O ślepocie poznawczej i etycznej i o świeckiej humanistyce naturalnej wywiedzionej z opowiadania Świat i ślepa dziewczyna Adolfa Dygasińskiego

Kordian Bakuła

doi:10.31261/TPDJP.2022.31.04

Published: 2022-11-17

Vol. 31 (2022)

On cognitive and ethical blindness, and on natural secular humanities on the basis of Adolf Dygasiński’s short story “Świat i ślepa dziewczyna” [The world and a blind girl]

Kordian Bakuła

Section: Literary and Cultural Education

https://doi.org/10.31261/TPDJP.2022.31.04

Abstract

Kordian Bakuła’s article deals with chosen problems of ecological humanities. Adolf Dygasiński’s short story has been regarded as a precursor of contemporary trends in the humanities due to the way in which it addresses issues which are alive and topical nowadays: natural cultivation of truth, sensual and direct cognition, coexistence and compassion with nature. According to Bakuła, they constitute the project of the natural secular humanities.

Keywords:

nature , cognition , ethics , education , ecological humanities , natural humanities

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Bakuła, K. (2022). On cognitive and ethical blindness, and on natural secular humanities on the basis of Adolf Dygasiński’s short story “Świat i ślepa dziewczyna” [The world and a blind girl]. Z Teorii I Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 31, 1–13. https://doi.org/10.31261/TPDJP.2022.31.04

Cited by / Share

References

Barcz A., 2016, Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice.
Google Scholar

Dittes F., 1883, Ogólne zasady pedagogiki dotyczące wykształcenia umysłu, uczuć, moralności i religijności, z niemieckiego opracował A. Dygasiński, Wydawnictwo Przeglądu Tygodniowego, Warszawa, http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=6595&from=pubindex&dirids=82&lp=20 [dostęp: 23.06.2022].
Google Scholar

Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, w: Od pamięci biodziedzicznej do postpamięci, red. T. Szostek, R. Sendyka, R. Nycz, Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, Warszawa, s. 15–39.
Google Scholar

Dygasiński A., 1954, Świat i ślepa dziewczyna. (Obrazek sielski), w: Tenże, Nowele. 2, [Dzieła wybrane. T. 5, kom. red. J.Z. Jakubowski, B. Horodyski, M. Żmigrodzka], Czytelnik, Warszawa 1954, s. 5–53.
Google Scholar

Horoch W., 2006, Znaczenie pedagogii naturalnej Rousseau w dziejach wychowania, w: Polskie badania nad myślą pedagogiczną w latach 1900–1939, wstęp S. Sztobryn, oprac. S. Sztobryn, M. Świtka, Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk, s. 277–286.
Google Scholar

Jezierski F.S., 1791, Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione, M. Gröll, Warszawa, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/26341/edition/23824/content [dostęp: 23.06.2022].
Google Scholar

Linde S.B., 1808, Słownik języka polskiego, T. 1, cz. 2: G–L, Drukarnia Pijarów, Warszawa, https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/8178/edition/12852/content [dostęp: 23.06.2022].
Google Scholar

Protagoras, 1989, Sztuka erystyki, tłum. J. Gajda, w: J. Gajda, Sofiści, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 215–229.
Google Scholar

Rousseau J.J., 1955, Emil, czyli o wychowaniu, T. 2, przeł. z języka francuskiego W. Husarski, do druku przygotował F. Wnorowski, wstępem i komentarzem opatrzył J. Legowicz, Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
Google Scholar

Sekstus Empiryk, 1992, [Podstawy wątpienia w wiedzę], w: Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych, red. Z. Cackowski, M. Hetmański, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, Wrocław, s. 42–44.
Google Scholar

Skała A., 2013, Adolf Dygasiński – niepoprawny pozytywista. Między tradycją a nowoczesnością, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Google Scholar

Tatarkiewicz W., 2007a, Historia filozofii, T. 1: Filozofia starożytna i średniowieczna, wyd. 19, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Tatarkiewicz W., 2007b, Historia filozofii, T. 3: Filozofia XIX wieku i współczesna, wyd. 19, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Wolfe C., 2013, Animal studies, dyscyplinarność i post(humanizm), przeł. K. Krasuska, „Teksty Drugie”, 1–2, s. 125–153, pobrano z: http://rcin.org.pl/Content/62025/PDF/WA248_79066_P-I-2524_wolfe-animal_o.pdf [23.06.2022].
Google Scholar

Kordian Bakuła

kordian.bakula@uwr.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-4049-846X

Affiliation:

University of Wroclaw Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Kordian Bakuła – associate professor at the University of Wrocław; he published two books, one of which: Mówione ≈ pisane: komunikacja, język, tekst [Spoken ≈ written: communication, language, text] (2008), which has been preceded by several articles on this subject, including “Czy istnieje język mówiony i język pisany?” [Is there a spoken language and a written language?] (2001); “Nauczanie i studiowanie jako pokonywanie przeszkód epistemologicznych. Na przykładzie pojęć język mówiony i język pisany” [Teaching and studying as a method of overcoming epistemological obstacles. On the example of the concepts of spoken language and written language] (2006). He has repeatedly pointed out the need to distinguish, in didactics, linguistic and critical awareness: “Między fikcją a fiksacją… O świadomości językoznawczej uczniów i nauczycieli” [Between fiction and fixation… On the linguistic awareness of students and teachers] (2011); “O świadomości językowej, krytycznej świadomości językowej i nauczaniu języka” [On language awareness, critical language awareness and language teaching] (2012), and in the 2016, Vol. 14, issue of the journal Kształcenie Językowe [Language Education], he introduced the concept of false language and linguistic awareness. He has studied the occurrence of false awareness in textbooks and in the heads of high school students and university students: “ ‘Monitor’ czyli telewizor, w którym każdy nauczyciel swe nauczanie snadnie oględać może [“The screen” or television set in which every teacher can watch their teaching] (2005); “Jak studenci filologii polskiej rozumieją tytuły utworów literatury dawnej?” [How students of Polish philology understand the titles of works of old literature?] (2007). Editor-in-chief of the journal Kształcenie Językowe [Language Education].

Vol. 31 (2022)
Published: 2022-12-31

ISSN: 0208-5011

eISSN: 2353-9577

10.31261/TPDJP

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit