Nowy Jork w prozie Janusza Głowackiego
Abstrakt
W artykule zarysowany został obraz Nowego Jorku jaki wyłania się z prozy Janusza Głowackiego. Pisarz skrupulatny w odtwarzaniu topografii metropolii, widział ją miastem wielkich kontrastów, nieograniczonych możliwości i całkowitej nieprzewidywalności. Zawsze krytyczne w twórczości Głowackiego spojrzenie na Nowy Jork zwłaszcza w ostatnich powieściach ujawniło całą swą ostrość i głębię. Miasto jawi się parabolą świata globalnego – chaosu i pomieszania wartości – rzeczywistości, w której nędza i bogactwo sąsiadują ze sobą, ludzie pozbawieni autentyczności instrumentalnie posługują się innymi, konfrontacja z innością rozmywa tożsamość, a wartości są kreowane przez rynek i pieniądz.
Słowa kluczowe
Janusz Głowacki; prose; New York; emigration
Bibliografia
Adamczyk K., 2014, Koniec mitu. Ameryka emigrantów lat osiemdziesiątych, w: Nowacka B., Szałasta‑Rogowska B., red., Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria pierwsza, Katowice – Toronto.
Augé M., 2008, Nie‑Miejsca. Wprowadzenie do antropologii nadnowoczesności: fragmenty, przeł. Dziadek A., „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 4 (112) http://baz hum.muzhp.pl/media//files/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja‑r2008-t‑n4_(112)/Teksty_Drugie_teoria_ literatury_krytyka_interpretacja‑r2008-t‑n4_(112)-s127-140/Teksty_Drugie_teoria_literatur y_krytyka_interpretacja‑r2008-t‑n4_(112)-s127-140.pdf [dostęp: 17.09. 2018].
Baniewicz E.,2016, Dżanus. Dramatyczne przypadki Janusza Głowackiego, Warszawa.
Bartosz I., 2018, Świat bez Głowy. Portret Janusza Głowackiego, Warszawa.
Baudrillard J., 1998, Ameryka, przeł. Lis R., Warszawa.
Bereza H., 1997, Dzieło, „Twórczość”, nr 1.
Czermińska M., 2011, Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 5 (131).
Dąbrowski M., 2013, Literatura emigracyjna lat osiemdziesiątych. Perspektywa amerykańska: Głowacki i inni, w: Czapliński P., Makarska R., Tomczok M., red., Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku, Katowice.
Ferenc T., 2012, Artysta jako Obcy. Socjologiczne studium artystów polskich na emigracji, Łódź.
Głowacki J., 2004, Z głowy, Warszawa.
Głowacki J., 2007, Pięć i pół, Warszawa.
Głowacki J., 2010, Good night, Dżerzi, Warszawa.
Głowacki J., 2011a, Sonia, która za dużo chciała. Wybór opowiadań, Warszawa.
Głowacki J., 2011b, Pole Garncarza, w: tegoż, Sonia, która za dużo chciała. Wybór opowiadań, Warszawa.
Głowacki J., 2018, Bezsenność w czasie karnawału, Warszawa.
Głowacki J., 2019a, Broadway, w: tegoż, Jak być kochanym, Warszawa.
Głowacki J., 2019b, NYC, w: tegoż, Jak być kochanym, Warszawa.
Gosk H., 1996, Summa literacka, „Nowe Książki”, nr 9.
Gutorow J., 2006, Nowojorskie rozproszenie. O pewnej fascynacji Wallace’a Stevensa, w: Pyzik T., red., Wielkie tematy literatury amerykańskiej, t. 3, Miasteczka, miasta, metropolie, Katowice.
Habdas J., 2001, New York, Olszanica.
Leonenko‑Głowacka O., 2019, Nota edytorska, w: Głowacki J., Jak być kochanym, Warszawa.
Norberg‑Schulz C., 2000, Bycie, przestrzeń i architektura, przeł. Gadomska B., Warszawa.
Paliwoda A., 2007, „Zapisać strach przed zidioceniem świata”. Uwagi o prozie Janusza Głowackiego, w: Andres Z., Pasterski J., Wal A., red., Proza polska na obczyźnie. Problemy – dyskursy – uzupełnienia, t. 2, Rzeszów.
Popczyk‑Szczęsna B., 2015, Powtórzenia i powroty. O dramaturgii Janusza Głowackiego, Katowice.
Rewers E., 1997, Ekran miejski, w: Zeidler‑Janiszewska A., red., Pisanie miasta – czytanie miasta, Poznań.
Rybicka E., 2003, Modernizowanie miasta: zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków.
Słonka M., 2006, (Do)chodzenie w Nowym Jorku. Perypatetyczne doświadczanie miasta w „Szklanym mieście” Paula Austera, w: Pyzik T., Wielkie tematy literatury amerykańskiej, t. 3, Miasteczka, miasta, metropolie, Katowice.
Sobolewska J., 2010, Król upokorzeń, „Polityka”, nr 46.
Szalewska K., 2015, Retoryka bycia‑w-mieście. Figury przestrzeni i myśli, w: Roszczynialska M., Wądolny‑Tatar K., red., Nowe poetyki miejskie. Z problematyki urbanistycznej w literaturze XX i XXI wieku, Kraków.
Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, Polska Polska
https://orcid.org/0000-0003-4043-6557
Agata Paliwoda – dr hab., Zakład Literatury Polskiej XX i XXI Wieku, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, Polska.
Jej zainteresowania naukowe dotyczą literatury współczesnej, a szczególnie literatury emigracyjnej, pogranicza kultur i popularnej. Jest autorką artykułów oraz szkiców opublikowanych w wydawnictwach zbiorowych i pismach naukowych, monografii Granice i pogranicza w powieściach Sergiusza Piaseckiego (Rzeszów 2009), „Swoja i obca”. Twórczość literacka Danuty Ireny Bieńkowskiej (Rzeszów 2015), a także współredaktorką książki Liryka żołnierska. Estetyka i wartości (Rzeszów 2011).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
