Być i być Estończykiem, nie być subalternem. O bohaterach prozy historycznej Jaana Krossa uwag kilka

Andrzej Polak

doi:10.31261/RSL.2023.33.03

Opublikowane: 2023-08-17

Tom 33 (2023)

Być i być Estończykiem, nie być subalternem. O bohaterach prozy historycznej Jaana Krossa uwag kilka

Andrzej Polak

Dział: Dział główny

https://doi.org/10.31261/RSL.2023.33.03

Abstrakt

Niniejszy artykuł zawiera analizę trzech utworów estońskiego pisarza Jaana Krossa (Trzy bicze czarnej śmierci, Immatrykulacja Michelsona, Kamienie z nieba) z uwzględnieniem badań postkolonialnych. We wszystkich utworach główni bohaterowie, z pochodzenia Estończycy, robią wiele, żeby nadać zarówno sobie samym, jak i swoim rodakom, podmiotowość, uwolnić się z pozycji osoby zdominowanej przez najeźdźców i kolonizatorów; postacie te próbują mówić swoim własnym głosem, nie chcą być dłużej subalternami. W analizowanych utworach w roli wspomnianych kolonizatorów występuje w pierwszej kolejności ludność niemieckojęzyczna, w mniejszym zaś – Rosjanie. Chociaż akcja osadzona jest w trzech różnych stuleciach, to problemy, z którymi przychodzi zmagać się Estończykom są bardzo podobne – chodzi o podporządkowanie polityczne, cywilizacyjne i kulturowe.

Słowa kluczowe:

Kross , Estonia , Talin , subaltern , Rosja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Polak, A. (2023). Być i być Estończykiem, nie być subalternem. O bohaterach prozy historycznej Jaana Krossa uwag kilka. Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze, 33, 1–25. https://doi.org/10.31261/RSL.2023.33.03

Cited by / Share

Bibliografia

Bolecki, Włodzimierz. “Myśli różne o postkolonializmie. Wstęp do tekstów nie napisanych.” Teksty Drugie, no. 4, 2007: 6–14.
Google Scholar

Czerwień, Marcin. Proza historyczna Jaana Krossa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
Google Scholar

“Jaan Kross and Russian culture.” “Acta Slavica Estonica II”. Works on Russian and Slavic Philology. Ed. Pild, Lea. Tartu: University of Tartu Press, 2012.
Google Scholar

Jaanus, Maire. “Estonia and Pain: Jaan Kross’s ‘The Czar’s Madman’.” Baltic Postcolonialism. On the Boundary of Two Worlds Identity Freedom and Moral Imagination in the Baltics. Ed. Kelertas, Violeta. 309–329. Amsterdam–New York NY, 2006. https://brill.com/display/book/9789401202770/B9789401202770_s016.xml. Accessed 12 September 2022.
Google Scholar

Janion, Maria. Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Google Scholar

Kołodziejczyk, Dorota. “Postkolonialny transfer na Europę Środkowo-Wschodnią.” Teksty Drugie, no. 5 (125), 2010: 22–39.
Google Scholar

Korek, Janusz. “Postkolonializm a Europa Środkowo-Wschodnia.” https://www.academia.edu/51068562/Postkolonializm_a_Europa_%C5%9Arodkowo_Wschodnia. Accessed 6 December 2022.
Google Scholar

Kross, Jaan. Immatrykulacja Michelsona. Transl. Dąbrowski, Witold. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1998.
Google Scholar

Kross, Jaan. Kamienie z nieba. Transl. Bieńkowska, Wiesława. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1997.
Google Scholar

Kross, Jaan. Trzy bicze czarnej śmierci. Transl. Karaczewska, Wiesława. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979.
Google Scholar

Lewandowska, Agata. “Europa Środkowa postkolonialna w prozie podróżnej Stasiuka.” Podteksty, no. 1–2, 2011. http://podteksty.amu.edu.pl/content/europasrodkowa-postkolonialna-w-prozie-podroznej-anrzeja-stasiuka.html. Accessed 30 January, 2015.
Google Scholar

Pawlak, Edward. Pamięć i trwanie. Warszawa: Czytelnik, 1980.
Google Scholar

Salumets, Thomas. “Jaan Kross. Negotiating Nation.” Interlitteraria, no. 5, 2000: 171–185.
Google Scholar

Surynt, Izabela. “Badania postkolonialne a ‘Drugi Świat.’ Niemieckie konstrukcje narodowo-kolonialne XIX wieku.” Teksty Drugie, no. 4, 2007: 25–46.
Google Scholar

Talvet, Jüri. “‘Paigallend,’ or the building of Estonia in the novels of Jaan Kross.” Journal of Baltic Studies, vol. 31, no. 3, 2007: 237–252.
Google Scholar

Thompson, Ewa. Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm. Transl. Sierszulska, Anna. Kraków: Universitas, 2000.
Google Scholar

Andrzej Polak

andrzejpolakus@op.pl
https://orcid.org/0000-0002-3665-0115

Afiliacja:

Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska

Biogram

Dr hab., od roku 2002 adiunkt w Zakładzie Historii Literatury Rosyjskiej Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego. Zajmuje się współczesną prozą rosyjską, szczególnie prozą historyczną i fantastyką. Interesuje się także twórczością rosyjskich postmodernistów i praktykami postkolonialnymi w literaturze rosyjskiej. Jest autorem monografii Proza historyczna Bułata Okudżawy. Z problemów gatunku i intertekstualności oraz książki Grając przeszłością i przyszłością. Rosyjska fantastyka alternatywna i socjologiczna. Ważniejsze publikacje w czasopismach i tomach zbiorowych: „Wyspa Krym" Wasilija Aksionowa jako przykład prozy alternatywno-historycznej, Rosyjska powieść historyczna w refleksji krytycznej i literaturoznawczej, Dlaczego nie antyutopia? „Kyś" Tatiany Tołstoj a „literatura środka”, „Metro 2033”, czyli postapokaliptyczna przestrzeń labiryntu, Rosyjska proza alternatywna w krytyce rosyjskiej, S.N.U.F.F. – utopia zrealizowana (o pewnym aspekcie powieści Wiktora Pielewina), Aleksandr Prochanow – trubadur czerwonego imperium.

Tom 33 (2023)
Opublikowane: 2023-12-15

ISSN: 0208-5038

eISSN: 2353-9674

10.31261/RSL

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

Być i być Estończykiem, nie być subalternem. O bohaterach prozy historycznej Jaana Krossa uwag kilka

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Andrzej Polak

Informacje