Koncepcja dramatu wewnętrznego Szaloma Asza
Abstrakt
The aim of the paper is to present the dramatic works of Sholem Asch with reference to the basic characteristics of the Young Poland period “interior drama”, further specified by Jerzy Waligóra as a manifestation of the processes of drama subjectivisation in the late 19th/early 20th century. Departing from the traditional perception of Asch’s dramatic works in the context of the literary heritage of the Polish-Jewish borderlands or the modernist symbolic drama makes it possible to interpret his works as identity drama, based on the need to choose between what was and what will be, between the past with its tradition on the one hand, and the present with the related modernity on the other hand.
Słowa kluczowe
Sholem Asch; identity drama; modernist symbolic drama; Young Poland; Polish-Jewish heritage
Bibliografia
Asz Sz., 1958, Spojrzenie wstecz, przeł. Koprowski J., „Twórczość”, nr 5.
Asz Sz., 2013, Dramaty. Wybór, Kuligowska-Korzeniewska A., Adamczyk-Garbowska M., red., przeł. Gottlieb H., Adamczyk-Garbowska M., Huzarska W., Ruta M. i in., Kutno.
Dąbrowska A., 2015, Spór o żydowską tożsamość w dramatach Szaloma Asza, w: Kalinowski D., red., Szalom Asz dialogiczny. Wstępne rozpoznania, Kutno.
Jankowski E., 1959, O „polskim” epizodzie Szaloma Asza, „Przegląd Humanistyczny”, nr 3. Kalinowski D., 2013, Szalom Asz wobec konwencji dramatu XIX i XX wieku, w: Kalinowski D., red., Świat dramatów Szaloma Asza, Kutno.
Kuligowska-Korzeniewska A., 2011, Polskojęzyczny debiut teatralny Szaloma Asza, w: Kalinowski D., red., Szalom Asz. Polskie i żydowskie konteksty twórczości, Kutno.
Polski słownik judaistyczny, http://www.jhi.pl/psj/arawa [dostęp: 10.02.2018].
Prokop-Janiec E., 2010, Powieść etnograficzna a kultury mniejszości, w: Bukowiec P., Siwor D., red., Etniczność, tożsamość, literatura. Zbiór studiów, Kraków.
Prokop-Janiec E., 2011, Szalom Asz i Kraków, w: Kalinowski D., red., Szalom Asz. Polskie i żydowskie konteksty twórczości, Kutno.
Prokop-Janiec E., 2012, Etnopoetyka, w: Walas T., Nycz R., red., Kulturowa teoria literatury 2.
Poetyki, problematyki, interpretacje, Kraków.
Prokop-Janiec E., 2014, Kulturowe i literackie kontakty polsko-żydowskie, w: Prokop-Janiec E., red., Polacy – Żydzi. Kontakty kulturowe i literackie, Kraków.
Przybyszewski S., 1966, O dramacie i scenie, w: Przybyszewski S., Wybór pism, oprac. Taborski R., Wrocław–Warszawa–Kraków.
Shmeruk Ch., 2000, Legenda o Esterce w literaturze jidysz i polskiej, przeł. Adamczyk-Garbowska M., Warszawa.
Sitarz M., 2010, Literatura jako medium pamięci. Świat powieści Szolema Asza, Kraków.
Sitarz M., 2013, Dramaty Szolema Asza czytane dzisiaj, w: Kalinowski D., red., Świat dramatów Szaloma Asza, Kutno.
Stykowa M.B., 1983, Legendarna inscenizacja Młodej Polski (Wnętrze M. Maeterlincka w reżyserii T. Pawlikowskiego), w: Sławińska I., Stykowa M.B., red., Wśród mitów teatralnych Młodej Polski, Kraków.
Waligóra J., 2004, Młodopolski „dramat wewnętrzny”, Kraków.
Woźniakiewicz-Dziadosz M., 1970, Funkcje didaskaliów w dramacie młodopolskim, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
dr hab., Instytut Polonistyki, Akademia Pomorska w Słupsku, Słupsk, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0001-5155-0393
Literaturoznawca i teatrolog, autorka monografii poświęconych dramatopisarstwu Michała Bałuckiego oraz monograficznych opracowań związanych z teatrem słupskim: Dzieje teatru w Słupsku 1945–2008. Zarys historyczno-dokumentacyjny (2009); Teatr w Słupsku. Instytucja artystyczna (2012); Teatr w Słupsku. Historie (o)powiedziane (2017). Zainteresowania badawcze skupia wokół historii teatru oraz dramatu polskiego XIX i XX wieku, najnowszej polskiej dramaturgii, zagadnień związanych z teatrem lokalnym, a także pogranicza badań teatralnych i literaturoznawczych.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
