Półka literacka 2023


Abstrakt

Szkic prezentuje najciekawsze / najbardziej doceniane przez recenzentów polskie książki prozatorskie i poetyckie opublikowane w 2023 roku. Jego celem jest swoiste podsumowanie tego, co działo się na polskim rynku wydawniczym w minionym roku. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytania dotyczące tego, jak kształtowały się listy bestsellerów i czy poczucie zagrożenia wywołane choćby pandemią koronawirusa lub wojną w Ukrainie w jakiś sposób wpłynęło na pisarki/pisarzy, poetów/poetki, odbijając się w ich tekstach. Zamysłem było sprawdzenie, jakiego typu literaturę piękną najchętniej wydawano i jacy pisarze/pisarki, poeci/poetki cieszyli się największym zainteresowaniem recenzentów. Przedstawiona krótka analiza i interpretacja dziesięciu utworów prozatorskich i poetyckich pokazuje również, jak o nich pisali inni komentatorzy współczesnego życia literackiego. Wybór książek został zatem oparty nie tyle na subiektywnych odczuciach autorki, ile przede wszystkim na recepcji. Celem szkicu stało się ponadto zaprezentowanie różnorodności publikacyjnej oraz zwrócenie uwagi na najpopularniejsze tendencje twórcze. Wśród omówionych twórców znaleźli się: Martyna Bunda, Anna Cieplak, Darek Foks, Inga Iwasiów, Marcin Kurek, Bartłomiej Majzel, Zośka Papużanka, Marta Podgórnik, Joanna Roszak i Michał Witkowski – a zatem w większości przypadków autorzy doskonale znani polskiej publiczności czytającej, którzy ogłosili swoje nowe książki niekiedy po kilku latach milczenia. Z przygotowanego zestawienia wynika, że szczególnym uznaniem (także „zawodowych”) czytelników cieszyły się przede wszystkim te dzieła, w których twórcy usiłowali scalać rozbite tożsamości, powracali do traumatycznej przeszłości, próbując uporządkować „tu i teraz”. Tekst mieści się w obrębie literaturoznawstwa i krytyki literackiej.


Słowa kluczowe

literatura polska XXI wieku; rynek wydawniczy; bestsellery 2023 roku; podsumowanie

Literatura

Bunda M., 2023, Podwilcze, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Cieplak A., 2023, Ciało huty, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Foks D., 2023, Patriotka, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań.

Iwasiów I., 2023, Późne życie, Wydawnictwo Drzazgi, Okoniny.

Kurek M., 2023, Sois sage, Warstwy, Wrocław.

Majzel B., 2023, Nagonka, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań.

Papużanka Z., 2023, Żaden koniec, Marginesy, Warszawa.

Podgórnik M., 2023, Erwin i Fatum, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań.

Roszak J., 2023, om, Biuro Literackie, Kołobrzeg.

Witkowski M., 2023, Autobiografia. Wiara. 1975–1990, Znak Literanova, Kraków.

Netografia

Budnik A., Przekłuwanie balonika, kultura u podstaw, 3.07.2023, https://kulturaupodstaw.pl/przekluwanie-balonika/ [dostęp: 18.11.2023].

Dunin K., 2023, Intymne wyznania, szczerość – ale nie z tych powodów to ważna książka [„Moja ukochana i ja” Renaty Lis], „Krytyka Polityczna”, 15.04.2023, https://krytyka-polityczna.pl/kultura/czytaj-dalej/kinga-dunin-czyta/renata-lis-moja-ukochana-i-ja-martyna-bunda-podwilcze/?fbclid=IwAR08_EiOCqf2I76d_0J-nQddzv_Z7QGof4PhCT8BBS2hzpFj8PFkmJU2ouc [dostęp: 19.11.2023].

Fiedorczuk J., 2023, Niech ktoś, „dwutygodnik”, nr 8, https://www.dwutygodnik.com/artykul/10854-niech-ktos.html [dostęp: 19.11.2023].

Fredro-Smoleńska M., 2023, „Żaden koniec” Zośki Papużanki: Potrzeba wiary w sens, „Vogue”, 7.07.2023, https://www.vogue.pl/a/recenzja-powiesci-zaden-koniec-zoski-papuzanki [dostęp: 19.11.2023].

Jarzyna A., 2023, 432 hz, https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/recenzje/432-hz/ [dostęp: 15.11.2023].

Lektor, 2023, To już dziś? Lektor o książce Ingi Iwasiów „Późne życie”, „Tygodnik Powszechny”, 12.06.2023, https://www.tygodnikpowszechny.pl/juz-dzis-lektor-o-ksiazce-ingi-iwasiow-pozne-zycie-183669 [dostęp: 19.11.2023].

Nowicka S., 2023, Bigbitowe straty, „artPAPIER”, nr 18, https://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=470&artykul=9552&kat=1 [dostęp: 18.11.2023].

Pabian M., 2023, Do codziennej gry, kulturapoznan.pl, 8.06.2023, https://kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/ksiazki,c,18/do-codziennej-gry,205842.html [dostęp: 15.11.2023].

Sadzik P., 2023, Raporty z Alei tornad, „dwutygodnik”, nr 6, https://www.dwutygodnik.com/artykul/10778-raporty-z-alei-tornad.html [dostęp: 19.11.2023].

Seryjni poeci: Darek Foks, „Patriotka”, (2023). Rozmawia Agnieszka Waligóra, 2023, https://youtu.be/qOjCvf07adk?si=FtYsqFpGVK1CAkwm [dostęp: 15.11.2023].

Sobolewska J., 2023, Historia się zaciera, „Polityka”, 14.08.2023, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/2223478,1,recenzja-ksiazki-anna-cieplak-cialo-huty.read?gad_source=1&gclid=Cj0KCQiA3uGqBhDdARIsAFeJ5r1SnWMnrx8oJ53RBSlIi5AeDpx8930aiKRc_OhalBJTSnVvks6wTeoaAs_VEALw_wcB [dostęp: 18.11.2023].

Wróbel O., 2023, Życie rodzinne to pudełko z puzzlami. Układanka Papużanki, wyborcza.pl, 26.06.2023, https://wyborcza.pl/ksiazki/7,154165,29908891,zycie-rodzinne-to-pudelko-z-puzzlami-ukladanka-papuzanki.html [dostęp: 18.11.2023].

Pobierz

Opublikowane : 2024-06-20


Nęcka-CzapskaA. (2024). Półka literacka 2023. Postscriptum Polonistyczne, 1-19. https://doi.org/10.31261/PS_P.2024.33.12

Agnieszka Nęcka-Czapska  agnieszka.necka@us.edu.pl
Uniwersytet Śląski w Katowicach  Polska
https://orcid.org/0000-0002-0874-0295

AGNIESZKA NĘCKA-CZAPSKA – dr hab., Instytut Literaturoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska. Krytyk literacki, literaturoznawca, autorka artykułów i książek poświęconych przede wszystkim prozie XX i XXI wieku: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intymności w polskiej prozie najnowszej (Katowice 2006), Starsze, nowsze, najnowsze. Szkice o prozie polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2010), Cielesne o(d)słony. Dyskursy erotyczne w polskiej prozie po 1989 roku (Katowice 2011), Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku (Mikołów 2012), Emigracje intymne. O współczesnych polskich narracjach autobiograficznych (Katowice 2013), Polifonia. Literatura polska początku XXI wieku (Katowice 2015). Redaktorka działu krytyki w „Postscriptum Polonistycznym”. Współredaktorka serii „Literatura i …” oraz „Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych”.






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).