O obecności poezji brazylijskiej w Polsce: Carlos Drummond de Andrade
Abstrakt
The aim of the article is to present the position of Brazilian poetry in the Polish literary system using the examples of translations of poems by Carlos Drummond de Andrade. A library query has proved him to be the Brazilian poet whose works are most frequently translated into Polish. However, he remains little known in Poland, which results from both: lack of the representative publications in the mainstream and the quality of translations.
Słowa kluczowe
Brazilian poetry; reception of translated literature
Bibliografia
Andrade C.D. de, 1963, Podając sobie dłonie, przeł. Martuszewski E., „Głos Olsztyński”, nr 200.
Andrade C.D. de, 1968, Epigramm, przeł. Szwedo J., „Student”, nr 6–7 (8–9).
Andrade C.D. de, 1973, Poesia completa e prosa, Rio de Janeiro.
Andrade C.D. de, 1977, Wariatka, przeł. Klave J.Z., w: Klave J.Z., red., Opowiadania brazylijskie, Kraków.
Andrade C.D. de, 1980, Epigram dla Emilio Moura; Kochać; Kontredans; Międzynarodowy Kongres Strachu; Smutek w niebie, przeł. Komorowski A., „Nowy Wyraz”, nr 4.
Andrade C.D. de, 1990, Rodzinna podróż, przeł. Komorowski A., „Koniec Wieku”, nr 2/3.
Andrade C.D. de, 1992, Józef, przeł. Gonçalves A., „Okolice”, nr 1/3.
Andrade C.D. de, 1995, José; Świt; Sentymentalnie; Ramiona podtrzymują świat, Nocny gość; Mysz i kanarek, przeł. Karasek J., „Literatura na Świecie”, nr 5–6.
Andrade C.D. de, 1997, Sztuka zadawania pytań; Wilkołaki; Wirujący stolik; Wszystko dobrze; Zbrodnia i kara, przeł. Komorowski A., „Przekrój”, nr 19.
Andrade C.D. de, 2003, Na środku drogi, przeł. Miłosz Cz., „Charaktery”, nr 7.
Andrade C.D. de, 2011a, Ręka w rękę; José; Dupa – czy to nie śmieszne?; Do starej miłości; Dziwka; Święty Mikołaj Przenicowany, przeł. Lipszyc M., „Literatura na Świecie”, nr 1–2.
Andrade C.D. de, 2011b, Poszukiwanie poezji; Współżycie; Trwanie; Śledztwo; Złudzenie migranta, przeł. Siewierski H., „Literatura na Świecie”, nr 1–2.
Balcerzan E., 2013, Poetyka przekładu artystycznego, w: Bończa Bukowski P. de, Heydel M., red., Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Kraków.
Cardoso E., 2012, O claro enigma da palavra singular, „Estadão”, 3 listopada, http://cultura.estadao.com.br/noticias/geral,o-claro-enigma-da-palavra-singular-imp-,955060 [dostęp:18.12.2017].
Dick A., 2012, A palavra inconcebível de Wislawa Szymborska, http://dadoacaso.blogspot.com.br/2012/02/palavra-inconcebivel-de-wislawa.html [dostęp: 18.12.2017].
Encyklopedia PWN, 2017, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Andrad-Carlos;3869276.html [dostęp: 18.12.2017].
Franke F., 2012, Wisława Szymborska: a Polônia perde seu Drummond, „Sul21”, 4 lutego, https://www.sul21.com.br/jornal/wislawa-szymborska-a-polonia-perde-seu-drummond/ [dostęp:18.12.2017].
Gaszyńska-Magiera M., 2011, Recepcja przekładów literatury iberoamerykańskiej w Polsce w latach 1945–2005 z perspektywy komunikacji międzykulturowej, Kraków.
Gonçalves A., 2005, Modernizm w Brazylii, „Studia Iberystyczne”, nr 4.
Jaffe N., 2011, Gosto pelo simples guia obra poética de Nobel polonesa, „Folha de S. Paulo”, 17 grudnia, http://www1.folha.uol.com.br/fsp/ilustrada/15333-gosto-pelo-simplesguia-obr-poetica-de-nobel-polonesa.shtml [dostęp: 18.12.2017].
Leminski P., 2014, Powróciło moje polskie serce. Meu coração polaco voltou, wyb. Kilanowski P., przeł. Kilanowski P., Szcześniak K., Katowice.
Lubimy Czytać, 2017, http://lubimyczytac.pl/autor/48970/carlos-drummond-de-andrade [dostęp: 18.12.2017].
Martuszewski E., 1962a, Współczesna poezja brazylijska, „Odgłosy”, nr 25.
Martuszewski E., 1962b, Poezja brazylijska, „Głos Olsztyński”, nr 280.
Mazurek J., 2009, Polacy pod Krzyżem Południa. Os poloneses sob o Cruzeiro do Sul, Warszawa.
Miłosz Cz., 1994, Wypisy z ksiąg użytecznych, Kraków.
Miodunka W.T., 2015, Wydarzenie literackie: Leminski osobny, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (15).
Rodowska K., 2011, Umocz wargi w kamieniu. Przekłady poetów latynoamerykańskich, Wrocław.
Siewierski H., 1990, Serce i świat. Carlos Drummond de Andrade, „Tygodnik Powszechny”, nr 38.
Siewierski H., 1998, Jak dostałem Brazylię w prezencie, Kraków.
Siewierski H., red., 2011a, 33 wiersze brazylijskie: Carlos Drummond de Andrade, João Cabral de Melo Neto, Mario Quintana, Warszawa.
Siewierski H., 2011b, http://miloszfestival.pl/archiwum/edycja-2011/goscie-2011/henryk__siewierski/ [dostęp: 18.12.2017].
Skwara M., 2010, Translatologia a komparatystyka. Serie przekładowe jako problem komparatystyczny, „Rocznik Komparatystyczny”, nr 1.
Skwara M., 2014, Wyobraźnia badacza – od serii przekładowej do serii recepcyjnej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 23.Szymborska W., 2011, Poemas, przeł. Przybycień R., São Paulo.
Szymborska W., 2016, Um amor feliz, przeł. Przybycień R., São Paulo.
Śpiewak J., red., 1959, Polska w poezji narodów świata. Antologia wierszy o Polsce, Warszawa.
Wolny A., Wolny K., 2014, Trzypotrzy(naście). Badania nad tłumaczeniem brazylijskiej poezji konkretnej, Katowice.
dr, Zakład Filologii Portugalskiej i Przekładoznawstwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-2565-4815
Brazylianista i przekładoznawca, tłumacz, członek m.in. American Comparative Literature Association oraz Centro de Literaturas e Culturas Lusófonas e Europeias da Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa, laureat pierwszej edycji programu „Diamentowy Grant”, autor publikacji poświęconych literaturom portugalskiego obszaru językowego oraz przekładowi literatury, współredaktor tomów Punkt widzenia w literaturze, kulturze i języku (2015) oraz Diálogos no feminino: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska & Florbela Espanca (2017).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
