Dziecko dwujęzyczne jako uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Słownik dziecka dwujęzycznego – studium przypadku
Abstrakt
The article aims at discussing the situation of a bilingual foreign child at a Polish school and the type of the educational, psychological and pedagogical support that it might receive. The article author proves such child to be a student with special educational needs due to its specific linguistic, social and psychological situation. Both theory and practice suggest that such child’s educational success results above all from its mental vocabulary content. In the case of a bilingual student such vocabulary needs to be competently developed and stimulated.
Słowa kluczowe
children’s bilingualism; vocabulary; special educational needs; inclusive education
Bibliografia
Dale P.S., Dionne G., Eley T.C., Plomin R., 2000, Lexical and Grammatical Development: a Behavioural Genetic Perspective, „Journal of Child Language”, no. 27.
Dionne G., Dale P.S., Boivin M., Plomin R., 2003, Genetic Evidence for Bidirectional Effects of Early Lexical and Grammatical Development, „Child Development”, no. 74 (2).
Cieszyńska-Rożek J., 2013, Metoda krakowska wobec zaburzeń mowy rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków.
Cieszyńska-Rożek J., 2012, Rozwój mowy na obczyźnie – zjawiska normatywne czy zaburzenia rozwojowe?, w: Michalik M., Siudak A., Orłowska-Popek Z., red., Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, Kraków.
Filipiak E., 2002, Konteksty rozwoju aktywności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Bydgoszcz. Grosjean F., 2008, Studying bilinguals, Oxford.
Grzymała-Moszczyńska H., red., 2015, (Nie)łatwe powroty do domu? Funkcjonowanie dzieci i młodzieży powracających z emigracji, Warszawa.
Haman E., Fronczyk K., Miękisz A., 2010, Ocena zasobu słownictwa u dzieci w wieku przedszkolnym – nowe narzędzia testowe, „Psychologia Rozwojowa”, nr 1.
Jędryka B., 2015, Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Warszawa.
Karpińska-Szaj K., 2015, Przygotowanie do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych: językowe narzędzia diagnostyczne w praktyce nauczycielskiej, „Neofilolog”, nr 45/2.
Karpińska-Szaj K., 2013, Nauczanie języków obcych uczniów z niepełnosprawnością w szkołach ogólnodostępnych, Poznań.
Grosjean F., 1994, Individual bilingualism, w: Asher R.E., Simpson J.M.Y., eds, The Encyclopedia of Language And Linguistics, Oxford.
Kielar-Turska M., 2001, Psychologiczne i psycholingwistyczne badania nad mową dziecka. Retrospekcja i obszary aktualnych badań, w: Grabias S., red., Zaburzenia mowy, t. 1, Lublin.
Kurcz I., red., 2007, Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, Gdańsk.
Kyrc B., Mikulska A., 2017, Wykorzystanie metod logopedycznych w pracy z dzieckiem dwujęzycznym na etapie wczesnoszkolnym. Studium przypadku, w: Rokita-Jaśkow J., Król-Gierat W., red., Wczesny start językowy – wybrane zagadnienia, Kraków.
Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków.
Marcinkowska B., red., 2008, Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej. Program szkolenia dla nauczycieli, http://docplayer.pl/5438363-Uczen-z%20niepelnosprawnoscia-w-szog%C3%B3lnodostepnej.html#show_full_textDW 1.09.2016 [dostęp: 12.01.2018].
Miodunka W.T., 2003, Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii, Kraków.
Miodunka W.T., 2016, Biografia językowa dziecka jako jedna z metod badania dwujęzyczności, w: Bilingwizm polsko-obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków, Kraków.
Młyński R., 2012, Dwujęzyczność dziecięca z perspektywy glottodydaktyki i logopedii, w: Michalik M.,
Siudak A., Orłowska-Popek Z., red., Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, Kraków .
Rocławska-Daniluk M., 2011, Dwujęzyczność i wychowanie dwujęzyczne z perspektywy lingwistyki i logopedii, Gdańsk.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2017, poz. 1655) [dostęp: 30.09.2017].
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (na podstawie art. 47 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 i 949) [dostęp: 30.09.2017].
Seretny A., 2015, Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Seretny A., 2003, A co to takiego? Obrazkowy słownik języka polskiego, Kraków.
Smoczyńska M. i in., 2015, Test Rozwoju Językowego, Warszawa.
Snow C.E., Griffin P.M., Burns S., 2005, Knowledge to Support the Teaching of Reading, San Francisco.
Szuman S., red., 1968, O rozwoju języka i myślenia dziecka, Warszawa.
Świątek A., 2005, Zjawisko dwujęzyczności, przechowywanie i odzyskiwanie słów u osób dwujęzycznych, „Języki Obce w Szkole”, nr 4.
Tarkowski Z., 2000, Test Słownika Dziecka, Lublin.
Wróblewska-Pawlak K., 2013, Naturalna dwujęzyczność, czyli o dwujęzycznym wychowaniu dzieci, „Języki Obce w Szkole”, nr 1.
Wróblewska-Pawlak K., 2004, Język – tożsamość – imigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa.
Weinreich U., 1974, Languages in contact: Findings and problems, Hague.
Zurer Pearson B., 2013, Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poradnik dla rodziców (i nie tylko), Poznań.
doktorantka, Katedra Języka Polskiego jako Obcego, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0001-8271-2682
Pracuje jako logopeda oraz lektor języka polskiego jako obcego/drugiego, prowadząc diagnozę i terapię dzieci głównie na etapie edukacji przedszkolnej oraz wczesnoszkolnej. Zainteresowania naukowe: dwujęzyczność dziecięca, dojrzałość szkolna, zaburzenia komunikacji językowej u dzieci dwujęzycznych.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
