We are IGP World! Czy potrzebny jest dialog między osobami uprawiającymi sporty kynologiczne, obrońcami praw zwierząt i twórcami prawa?
Abstrakt
W artykule „We are IGP World! Czy potrzebujemy dialogu między sportowcami, obrońcami prawa i jego twórcami?” autorka stara się zestawić ze sobą teorie obrońców praw zwierząt, przede wszystkim propozycję autorów Zoopolis. Ową teorię polityczną praw zwierząt konfrontuje z praktykami z dziedziny sportów kynologicznych oraz sposobami pracy z psami służbowymi. Analizując poszczególne wyznaczniki zaproponowane przez Donaldson i Kylmick autorka przedstawia sposoby podejścia do tematu nowego obywatelstwa obrońców praw zwierząt oraz miłośników kynologii, a także dokonuje analizy porównawczej, która zdaje się wykluczać możliwość istnienia obok siebie tych dwóch kierunków myślenia o zwierzętach udomowionych.
Słowa kluczowe
working dogs; cynology; dog sports; handler; animal citizenship; animal right; dog training
Bibliografia
[Administracja Pies Rasowy]. Facebook, Pies rasowy – uważaj gdzie kupujesz. https://m.facebook.com/AdministracjaPiesRasowy/?paipv=0&eav=AfZ4nK-HDxfG4P6dKzup0zt-Z6XtPn9SlVGs8J_7UIeoN4i2ROnS-tv3PhsxaWQwXg (dostęp: 20.12.2022).
Antas, Jolanta. Rozmowy z psem, czyli Komunikacja międzygatunkowa. Warszawa: Iskry, 2014.
Bentham, Jeremy. Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa. Przełożył Bogdan Nawroczyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
Donaldson, Sue, i Will Kymlicka. Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Przekład Maria Wańkowicz i Michał Stefański. Warszawa: Oficyna 21, 2018.
Dzwonkowska, Dominika. „Kulturowe i etyczne uwarunkowania relacji człowiek – zwierzę”. Wschodni Rocznik Humanistyczny, T. 11 (2015): 273–282. Pobrano z: http://wrh.edu.pl/wp-content/uploads/2018/06/Dominika-Dzwonkowska_wrh_11_2015.pdf (czerwiec 2018).
The Finnish Kennel Club Suspends All Activities Related to Protection Sport Training and Trials. Kennelliitto. 9.03.2021. https://www.kennelliitto.fi/en/about-us/news/finnish-kennel-club-suspends-all-activities-related-protection-sport-training-and-trials (dostęp: 1.03.2021).
Fiszdon, Katarzyna. „Znaczenie predyspozycji behawioralnych w wyborze rasy psa do towarzystwa”. Życie Weterynaryjne, R. 79, nr 3 (2004): 8–14. Pobrano z: https://www.vetpol.org.pl/dmdocuments/zw_04_03_tresc.pdf (sierpień 2021).
Fogle, Bruce. The Dog’s Mind: Understanding Your Dog’s Behavior. New York: Howell Book House–Maxwell Macmillan Canada–Maxwell Macmillan International, 1992.
Garbiec, Aleksandra, Mirosław Karpiński i Justyna Wojtaś. „Określanie poziomu stresu u zwierząt towarzyszących na podstawie poziomu kortyzolu w różnych materiałach biologicznych”. W Wybrane zagadnienia produkcji zwierzęcej. Pod redakcją Witolda Chabuza i Bożeny Nowakowicz-Dębek, 22–28. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2020.
Gzyra, Dariusz. Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.
[Instrukcja o gospodarce psami służbowymi]. Ministerstwo Obrony Narodowej. Departament Wojskowej Służby Zdrowia. http://dwszdr.wp.mil.pl/plik/file/wiw/Instrukcja_o_gospodarce_psami_sluzbowymi_IV.pdf (dostęp: 31.12.2007).
Kojarzenie krewniacze, chów wsobny, inbredowanie. Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/wiki/kojarzenie_krewniacze (dostęp: 20.12.2022).
Kruszona, Sara. „Zabawa, sport czy widowisko? Współczesne, metody zaspokajania potrzeb psów”. W Bezpieczne czy zniewolone? Szkice o zwierzętach. Pod redakcją Hanny Mamzer i Agnieszki Żok, 223–231. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2019.
Kurosad, Agnieszka, Urszula Pasławska, Robert Pasławski, Marcin Michałek, Michał Płóciennik i Kacper Nowak. „Żywienie psów sportowych – intensywny wysiłek”. Weterynaria w Praktyce, T. 15, nr 9 (2018): 84–88. Pobrano z: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjJ8YLD3Zn8AhUB6CoKHaCOCQ4QFnoECAoQAQ&url=https%3A%2F%2Fdlaspecjalistow.pl%2Fpl%2Fp%2Ffile%2Fa683a16708b88840ccdce54f13a56cbb%2Fstr_084-88.pdf&usg=AOvVaw3ZZGFoe2gnPASUni74WN09 (sierpień 2021).
Lipińska, Paulina, Jarosław Kamieniak i Małgorzata Goleman. „Wpływ wybranych czynników na częstość występowania i skuteczność eliminacji zachowań niepożądanych u psów”. W Wybrane zagadnienia produkcji zwierzęcej. Pod redakcją Witolda Chabuza i Bożeny Nowakowicz-Dębek, 110–117. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2020.
Międzynarodowy Dzień Psa Ratowniczego. Kaprys Pani Minionego Czasu [blog]. https://kapryspaniminionegoczasu.pl/on-jest-twoim-przyjacielem-twoim-partnerem-twoim-obronca-twoim-psem-ty-jestes-jego-zyciem-jego-miloscia-jego-panem-on-bedzie-twoj-wierny-i-posluszny-do-ostatniego-bicia-jego-serca-ty-jestes-m/ (dostęp: 29.04.2018).
Międzynarodowy regulamin egzaminów FCI. Wytyczne FCI do przeprowadzania Międzynarodowych Egzaminów Psów Użytkowych oraz Międzynarodowych Egzaminów Psów Tropiących. Związek Kynologiczny w Polsce. Główna Komisja Szkolenia Psów. [Wytyczne obowiązują od 1 stycznia 2019 r.]. Pobrano z: https://www.zkwp-szkolenia.pl/images/2019/uzytkowe/Regulaminy/Regulamin_IPO_2019v4.pdf (20.09.2022).
Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Dziennik Ustaw, poz. 227 (2018). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000227 (dostęp: 13.09.2022).
Online Academy by Tobias Oleynik. https://onlinedogtraining.tobias-oleynik.com/?fbclid=IwAR0zWJqaluonUEe655rq_zorS0e-NeO0gLkxIwVbZI4THYCM66PriCo3awc (dostęp: marzec 2021).
Otwarte Mistrzostwa Polski IGP 2021. Facebook. https://www.facebook.com/events/771515400110245/ (dostęp: marzec 2021).
Pietrzykowski, Tomasz. Spór o prawa zwierząt. Etyczne problemy prawa. Katowice: Wydawnictwo Sonia Draga, 2007.
Potocka, Agnieszka. „Psychologiczne i moralne aspekty terapii i edukacji z udziałem psów”. W Bezpieczne czy zniewolone? Szkice o zwierzętach. Pod redakcją Hanny Mamzer i Agnieszki Żok, 233–248. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, 2019.
Pręgowski, Michał Piotr. „Dominacja czy kooperacja, właściciel czy przewodnik?” W Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Redakcja Michał Piotr Pręgowski i Justyna Włodarczyk, 45–77. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2014.
Pręgowski, Michał Piotr, i Justyna Włodarczyk. „Trzecia rzeczypospolita czworonożna: badając psy i ich ludzi we współczesnej Polsce”. W Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Redakcja Michał Piotr Pręgowski i Justyna Włodarczyk, 7–43. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2014.
Psy w służbie celnej. Pobrano z: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000358/O/D20180358.pdf (6.02.2018).
Pyziak, Anna. „ABC hodowli psów – koleżeńskie rady hodowcy praktyka”. W Światowy Kongres Ras Polskich. Pobrano z: http://www.zkwp.mail.pl/zg/kongres_ras_polskich.pdf (wrzesień 2021), 100–103.
Redlicki, Mirosław. „Po co patrzeć na psy? Refleksja sędziego kynologicznego”. W Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Pod redakcją Anny Barcz i Magdaleny Dąbrowskiej, 87–100. Lublin: E-Naukowiec, 2014.
Regulamin przyznawania uprawnień instruktorów szkolenia psów w Związku Kynologicznym w Polsce. Związek Kynologiczny w Polsce. Główna Komisja Szkolenia Psów. Pobrano z: https://www.zkwp-szkolenia.pl/images/2014/DRUKI/inne/regulamin_powolywania_instruktorow_szkolenia.pdf (20.10.2022).
Roszkiewicz, Tadeusz. [Informacje Głównej Komisji Szkolenia Psów]. Związek Kynologiczny w Polsce. 29.06.2021. Pobrano z: https://www.zkwp-szkolenia.pl/images/2021/SEMINARIUM_DLA_INSTRUKTORW_I_POZORANTW.pdf (sierpień 2021).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 lutego 2018 r. w sprawie kandydatów na przewodników psów służbowych oraz psów służbowych w Służbie Celno-Skarbowej. Dziennik Ustaw, poz. 1332 (2021), Wolters Kluwer, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kandydaci-na-przewodnikow-psow-sluzbowych-oraz-psow-sluzbowych-w-18685644 (dostęp: 15.12.2022).
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 maja 2005 r. w sprawie znakowania psów, kotów i zwierząt naczelnych. Dziennik Ustaw, nr 95, poz. 801 (2005). Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20050950801/O/D20050801.pdf (dostęp: 12.09.2022).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 lutego 2005 r. w sprawie zwierząt wykorzystywanych w akcjach ratowniczych. Dziennik Ustaw, nr 35, poz. 314 i 315 (2005). Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20050350315/O/D20050315.pdf (15.09.2022).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych. Dziennik Ustaw, nr 16, poz. 166 (2004). Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20040160166/O/D20040166.pdf (16.09.2022).
Singer, Peter. Wyzwolenie zwierząt. Przełożyły Anna Alichniewicz i Anna Szczęsna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004.Statut Związku Kynologicznego w Polsce. Związek Kynologiczny w Polsce. Pobrano z: http://www.zkwp.pl/zg/regulaminy/Statut_ZKwP.pdf (29.10.2013).
Treser psów. Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia. https://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow/-/klasyfikacja_zawodow/zawod/516405?p_p_state=pop_up&_jobclassificationportlet_WAR_nnkportlet_view (6.01.2023).
Tymieniecka-Suchanek, Justyna. „»Psie życie« Olega Kulika, czyli o zacieraniu wszelkich granic międzygatunkowych”. W Po humanizmie. Od technokrytyki do animal studies. Redakcja Zuzanna Łodyga i Justyna Włodarczyk, 241–259. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2015.
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, z późn. zm. Dziennik Ustaw, nr 30, poz. 179 (1990). Tekst ujednolicony. Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19900300179/U/D19900179Lj.pdf (15.09.2022).
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, z późn. zm. Dziennik Ustaw, nr 147, poz. 713 (1995). Tekst ujednolicony. Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19951470713/U/D19950713Lj.pdf (15.09.2022).
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Pobrano z: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19971110724 (10.12.2022).
Väkivalta ei ole harrastus! YouTube. Oikeutta eläimille, 24.02.2021. https://www.youtube.com/watch?v=8kY1my-VCq0 (dostęp: luty 2021).
Waldau, Paul. Prawa zwierząt. Przekład Mateusz Różycki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2021.
Winkler, Armin. Jaki jest Twój pies? – Armin Winkler o popędach psa. Przełożył Patryk Krajewski. DogUp! 14.10.2016. https://dogup.pl/2016/10/jaki-jest-twoj-pies-armin-winkler-o-popedach-psa/ (dostęp: 15.10.2022).
Włodarczyk, Justyna. „Strefy kontaktu, strefy władzy. Feministyczna analiza relacji relacji kobiet i psów w sportach kynologicznych w Polsce”. W Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Redakcja Michał Piotr Pręgowski i Justyna Włodarczyk, 113–151. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2014.
Zarządzenie nr 74 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 grudnia 2014 r. zmieniające zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania zadań z użyciem psów służbowych, szczegółowych zasad ich szkolenia oraz norm wyżywienia. Infor. https://www.infor.pl/akt-prawny/U27.2015.001.0000003,zarzadzenie-nr-74-komendanta-glownego-policji-zmieniajace-zarzadzenie-w-sprawie-metod-i-form-wykonywania-zadan-z-uzyciem-psow-sluzbowych-szczegolowych-zasad-ich-szkolenia-oraz-norm-wyzywienia.html (dostęp: 10.09.2022).
Żywienie psa BARF. Warszawskie Centrum ZadowolonyPies.pl. https://www.zadowolonypies.pl/baza-wiedzy/zywienie-barf (dostęp: 30.12.2022).
https://orcid.org/0000-0002-7837-0074
Olga Chrzan – muzyk instrumentalista, absolwentka Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Grzegorza Fitelberga w Chorzowie. Ukończyła studia kulturoznawcze ze specjalizacją teatrologiczną na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Podyplomowe Studium Dziennikarskie na tej samej uczelni. W roku 2015 roku obroniła dyplom na Podyplomowych Studiach Reżyserii Teatru Dzieci i Młodzieży w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, Filia we Wrocławiu. Od 2018 roku jest studentką studiów doktoranckich humanistyka bez granic na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Sportem kynologicznym interesuje się od 2004 roku. Bierze udział w treningach, seminariach i szkoleniach z zakresu obrony sportowej IGP oraz mondioringu. E-mail: ofeliaa@wp.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
