Naród – region – literatura: miejsca wspólne
Abstrakt
The multifaceted, complex and historically variable relationships between the nation, the region and literature can be discussed from various points of view. In the paper, I focus on two aspects. The first one concerns the intertwining of national and regionalist ideas and its impact on the development of literary regionalism. The other one concerns regional literature as such and its contribution to the creation of a national narrative. In the paper, I demonstrate that the reference to the national context makes it possible to track once again the development of literary regionalism, as well as read regional works anew. This is linked to the contemporary revaluation of regional works and its treatment as an important voice in the debate on the civil society and the nation.
Słowa kluczowe
nation; nationalism; region; literary regionalism; regional literature
Bibliografia
Anderson B., 2008, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. Amsterdamski S., Kraków.
Arthur J., 2013, Violet America. Regional Cosmopolitanism in U.S. Fiction Since the Great Depression, Iowa City.
Browarny W., [b.d.], Historie odzyskane. Literackie dziedzictwo Wrocławia i Dolnego Śląska [maszynopis].
Crow C.L., 2003, Introduction, in: Crow C.L., ed., A Companion to The Regional Literatures of America, Hoboken, NY.
Dainotto R.M., 1996, „All the Regions Do Smilingly Revolt”: The Literature of Place and Region, „Chicago Journals”, Vol. 22, No. 3, Spring.
Dainotto R.M., 2000, Place in Literature. Region. Culture. Communities, Ithaca, NY.
Fetterley J., Pryse M., 2003, Writing out of Place. Regionalism, Woman, and American Literary Culture, Urbana–Chicago.
Fisher P., 1991, Introduction, in: Fisher P., ed., The New American Studies: Essays from Representation, Berkeley–Los Angeles–Oxford.
Foote S., 2001, Regional Fictions: Culture and Identity In Nineteenth-Century American Literature, Madison.
Foote S., 2003, The Cultural Work of American Regionalism, in: Crow C.L., ed., A Companion to The Regional Literatures ofAmerica, Hoboken, NY.
Gieba K., 2018, Lubuska literatura osadnicza jako narracja założycielska regionu, Kraków.
Gregory D., 2009, Antropography, in: Gregory D., Johnston R., Pratt G. et al., ed., The Dictionary of Human Geography, Oxford.
Herbert Z., 2008, Przemiany Liwiusza, w: Herbert Z., Wiersze zebrane, oprac. Krynicki R., Kraków .
Jasiński R., 1964, Dymy wyższe nad dęby. Opowiadania z dziejów Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra. Jasiński R., 1967, Mieczem i krzyżem, Zielona Góra.
Joseph P., 2007, American Literary Regionalism in a Global Age, Baton Rouge, LA.
Kłoskowska A., 1996, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa.
Koniusz J., oprac. i wyb., 1970, Złota dzida Bolesława: podania, legendy i baśnie Ziemi Lubuskiej, Poznań.
Kronika paryska, 1884, „Biblioteka Warszawska”, t. II, s. 270–292.
Lutz T., 2004, Cosmopolitan Vistas. American Regionalism and Literary Value, Ithaca–London.
Mikołajczak M., 2012, „Szli na Zachód osadnicy...”. Rola metaforyki przestrzennej w tworzeniu mitologii Ziemi Lubuskiej, w: Konończuk E., Sidoruk E., red., Od poetyki przestrzeni do geopoetyki, Białystok.
Mikołajczak M., 2014, Geografia wyobrażona w służbie powojennej polityki miejsca. Przypadek arkadii lubuskiej, w: Kalinowski D., Kuik-Kalinowska A., Mikołajczak M., red., Geografia wyobrażona regionu. Literackie figury przestrzeni, Kraków.
Miłosz C., 2016, Sens regionalizmu, w: Chojnowski Z., Mikołajczak M., red., Regionalizm literacki w Polsce. Zarys historyczny i wybór źródeł, Kraków.
Pakuszta E., 1954, Kartki z Ziemi Lubuskiej, Warszawa.
Patkowski A., 2016, Idee przewodnie regionalizmu, w: Chojnowski Z., Mikołajczak M., red., Regionalizm literacki w Polsce. Zarys historyczny i wybór źródeł, Kraków.
Prokop-Janiec E., 2004, Literatura i nacjonalizm. Twórczość krytyczna Zygmunta Wasilewskiego, Kraków .
Skwarczyńska S., 2016, Kierunek geograficzny (kierunek naukowy i regionalistyczny), w: Chojnowski Z., Mikołajczak M., red., Regionalizm literacki w Polsce. Zarys historyczny i wybór źródeł, Kraków.
Zaprucki J., 2006, Geneza i charakter pojęcia „Heimat”. Rys historyczny niemieckiej literatury ojczyźnianej, w: Zaprucki J., Kultura reminiscencji – reminiscencje kultury. Motyw małej ojczyzny w twórczości Siegfrieda Lenza, Horsta Bienka i Johannesa Bobrowskiego, Jelenia Góra.
Zarycki T., 2008, Polska i jej regiony a debata postkolonialna, w: Dajnowicz M., red., Oblicze polityczne regionów Polski, Białystok.
Żeromski S., 1928, List o regionalizmie, „Kurier Wileński”, nr 60.
prof. dr hab., Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-7570-581X
Profesor zwyczajny, kierownik Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Literackiej, kierownik literaturoznawczych studiów doktoranckich. Członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN (od 2011 roku). Członek stowarzyszeń, rad naukowych czasopism, serii wydawniczych oraz redakcji periodyków. Autorka 5 książek naukowych, redaktor i współredaktor 10 książek naukowych i 2 antologii poezji, a także autorka ok. 180 artykułów (studiów, szkiców, recenzji), publikowanych m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Zagadnieniach Rodzajów Literackich”, „Tekstach Drugich”, „Ethosie”, „Twórczości”, „Odrze”, „Kwartalniku Artystycznym”. W latach 2012–2017 kierowała międzyuczelnianym projektem „Nowy regionalizm w badaniach literackich”.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
