Strona redakcyjna

Spis treści

ROAL’D MANDEL’SHTAM — A POET OF RUSSIAN UNDERGROUND

Summary

The article represents a sketch about the life and work of not so widely known poet Roal’d Charl’sovich Mandel’shtam (1932–1961), one of those who is considered to be the father of the Russian poetic underground. His creative work is remarkably infl uenced by the Silver Age culture, and his unique poetry is marked by the liberal combination of lyricism and tragic character, heroic spirit and subtle irony.

ROALD MANDELSZTAM — POETA ROSYJSKIEGO UNDERGROUNDU

Streszczenie

Artykuł jest szkicem o życiu i twórczości zapomnianego, przedwcześnie zmarłego poety, jednego z rosyjskich poets maudits, reprezentanta rosyjskiego undergroundu z przełomu lat 50. i 60. XX wieku.(1932–1961). Odnowił on w swej oryginalnej twórczości przerwaną w ZSRR więź z kulturą Srebrnego wieku, wykorzystując w szczególności poetyckie do-świadczenia Lwa Gumilowa. Tragizm i liryzm, podniosłość i ironia, heroizm i psychiczna zapaść, rozważania o Bogu i wieczności a tuż obok szara, plugawa codzienność — oto cha-rakterystyczne cechy i motywy tej poezji, niekiedy dorównującej talentem utworom Osipa Mandelsztama, z którym Roalda łączy jedynie nazwisko. 

ЛИТЕРАТУРОВЕДЧЕСКАЯ РЕЦЕПЦИЯ ТВОРЧЕСТВА АНДРЕЯ ПЛАТОНОВА В ПОЛЬШЕ

Резюме

В статье дается обзор работ польских литературоведов по творчеству Андрея Пла тонова. Сначала обсуждаются общие методологические проблемы изучения русской литературы (первой половины) XX века, затем авторы и основные темы литературоведческих трудов посвященных наследию Платонова в хронологическом порядке. В конце статьи упоминаются области творчества Платонова, которые пока не притянули научно-исследовательского внимания польских литературоведов. 

RECEPTION OF ANDREI PLATONOV’S WORKS BY POLISH LITERARY SCHOLARS

Summary

The article presents an outline of Polish literary research in the area of Andrei Platonov’s works. First, the paper focuses on general methodological diffi culties related to the research of Russian literature of (the fi rst half of) the 20th century, next it introduces authors and main subjects of their Platonov’s research presented in chronological order. In the end the author pinpoints those areas of Platonov’s works that until now have not received attention of Polish literary researchers.

MASONI ORAZ IDEE MASOŃSKIE W TETRALOGII MARKA AŁDANOWA MYŚLICIEL

Streszczenie

Na przykładzie tetralogii Myśliciel Marka Ałdanowa autorka bada tematykę masońską, stanowiącą ważny komponent jego historiozofi i. Idee masońskie miały wpływ na artystyczny światopogląd Ałdanowa: kompromis wolnomyślicielstwa z wiarą, aktywne uczestnictwo w wydarzeniach oraz wykorzystywanie szczęśliwego przypadku na swoją korzyść, dążenie do moralnego samodoskonalenia, wykorzystywanie symboliki liczby dwa przy przedstawianiu powtarzalności wydarzeń historycznych. 

MASONS AND MASON IDEAS IN MARC ALDANOV’S TETRALOGY THE THINKER

Summary

On the example of Mark Aldanov’s tetralogy The Thinker the present author traces the mason theme so important for Aldanov’s history of philosophy. Mason ideology infl uenced Mark Aldanov’s artistic outlook and equipped him with a balanced worldview of freethin-king and faith, active participation in events and reliance on luck, aspiration for moral self-perfection and fondness of symbolism, especially where the latter applied to recurrence of events in history.  

ONTOLOGICZNY ASPEKT PORÓWNAWCZEJ MOTYWOLOGII

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest omówieniu ontologicznego aspektu motywologii porównawczej (nauki badającej leksykę motywowaną z pozycji jej postrzegania przez nosicieli różnych języków), która obejmuje opis celów, zadań, przedmiotu i obiektu tej nauki. W artykule roz-patrzone zostały pojęcia językowej i metajęzykowej świadomości, językowej i metajęzykowej refl eksji i refl eksji motywacyjnej. Przytoczono także fragment analizy metajęzykowej świadomości przeprowadzonej z punktu widzenia typu metawypowiedzi demonstrujących aktualizację związków motywacyjnych.

THE ONTOLOGICAL ASPECT OF COMPARATIVE MOTIVOLOGY

Summary

The article is devoted to the development of the ontological aspect of the  compara-tive motivology ( the science focused on motivated vocabulary from the point of view of speakers), which includes the statement of purpose, goals, subject matter, and object of the science. The article considers the notions of linguistic  and metalinguistic comprehension and motivation refl ection. The article gives examples of the metalinguistic comprehension analysis from the point of view of types of metastatements demonstrating realization of motivational relations.

SEMANTIC CATEGORIES EXPRESSIVENESS, EMOTIONALITY AND EVALUATION: MEANS OF TRANSLATION FROM RUSSIAN TO SPANISH

Summary

A large part of our communicative activity consists of making statements which include some kind of evaluation, rather than purely descriptive statements. Speakers use linguistic means to express evaluation when they need to transmit what they think about objects and events surrounding them. The present article starts from the hypothesis that expressiveness, emotion and emotional valuation can be defi ned in a systematic way. Subsequently, the authors identify the characteristics of emotional vocabulary which should be taken into account both in lexicographical description and for possible application in automatic translation. The article thus establishes the bases for undertaking a contrastive analysis of evaluative vocabulary in general, and further proposes a contrastive analysis of lexical items in Russian and Spanish which refl ect a negative or positive evaluation of objects and events.

SPOSOBY TŁUMACZENIA SEMANTYCZNYCH KATEGORII EKSPRESYWNOŚCI, EMOCJONALNOŚCI I OCENY Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO NA HISZPAŃSKI

Streszczenie

Znaczna część komunikacyjnej aktywności polega na artykułowaniu stwierdzeń, które zawierają jakiś rodzaj oceny, a nie tylko przynoszą stwierdzenia opisowe. Mówiący, kiedy mają potrzebę zamanifestowania tego, co myślą o obiektach zdarzeniach, które ich otaczają, używają znaczeń językowych, aby wyrazić ich ocenę. Autorzy artykułu wychodzą z założenia, że ekspresyjność, emocje i emocjonalna ocena dają się określić w sposób systematyczny. W konsekwencji więc autorzy identyfi kują cechy emocjonalnie nacechowanej leksyki, które powinny być uwzględnione przy opisie leksykografi cznym oraz aplikowane do przekładu maszynowego. Artykuł stwarza podstawy do kontrastywnej analizy wartościującej leksyki oraz proponuje kontrastywną analizę jednostek leksykalnych w języku rosyjskim i hiszpań-skim, która uwzględnia negatywne i pozytywne wartościowanie obiektów i zdarzeń.

EQUIVALENCY POLISH VERBS PRZYJECHAĆ, DOJECHAĆ, ZAJECHAĆ AND RUSSIAN VERBS ПРИЕХАТЬ, ДОЕХАТЬ, ЗАЕХАТЬ

Summary

The article deals with three verbs — zajechać, dojechać and przyjechać — in Polish and Russian. The meaning, syntax and — partially — word-formational character is concerned here. Although the mentioned verbs seem to be very similar in both of the languages, the meaning is not totally the same. As for Polish, in some cases they can be used alternatively in specifi c syntactic contexts. In Russian, however, this concerns only two of those: приехать and доехать. It’s also distinctive here that заехать does not have the basic meaning of reaching the border.The work indicates as well ways of expressing that same meaning in other Slavonic lan-guages, those that are more similar to Western ones. Polish and Russian language are analyzed more precisely concerning meanings created by prefi xes in verbs dealing with move. The way of describing these verbs in dictionaries has also been included.

ЭКВИВАЛЕНТНОСТЬ ПОЛЬСКИХ ГЛАГОЛОВ PRZYJECHAĆ, DOJECHAĆ, ZAJECHAĆ И РУССКИХ ГЛАГОЛОВ ПРИЕХАТЬ, ДОЕХАТЬ, ЗАЕХАТЬ

Резюме

В статье рассматривается эквивалентность глаголов движения: приехать, доехать, заехать в русском и польском языках. Несмотря на внешюю схожесть в контекстном упо треблении обнаруживаются существенные различия в лексическом значении приведeнных глаголов. Они отчасти вытекают из различий в морфологической и син-таксической структуре русского и польского языков. Кроме того прагматический ас-пект употребления глагола заехать обусловливает существование значительно больее развитой системы семантических связи в русском языке по сравнении с польским языком. Особое внимание посвящается лексикографической разработке приведeнных глаголов.

СЕМАНТИЧЕСКИЙ СУБЪЕКТ В РУССКИХ ПРЕДЛОЖЕНИЯХ ТИПА НИКОМУ НЕЛЬЗЯ ВЕРИТЬ ПО СРАВНЕНИЮ С ПОЛЬСКИМ ЯЗЫКОМ

Резюме

Статья посвящена семантическому субъекту в русских предложениях типа Никому нельзя верить и в их польских эквивалентах. В анализируемых конструкциях субъект может быть назван формой дательного падежа, может восстанавливаться из контекста предложения или быть устраненным. В польском переводе для выражения сематичес-кого субъекта может также послужить личное окончание глагола.

SEMANTIC SUBJECT IN THE RUSSIAN SENTENCES OF THE TYPE НИКОМУ НЕЛЬЗЯ ВЕРИТЬ COMPARED WITH POLISH ONES

Summary

The article deals with the way of expressing a semantic subject in Russian sentences of the type Никому нельзя верить and their Polish equivalents. The semantic subject can be con-veyed explicitly in the form of the dative case. It can also appear from the context or remain unnamed due to meaning generalization or the absence of information concerning its referent. The personal fl exion of the verb can express the subject in Polish translations well.

UWAGI O INTERKULTUROWYCH ASPEKTACH NAUCZANIA JĘZYKA ROSYJSKIEGO JAKO OBCEGO

Streszczenie

Niniejszy artykuł zawiera krótkie rozważania dotyczące znaczenia elementów inter-kulturowych w nauczaniu języka rosyjskiego jako obcego. Efektywna komunikacja przeds-tawicieli odmiennych kultur wymaga zarówno wiedzy językowej, jak i socjokulturowej. Jej posiadanie sprzyja dialogowi odmiennych kultur, rozwojowi młodego człowieka, kształtowaniu tolerancji, otwartości, szacunku nie tylko do cudzej kultury, ale i do własnej.

NOTES ON CROSS-CULTURAL ASPECTS OF TEACHING RUSSIAN AS A FOREIGN LANGUAGE

Summary

This article includes a brief discussion on the importance of cross-cultural elements in teaching Russian as a foreign language. Effective communication of the representatives of different cultures requires both linguistic and sociocultural knowledge. Comprehension of this knowledge promotes the dialogue of different cultures, the development of a young man, forming of tolerance, openness and respect not only towards foreign culture, but also to their own. 

Wasilij Szczukin — В.И. Мильдон: Философия русской драмы: мир Островского. Москва: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН) 2007

Tadeusz Klimowicz — Danuše Kšicová: Od moderny k avantgardĕ. Rusko-české paralely, Masarykova univerzita Brno 2007

Wojciech Bednarek — K. Schlögel: Das Russische Berlin: Ostbahnhof Europas. München: Pantheon 2007

Irena Rudziewicz — Acta Polono-Ruthenica. T. XIII. Red. W. Piłat. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2008

Agnieszka Lis-Czapiga — Świat Słowian w języku i kulturze VIII: Litera-turoznawstwo. Red. E. Komorowska, D. Dziadosz, Szczecin 2007 . . .Anna Rudyk —  Świat Słowian w języku i kulturze VIII: Kulturoznawstwo. Red. E. Komorowska, Ż. Kozicka-Borysowska, Szczecin 2007 .

Anna Stasienko — Świat Słowian w języku i kulturze VIII: Językoznawstwo. Morfologia. Składnia. Semantyka. Red. E. Komorowska, J. Misiukajtis, Szczecin 2007

Artur Czapiga — Świat Słowian w języku i kulturze, t. VIII: Językoznawstwo. Leksykologia. Frazeologia. Red. E. Komorowska, A. Krzanowska, Szczecin 2007