, Quello che non c’è. Quindici storie vere, trad. M. Borejczuk, Nottetempo, Milano.
Google Scholar

Szpilman W., 2004, Il pianista. Varsavia 1939–1945, trad. L. Lax, Loescher, Torino.
Google Scholar

Tochman W., 2010, Come se mangiassi pietre, trad. M. Borejczuk, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Tochman W., 2015, Oggi disegneremo la morte, trad. M. Borejczuk, Keller, Rovereto.
Google Scholar

Tokarczuk O., 2019, Czuły narrator, The Nobel Prize, 7.12.2019, https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2018/tokarczuk/104870-lecture-polish/ [dostęp: 31.07.2024].
Google Scholar

Wilk M., 2019, Uomini renna, trad. B. Delfino, G. Randone, La Parlesia Editore, Maddaloni.
Google Scholar

Yahalomi A., 2015, Finalmente salvo!… Memorie di un ebreo polacco sopravvissuto a 11 Lager nazisti, trad. A. Fonseca, DeltaEdit, Arnesano.
Google Scholar

Netografia
Google Scholar

https://www.edizioninottetempo.it/it/quello-che-non-c-e [dostęp: 31.07.2024].
Google Scholar

https://www.lafeltrinelli.it/autoritratto-di-reporter-libro-ryszard-kapuscinski/e/9788807890130 [dostęp: 31.07.2024].
Google Scholar

Dario Prola

dario.prola@unito.it
https://orcid.org/0000-0001-6079-148X

Afiliacja:

Uniwersytet w Turynie Włochy

Biogram

DARIO PROLA – dr hab., Departament Języków i Literatur Obcych i Współczesnych Kultur, Uniwersytet
w Turynie, Turyn, Włochy. Pracuje w Katedrze Języka i Literatury Polskiej na Uniwersytecie w Turynie. Opublikował liczne artykuły naukowe z zakresu współczesnej literatury polskiej, stosunków literackich między Włochami a Polską oraz problematyki przekładu literackiego. Jest autorem dwóch monografii naukowych: Mito e rappresentazione della città nella letteratura polacca (Aracne 2014) i „Spossato dalla bellezza”. L’Italia nella scrittura di Jarosław Iwaszkiewicz (Edizioni dell’Orso 2018). Członek redakcji
włoskiego czasopisma polonistycznego „PL.IT / Rassegna italiana di Argomenti Polacchi” oraz czasopisma „Kwartalnik Neofilologiczny”. Przetłumaczył na język włoski kilku polskich autorów XX wieku (m.in. Jarosława Iwaszkiewicza, Witolda Gombrowicza, Tadeusza Konwickiego).

2024
Opublikowane: 2024-09-19

ISSN: 1898-1593

eISSN: 2353-9844

10.31261/PS_P

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

Od pamięci XX wieku do świadectwa współczesności. Trzydzieści lat polskiej literatury faktu we Włoszech

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Dario Prola

Informacje