O koniach i ludziach. Symboliczne znaczenie konia w sztuce islandzkiej
Abstrakt
Konie stanowią jeden z najpopularniejszych tematów w sztuce islandzkiej. Figura konia islandzkiego (Icelandera) może być intepretowana jako część tożsamości narodowej Islandczyków: od czasów osiedlenia Islandii, konie były obecne podczas budowania państwa oraz tworzenia narodu. Stąd poniższy tekst przedstawia symboliczne znaczenie konia w Islandii poprzez przyjrzenie się dwóm strefom: sacrum (wierzenia oraz mitologia nordycka) i profanum (praca, życie codzienne). Motyw konia rozpatrywany jest tutaj zarówno w tradycyjnych przedstawieniach (w sztuce i literaturze), jak również we współczesnej narracji sztuk wizualnych (malarstwa i filmu). Wywód oparty jest na (ko)relacji konia i człowieka w Islandii, ze szczególnym uwzględnieniem tego jak człowiek traktował i przedstawiał konia, oraz jak blisko żyły ze sobą te dwa gatunku na przestrzeni lat.
Słowa kluczowe
koń islandzki; Icelander; mitologia nordycka; Islandia; symbolika
Bibliografia
Benjamin, Megan. Horses as Status Symbols: Medieval Icelandic Horses as Symbols of Masculine Honor in a One-sexed World. Falk: Published Online, 2008.
Björnsson, Gísli, and Sveinsson Hjalti. The Icelandic Horse. Reykjavik: Edda Publishing, 2006.
Guðmundsdóttir, Gréta. “Product or Being? Development of the Image of the Icelandic Horse” (Master thesis at The Department of Design and Architecture, Iceland Academy of the Arts, 2014, advisor: Ţorleifsdóttir Kristín). Reykjavik: Iceland Academy of the Arts.
Einarsdóttir, Katrín Sif. The Role of Horses in the Old Norse Sources. Transcending Worlds, Mortality, and Reality (Medieval Icelandic Studies, Hugvísindasvið). Reykjavik: University of Iceland, 2013.
Einarsson, Sigfús Örn. “The Role of the Icelandic Horse in Icelandic History and Its Image in the Icelandic Media” (Final Project in School of Humanities and Social Sciences Lokaverkefni við Hug- og félagsvísindasvið, 2010, supervisor: Meckl Markus). Faculty of Social Sciences, University of Akureyri.
Ingólfsson, Adalsteinn. Jór!: The Horse in Icelandic Art. Reykjavík: Reykjavík Art Museum, 2011.
Konefał, Sebastian Jakub. Kino Islandii. Tradycja i ponowoczesność. Gdańsk: Wydawnictwo w Podwórku, 2016.
Konopka, Emiliana. 2017. Pejzaż – narodowy gatunek malarski Islandii. In Antologia naukowa. Islandia: Język, Naród, Natura. Edited by Roman Chymkowski and Emiliana Konopka, 61–89. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Kultury Polskiej.
Kvaran Orvar. Þórarinn B. Þorláksson: Pioneer at the Dawn of a Century. Reykjavík: Listasafn Íslands, 2000.
Nolf, Pamela. “Detecting Icelandic Horse Origins.” Icelandic Horse Quarterly, vol. 4 (2012): 18–23.
Tomasson, Baron Fridrikr. Segja Hvada?! Or Insults in Old Norse-Icelandic Literature. 2010. Accessed November 14, 2018. http://www.medievalists.net/2015/04/segjahvada-insults-in-old-norse-icelandic-literature/.
Thoroddsen, Emil. Íslenzk myndlist. 20 listmálarar/ Art in Iceland. 20 artists. Reykjavík: Kristján Friðriksson, 1943.
Schön, Ebbe. Asa-Tors hammare, Gudar och jättar i tro och tradition. Värnamo: Fält & Hässler, 2004.
Seigfried, Karl. How to Make a Níðstöng. 2013. Accessed November 20, 2018. https://www.norsemyth.org/2013/09/how-to-make-nistong-part-one.html.
Shenk, Peter. “To Valhalla by Horseback? Horse Burial in Scandinavia during the Viking Age” (Master’s thesis in Nordic Viking and Medieval Culture, 2002). University of Oslo, The Center for Viking and Medieval Studies, The Faculty of Arts.
Sigurðardóttir, Ingibjörg. Hestatengd ferðaþjónusta á íslandi. Rekstrar- og viðskiptadeild. Akureyri: University of Akureyri, 2004.
Sigurðsson, Gísli. Icelandic National Identity. In Making Europe in Nordic Contexts. Edited by Anttonen Pertii, 41–75. Turku: Nordic Institute of Folklore, University of Turku, 1996.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
