Nauczanie fonetyki języka polskiego z perspektywy logopedycznej – studium przypadku studentów z Chin
Abstrakt
W artykule poruszono zagadnienie włączania etapów postępowania logopedycznego oraz stosowanych w ramach logopedii metod do procesu nauczania fonetyki języka polskiego jako obcego. W ramach studium przypadku ukazano, że ich zastosowanie ułatwiło ustalenie charakteru występujących u słuchaczy odstępstw od normy oraz zaprojektowanie kompleksu celowych działań służących podnoszeniu kompetencji fonetyczno-fonologicznych. Zaproponowane rozwiązania odnoszą się do grupy osób z pierwszym językie
Słowa kluczowe
język polski jako obcy; kompetencje fonetyczno-fonologiczne; postępowanie logopedyczne
Bibliografia
Bielawska M., 2018, Jak wspomagać rozwój językowy dzieci wielojęzycznych? Postępowanie logopedyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Logopaedica Lodziensia”, nr 2.
Biernacka M., 2015, Nauczanie fonetyki języka polskiego jako obcego w świetle technik nauczania wybieranych przez autorów współczesnych podręczników, w: Gaze M., Góralczyk‑Mowczan P., red., Bogactwo językowe i kulturowe Europy w oczach Polaków i cudzoziemców, t. 3, Łódź.
Cieszyńska‑Rożek J., 2015, Metody badania systemu językowego dzieci dwu- i wielojęzycznych, w: Milewski S., Kaczorowska‑Bray K., red., Metodologia badań logopedycznych: z perspektywy teorii i praktyki, Gdańsk.
Cieszyńska‑Rożek J., 2018, Glottodydaktyka i logopedia (metoda krakowska), https://szkolap olska.is/szkola/biezace‑informacje/glottodydaktyka‑i-logopedia‑metoda‑krakowska [dostęp: 17.02.2019].
Czaplewska E., 2015, Diagnoza zaburzeń rozwoju artykulacji, w: Czaplewska E., Milewski S., red., Diagnoza logopedyczna, Gdańsk.
Czempka‑Wewióra M., Graboń K., 2017, Diagnoza i postępowanie logopedyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (19).
Demel G., 1978, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa.
Demel G., 1987, Elementy logopedii, Warszawa.
Grabias S., 2012, O ostrość refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania, w: Milewski S., Kaczorowska‑Bray K., red., Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, Gdańsk.
Jastrzębowska G., 1998, Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, Opole.
Kania J.T., 2001, Szkice logopedyczne, Lublin.
Kamper‑Warejko J., Kaproń‑Charzyńska I., 2015, Błąd wymowy czy wada wymowy. Rozważania na marginesie nauki języków obcych, „Linguododactica”, t. XIX.
Kubicka E., 2010, Miejsce fonetyki w nauczaniu języka polskiego – teoria a praktyka, w: Taczyńska K., Birecka K., red., Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Toruń.
Künstler M.J., 2000, Języki chińskie, Warszawa.
Kyrc B., 2018, W poszukiwaniu narzędzia diagnostycznego – ocena kompetencji językowej dzieci dwujęzycznych na etapie wczesnoszkolnym, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 25.
Madelska L., 2010, Między logopedią a glottodydaktyką, „Wielkopolski Przegląd Logopedyczny”, nr 1/9.
Majewska‑Tworek A., 2005, Trudności fonetyczne i fonologiczne niemieckojęzycznych studentów uczących się języka polskiego jako obcego, w: Garncarek P., red., Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa.
Malejka J., 2007, Jak uczyć Chińczyków wymowy polskiej, w: Studia polonistyczne w Azji, Department of Polish Studies East European and Balkan Institute Hankuk University of Foreign Studies, Korea; Embassy of the Republic of Poland in Korea, Seul.
Minczakiewicz E., 1987, Logopedia. Wybrane zagadnienia z materiałami do ćwiczeń, Kraków.
Młynarczyk M., 2013, Artykulacja polskich głosek u chińskich studentów uczących się języka polskiego, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 3551, „Studia Linguistica”, nr XXXII.
Młyński R., 2012, Dwujęzyczność dziecięca w perspektywie glottodydaktyki i logopedii, w: Michalik M., Siudak A., Orłowska‑Popek Z., red., „Nowa Logopedia”, t. 3, Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji, Kraków.
Pilch T, Bauman T., 2010, Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa.
Pluta‑Wojciechowska D., 2015, Wymowa cudzoziemców uczących się języka polskiego jako L2 w oczach logopedy: rekonesans zagadnień, „Forum Logopedyczne”, nr 23.
San Duan‑mu, 2007, The Phonology of Standard Chinese, Oxford & New York.
Seretny A., Lipińska E., 2005, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków.
Styczek I., 1981, Logopedia, Warszawa.
Sołtys‑Chmielowicz A., 2008, Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków.
Szmidt D.T., Castellví J., 2011, Cechy charakterystyczne fonetyki polskiej w nauczaniu Katalończyków, w: Nycz R., Miodunka W., Kunz T., red., Polonistyka bez granic, t. 2, Kraków.
Świstowska M., 2011, Między logopedią a glottodydaktyką. Zastosowanie metod logopedycznych w nauczaniu polskiego jako obcego, w: Nycz R., Miodunka W., Kunz T., red., Polonistyka bez granic, t. 2, Glottodydaktyka polonistyczna – współczesny język polski – językowy obraz świata, Kraków.
Tambor J., 2010, Nauczanie wymowy polskiej. Trudności różnych grup cudzoziemców, w: Achtelik A., Kita M., Tambor J., red., Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, t. 2., Katowice.
Tambor J., 2012, Poprawna wymowa polska. Przewodnik dla cudzoziemców i ich nauczycieli, w: Maciołek M., Tambor J., Głoski polskie. Przewodnik fonetyczny dla cudzoziemców i nauczycieli uczących języka polskiego jako obcego, Katowice.
Węsierska K., 2014, Interwencja logopedyczna w przypadku jąkania u osób bilingwalnych, w: Kuros‑Kowalska K., Loewe I., red., Dwujęzyczność, wielojęzyczność i wielokulturowość. Szanse i zagrożenia na drodze do porozumienia, Gliwice.
Wiśniewski M., 1998, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń.
Woźniewicz W., 1987, Kierowanie procesem glottodydaktycznym, Warszawa.
Wójtowicz J., 1980, Wymowa polska a nauczanie cudzoziemców, w: Lewandowski J., red., Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego, Warszawa.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska
https://orcid.org/0000-0001-5798-2592
Iwona Kaproń Charzyńska – dr hab., prof. UMK, Instytut Językoznawstwa, Katedra Języka Polskiego, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, Polska.
Językoznawca, absolwentka studiów podyplomowych w zakresie logopedii. Jej zainteresowania badawcze obejmują leksykę współczesnej polszczyzny, morfologię, pragmatykę, problemy teoretyczne językoznawstwa oraz rozwój mowy dziecka. Jest autorką trzech monografii: Derywacja ujemna we współczesnym języku polskim. Rzeczowniki i przymiotniki (Toruń 2005), Pragmatyczne aspekty słowotwórstwa. Funkcja ekspresywna i poetycka (Toruń 2014) i Kształtowanie się systemu językowego w zakresie kategorii przypadka rzeczowników u dzieci 5- i 6-letnich (Toruń 2016, wspólnie z Joanną Kamper Warejko).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
