Mit założycielski regionalnego ośrodka telewizji w Katowicach w świetle materiałów archiwalnych

Jakub Zajdel

doi:10.31261/SEIA.2024.24.01.04

Published: 2024-06-30

2024

The founding myth of the regional television centre in Katowice in the light of archival documents

Jakub Zajdel

Section: Varia

https://doi.org/10.31261/SEIA.2024.24.01.04

Abstract

The text concerns the construction of the regional television centre in Katowice. It was conducted between 1957 and 1968. The organisational activities were planned and executed in state institutions. The first of these was the Ministry of Communications and the second was the Committee for Radio Broadcasting “Polskie Radio”. The activities of these institutions about the construction of the regional television centre in Katowice are described based on legislation, archival documents and press, and book publications. An author confronts the historical description of the construction of the regional television centre in Katowice with the myth created by Stanisław Miszczak.

Keywords:

regional television in the Polish People’s Republic , the politics of the Polish People’s Republic , archival research of Polish People’s Republic television

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Zajdel, J. (2024). The founding myth of the regional television centre in Katowice in the light of archival documents. Studia Etnologiczne I Antropologiczne, 1–20. https://doi.org/10.31261/SEIA.2024.24.01.04

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.

1. License

The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.

2. Author’s Warranties

The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.

If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".

ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).

3. User Rights

Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.

4. Co-Authorship

If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.

I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.

References

Bibliografia
Google Scholar

Assmann J., 2015, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, wstęp i red. R. Traba, wyd. 2, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Chumiński J., Popiński K., 2024, Społeczne bariery rozwoju gospodarczego PRL, w: C. Kuklo, W. Walczak, red., Człowiek i praca w procesie modernizacji społecznej i gospodarczej, Białystok–Warszawa, Uniwersytet w Białymstoku, Wydawnictwo E-BIT, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Historycznego, s. 693–735.
Google Scholar

Dekret z dnia 2 sierpnia 1951 r. o utworzeniu i zakresie działania Komitetu do spraw Radiofonii „Polskie Radio”. Dz.U. 1951, nr 41, poz. 308.
Google Scholar

Dekret z dnia 11 marca 1955 r. o przekształceniu urzędu Ministra Poczt i Telegrafów w urząd Ministra Łączności. Dz.U. 1955, nr 12, poz. 70.
Google Scholar

Donefner P., 2020, Włodzimierz Sokorski jako prezes Radiokomitetu w latach 1956–1972: pozycja polityczna w elicie władzy, „Polska 1944/45 – 1989. Studia i materiały”, nr 18, s. 45–81, https://doi.org/10.12775/Polska.2020.03.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2014, Tłuste i chude lata Telewizji Katowice, w: M. Łuczak, A. Pethe, red., Porządkowanie wolności. 25 lat Śląska w mediach (na przykładzie województwa śląskiego), Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, s. 69–79.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2015a, Bohater w serwisach informacyjnych na przykładzie „Aktualności” Telewizji Katowice od momentu utworzenia stacji po współczesność, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II”, nr 2 (58), s. 33–48.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2015b, Przemiany w newsach na przykładzie „Aktualności” – serwisu informacyjnego Telewizji Katowice, w: W. Godzic, A. Kozieł, J. Szylko-Kwas, red., Gatunki i formaty we współczesnych mediach, Warszawa, Wydawnictwo Poltext, s. 275–293.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2016, Zasadność okresowych ocen dziennikarzy telewizyjnych na przykładzie Telewizji Katowice, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 5 (112), s. 29–41.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2017, Digitalizacja telewizyjnych materiałów poświęconych kulturze na przykładzie zasobów Telewizji Katowice, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 317, s. 54–65.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2018, Miejsce i rola programów w gwarze śląskiej w ofercie programowej Telewizji Katowice, „Media i Społeczeństwo. Medioznawstwo, komunikologia, semiologia mediów”, t. 9, nr 2, 58–68.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2019, Droga do Niepodległej na antenie Telewizji Katowice, w: A. Pethe, A. Musialik-Chmiel, R. Śpiewak, red., Polskość w narracjach medialnych z perspektywy Górnego Śląska, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, s. 236–252.
Google Scholar

Fudala-Barańska A., 2021, Kulturotwórcza rola Telewizji Katowice. Cykliczne programy kulturalne w latach 1957–2016, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Google Scholar

Habielski R., 2009, Polityczna historia mediów w Polsce w XX wieku, Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar

Jankowiak S., Skotarczak D., red., 2016, Społeczeństwo PRL: 1956, Poznań, Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Kozieł A., 2007, Ośrodki regionalne Telewizji Polskiej w latach 1956–1989. Geneza. Rozwój. Specyfika programowa, w: J.W. Adamowski, K. Wolny-Zmorzyński, red., Regionalne i lokalne środki przekazu. Kontekst międzynarodowy i krajowy, Warszawa, Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 71–94.
Google Scholar

Loiperdinger M., 2016, „Przyjazd pociągu” Louisa Lumière’a. Mit założycielski nowego medium, w: A. Dębski, M. Loiperdinger, red., KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. 1, Wrocław, Oficyna Wydawnicza ATUT, s. 75–118.
Google Scholar

Miszczak S., 1972, Historia radiofonii i telewizji w Polsce, Warszawa, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności.
Google Scholar

Ratke-Majewska A., 2019, Mity założycielskie bez granic w kontekście narodów Ameryki Łacińskiej, „Politeja”, nr 1 (58), 283–299, https://doi.org/10.12797/Politeja.16.2019.58.15.
Google Scholar

Statut Państwowej Rady Telekomunikacyjnej. Załącznik do Uchwały Rady Ministrów z dnia 31 maja 1950 r. w sprawie nadania statutu Państwowej Radzie Telekomunikacyjnej. M.P. 1950, nr 67, poz. 788.
Google Scholar

Ustawa z dnia 4 lutego 1949 r. o utworzeniu i zakresie działania Centralnego Urzędu Radiofonii. Dz.U. 1949, nr 9, poz. 50.
Google Scholar

Ustawa z dnia 4 lutego 1950 r. o Państwowej Radzie Telekomunikacyjnej. Dz.U. 1950, nr 7, poz. 63.
Google Scholar

Ustawa z dnia 2 grudnia 1960 r. o Komitecie do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”. Dz.U. 1960, nr 54, poz. 307.
Google Scholar

Woźniczka Z., 2015, Górny Śląsk – kraina postępu i nowoczesności w propagandzie PRL (zarys problemu), w: A. Barciak, red., Postęp i zacofanie w kulturze Europy Środkowej, Zabrze–Katowice, Studio Noa Ireneusz Olsza, s. 294–317.
Google Scholar

Archiwalne artykuły prasowe
Google Scholar

[Czterdzieści pięć] 45 tysięcy telewizorów otrzyma Katowickie w br., 1959, „Trybuna Robotnicza”, 21 marca.
Google Scholar

„Diora” będzie produkować telewizory, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 11 lutego.
Google Scholar

Dla Kurka, Gosztyły i Skotnickiego telewizory ważniejsze od meczu, 1958, „Trybuna Robotnicza”, 28 stycznia.
Google Scholar

(jak), 1958, Telewizory… telewizory. Kłopoty miłośników XI Muzy, „Trybuna Robotnicza”, 21 stycznia.
Google Scholar

(KRA), 1957, Moment jak by nie było historyczny: Tele-stacja w Bytkowie już działa, „Trybuna Robotnicza”, 4 grudnia.
Google Scholar

Litwin J., 1957, Śląski „wcześniak” telewizyjny domaga się opieki, „Trybuna Robotnicza”, 16 grudnia.
Google Scholar

(mp), 1958a, Co zobaczymy?, „Trybuna Robotnicza”, 25 stycznia.
Google Scholar

(mp), 1958b, Telewizja, telewizja…, „Trybuna Robotnicza”, 4 stycznia.
Google Scholar

O lampach, do których się… gada, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 31 stycznia.
Google Scholar

Okulary dla telewidzów wkrótce w sklepach, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 15 kwietnia.
Google Scholar

[Osiemset sześćdziesiąt] 860 tys. radioodbiorników i telewizorów, 150 tys. pralek, 1958, „Trybuna Robotnicza”, 18 stycznia.
Google Scholar

(PAP), 1957, Lipsk na ekranach śląskich telewizorów. XI muza nawiązuje kontakty, „Trybuna Robotnicza”, 24 grudnia.
Google Scholar

Pierwszy program telewizyjny z Katowic, 1957, „Trybuna Robotnicza”, 2 grudnia.
Google Scholar

Piraci szos na telewizyjnych ekranach, 1958, „Trybuna Robotnicza”, 19 lutego.
Google Scholar

Szybciej i lepiej naprawiać będą telewizory, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 27 kwietnia.
Google Scholar

Telewizja: Telewizja – Katowice, 1958, „Trybuna Robotnicza”, 15 grudnia.
Google Scholar

Telewizory z 21-calowym ekranem, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 4 maja.
Google Scholar

Telewizory z odniesieniem do domu, a w przyszłości pawilony ze szkła i aluminium, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 26 lutego.
Google Scholar

[Trzy] 3 miliardy rubli dewizowych wyniosą obroty handlowe Polska–ZSRR, 1958, „Trybuna Robotnicza”, 5 lutego.
Google Scholar

[Trzyletnia] 3-letnia umowa handlowa między Polską i NRD, 1958, „Trybuna Robotnicza”, 10 lutego.
Google Scholar

„TV” na cenzurowanym, 1959, „Trybuna Robotnicza”, 31 stycznia.
Google Scholar

Materiały archiwalne
Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, zespół: Ministerstwo Łączności:
Google Scholar

sygn. 16/2 [a], Minister Łączności, FB. 113/55 – dotyczy zmiany układu wykonawczego w części 23 dz. 10;
Google Scholar

sygn. 16/2 [b], Ministerstwo Łączności – Wydział Współpracy z Zagranicą, Plan wydatków budżetowych na pomoc naukowo-techniczną w 1955 r.;
Google Scholar

sygn. 2/1098/0/22/25/2, Ziółkowski J., Grejcz B., Jarkowski S., Kacprowska W., Scheidlinger Z., Walentek E., Wejnfeld S., Zienkiewicz R.: Projekt planu budowy sieci linii radiowych w resorcie M.P.iT w latach 1956–1970;
Google Scholar

sygn. 18/5, Ministerstwo Łączności, Biuro Rozbudowy Telewizji, [Tabela bez tytułu, datowana na 10 listopada 1955 r.];
Google Scholar

sygn. 18/6, Ministerstwo Łączności, Biuro Rozbudowy Telewizji, Perspektywiczny plan 5-cio letni, z dnia 1 czerwca 1955 r.;
Google Scholar

sygn. 24/5, Ministerstwo Łączności, Analiza opisowa planu inwestycyjnego 5-letniego Resortu Łączności;
Google Scholar

sygn. 24/8, Świderski L., Telewizja, w: Projekt planu Resortu Łączności na 1957 rok;
Google Scholar

sygn. 2/285/0/4.5/3415 [a], Minister Łączności do Przewodniczącego Komitetu do spraw Radiofonii „Polskie Radio”, 9.XI.1956;
Google Scholar

sygn. 2/285/0/4.5/3415 [b], Uzasadnienie do projektu Uchwały Prezydium Rządu.
Google Scholar

Archiwum Telewizji Polskiej SA – Ośrodek Dokumentacji i Zbiorów Programowych, Dział Dokumentacji Aktowej, zespół: Sekretariat Generalny:
Google Scholar

sygn. 720/1/1, Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 5.7.1955 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [a], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 21.7.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [b], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 2.VIII.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [c], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 18.VIII.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [d], Protokół z konferencji Kierownictwa Komitetu z przedstawicielami Ministerstwa Łączności w dniu 20.VIII.56 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [e], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 5.IX.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [f], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 6.IX.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [g], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 14.IX.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [h], Protokół z posiedzenia Prezydium w dniu 18.IX.1956 r.;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [i], Redakcja Programu Telewizyjnego, Komitet do spraw Radiofonii „Polskie Radio”, Do Biura Planowania. PT1-564/56, 21.07.1956;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [j], Spis tytułów inwestycyjnych Centralnego Zarządu Radiostacji;
Google Scholar

sygn. 720/1/2 [k], Uzasadnienie do projektu Uchwały Prezydium Rządu.
Google Scholar

Jakub Zajdel

jakub.zajdel@us.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-8423-2049

Affiliation:

University of Silesia in Katowice Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Jakub Zajdel – dr hab. prof. UŚ, pracownik Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego. Prowadzi badania historii filmu polskiego. W swoich publikacjach opisywał filmowe przedstawienia życia na Ziemiach Odzyskanych zaraz po wojnie, działalność krytyczno-filmową Jana Józefa Szczepańskiego i Stefana Morawskiego, twórczość filmową Filipa Bajona, Sylwestra Chęcińskiego, Jana Jakuba Kolskiego i Lecha Majewskiego; opisał edukację szkolną Kazimierza Kutza. Jest współautorem (z Aliną Madej) książki Śmierć jak kromka chleba. Historia jednego filmu oraz autorem książki Pokolenia PRL na ekranie w kontekście dokumentów prasowych z epoki. Prowadzi również badania nad pragmatyką mediów audiowizualnych. Opublikował kilkanaście artykułów dotyczących odbioru telewizji, a także użytkowników serwisów internetowych. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Polskiego Towarzystwa Estetycznego oraz Śląskiego Towarzystwa Filmowego.

2024
Published: 2021-07-20

ISSN: 1506-5790

eISSN: 2353-9860

10.31261/SEIA

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licence CC

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Submit

The founding myth of the regional television centre in Katowice in the light of archival documents

Abstract

Keywords:

Jakub Zajdel

Information