Ubój rytualny jest niehumanitarny
Abstrakt
W reakcji na opublikowanie artykułu P.T. Skoczykłody (Zoophilologica nr 2 (10)/2022), który na podstawie religijnych źródeł dowodzi, że szechita nie powoduje więcej cierpienia zwierząt niż ubój standardowy, i pozoruje zgodność tego poglądu z nauką, zestawiono obecny stan wiedzy o obydwu sposobach uboju. Wyniki badań fizjologicznych i systematycznych obserwacji przebiegu uboju nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że prawidłowo wykonany ubój zaczynający się od ogłuszenia (pozbawienia świadomości) zadaje dużo mniej cierpienia niż jakiekolwiek choćby najdoskonalsze podrzynanie przytomnego zwierzęcia i czekanie na śmierć przez wykrwawienie. Badania samego wykrwawianie dowodzą, że uprzednie ogłuszenie nie osłabia ani jego tempa ani ostatecznego efektu, co przeczy religijnym przekazom i podważa religijne uzasadnienie uboju rytualnego. Badania rzeczywistego przebiegu uboju pokazują jednocześnie, że przy obu sposobach uboju regularnie występują nieprawidłowości powodujące dodatkowe męczarnie zwierząt. Jednak w uboju standardowym po nieudanym strzale z aparatu bolcowego krowa powinna i zwykle jest ogłuszana drugim strzałem, a przy szechicie męczy się nawet do paru minut (zwykle 20-80 sekund). Ponadto, poderżnięcie przytomnego zwierzęcia wymaga pełnego unieruchomienia – obecnie w rzeźni krowa jest ściśnięta w klatce ubojowej (i często jest odwracana nawet do góry nogami co powoduje dodatkowy dystres), a w tradycyjnej szechicie krowa miała pysk przykuty łańcuchem do podłogi i resztę ciała podnoszoną za nogę, co było męczarnią jeszcze przed poderżnięciem. Szerokie stosowanie tej techniki (shackle and hoist), w Izraelu i USA zabronionej dopiero bardzo niedawno (w drugiej dekadzie XXI w.) pod naciskiem opinii publicznej dzięki nagłośnieniu tej praktyki przez obrońców zwierząt, przeczy tezie o nastawieniu szechity na złagodzenie cierpień zabijanych zwierząt.
Słowa kluczowe
ubój rytualny; szechita; cierpienie zwierząt; dobrostan; wykrwawienie
Bibliografia
Bibliografia
Agbeniga, Babatunde, Edward C. Webb. „Effect of slaughter technique on bleed-out, blood in the trachea and blood splash in the lungs of cattle”. South African Journal of Animal Science, 42 (5, suppl. 1) (2012): 524–529.
Anil, Haluk M. „Religious slaughter: a current controversial animal welfare issue”. Animal Frontiers, 2 (2012): 64–67.
Atkinson, Sophie, Antonio Velarde, Bo Algers. „Assessment of stun quality at commercial slaughter in cattle shot with captive bolt”. Animal Welfare, 22 (2013): 473–481.
Blackman, N.L., K. Cheetham, D.K. Blackmore. „Differences in blood supply to the cerebral cortex between sheep and calves during slaughter”. Research in Veterinary Science, 40 (1986): 252–254.
Bozzo, Giancarlo, Roberta Barrasso, Patrizia Marchetti, Rocco Roma, Giorgio Samoilis, Giuseppina Tantillo, Edmondo Ceci. „Analysis of stress indicators for evaluation of animal welfare and meat quality in traditional and Jewish slaughtering”. Animals, 8 (2018): 43.
Daly, C.C., Erhard Kallweit, Franz Ellendorf. „Cortical function in cattle during slaughter: conventional captive bolt stunning followed by exsanguination compared with Shechita slaughter”. Veterinary Record, 122 (1988): 325–329.
EFSA. „Welfare aspects of animal stunning and killing methods – Scientific Report of the Scientific Panel for Animal Health and Welfare on a request from the Commission related to welfare aspects of animal stunning and killing methods”. EFSA-Q-2003-093, (2004). http://www.efsa.europa.eu/EFSA/efsa_locale-1178620753812_1178620775454.htm.
FAWC. Report on the Welfare of Farmed Animals at Slaughter or Killing Part 1: Red Meat Animals. London: Farm Animal Welfare Council, 2003.
Gibson, Troy J.,Craig B. Johnson, Joanna C. Murrell, Corrin M. Hulls, Sheryl L. Mitchinson, Kevin J. Stafford, Alistair C. Johnstone, David J. Mellor. „Electroencephalographic responses of halothane-anaesthetised calves to slaughter by ventral-neck incision without prior stunning”. New Zealand Veterinary Journal, 57 (2009): 77– 83.
Gibson, Troy J., Steffan Edward Octávio Oliveira, Filipe Antonio Dalla Costa, Neville G. Gregory. „Electroencephalographic assessment of pneumatically powered penetrating and non-penetrating captive-bolt stunning of bulls”. Meat Science, 151 (2019): 54–59.
Gregory, Neville G. Physiology and behavior of animal suffering. Oxford: Blackwell Science, 2004.
Gregory, Neville G., Claire J. Lee, Joanne P. Widdicombe. „Depth of concussion in cattle shot by penetrating captive bolt”. Meat Science, 77 (2007): 499–503.
Gregory, Neville G., Martin von Wenzlawowicz, Rashedul M. Alam, Haluk M. Anil, Tahsin Yeşildere, Ayona Silva-Fletcher. „False aneurysms in carotid arteries of cattle and water buffalo during shechita and halal slaughter”. Meat Science, 79 (2008): 285–288.
Gregory, Neville G., Helen R. Fielding, Martin von Wenzlawowicz, Karen von Holleben. „Time to collapse following slaughter without stunning in cattle”. Meat Science, 85 (1) (2010), 66–69.
Gregory, Neville G., Martin von Wenzlawowicz, Karen von Holleben, Helen R. Fielding, Troy J. Gibson, Luc Mirabito, R. Kolesar. „Complications during shechita and halal slaughter without stunning in cattle”. Animal Welfare, 21 (2012): 81–86.
Hodkin, Michelle. „When ritual slaughter isn’t kosher: An examination of shechita and the humane methods of slaughter act”. Journal of Animal Law, 1 (2005): 129–150. https://www.animallaw.info/article/when-ritual-slaughter-isnt-kosher-examination-shechita-and-humane-methods-slaughter-act.
Holleben von, Karen, Martin von Wenzlawowicz, Neville Gregory, Haluk M. Anil, Antonio Velarde, Pedro Rodriguez, Beniamino Cenci Goga, Bernardo Catanese, Bert Lambooij. „Report on good and adverse practices – Animal welfare concerns in relation to slaughter practices from the viewpoint of veterinary sciences”. Dialrel Deliverable 1.3 (2010). http://issuu.com/florencebergeaud-blackler/docs/dialrel-recommandations-final-edited.
Johnson, Craig B., David J. Mellor, Paul H. Hemsworth, Andrew D. Fisher. „A scientific comment on the welfare of domesticated ruminants slaughtered without stunning”. New Zealand Veterinary Journal, 63 (2015): 58–65.
Lambooij, Bert, Jozef T.N. van der Werf, Henny G.M. Reimert, Vincent A. Hindle. „Restraining and neck cutting or stunning and neck cutting of veal calves”. Meat Science, 91 (2012): 22–28.
Leffert, Sean. „Is ongoing ritual slaughter of livestock justifiable in modern America?”. Journal of Applied Animal Research, 49 (2021): 492–522.
Mariak, Volker. Konkurrierende Staatsziele – Religionsfreiheit vs. Tierschutz. Hamburg: tredition Gmbh, 2016.
Mellor, David J., Troy J. Gibson, Craig B. Johnson. „A re-evaluation of the need to stun calves prior to slaughter by ventral-neck incision: an introductory review”. New Zealand Veterinary Journal, 57 (2009): 74–76.
Oliveira, Steffan Edward Octávio, Neville G. Gregory, Filipe Antonio Dalla Costa, Troy J. Gibson,. Osmar Antonio Dalla Costa,. Mateus J.R. Paranhos da Costa. „Effectiveness of pneumatically powered penetrating and non-penetrating captive bolts in stunning cattle”. Meat Science, 140 (2018): 9–13.
Ostertag von, Robert. Lehrbuch der Schlachtvieh- und Fleischbeschau einschliesslich der Tierärztlichen Lebensmittelkontrolle für Tierärzte und Studierende der Tierheilkunde. Stuttgart: Ferdinand Enke, 1932.
Pałka, Robert. „Ubój rytualny”. Gospodarka Mięsna, 7 (2012): 12–15.
Sabow, Azad Behnam, Awis Qurni Sazili, Idrus Zulkifli, Yong M. Goh, Mohd Zainal Abidin Ab Kadir, Nazim Rasul Abdulla, … and Kazeem Dauda Adeyemi. „A comparison of bleeding efficiency, microbiological quality and lipid oxidation in goats subjected to conscious halal slaughter and slaughter following minimal anesthesia”. Meat Science, 104 (2015): 78–84.
Stern, Jakob. Zeitbewegende Fragen 1: Schächten – Streitschrift gegen den jüdischen Schlachtritus. Lipsk: Verlag des Kössling’schen Buchhandlung (Gustav Wolf), 1883.
Velarde, Antonio, Pedro Rodriguez, C. Fuentes, Pol Llonch, Karen von Holleben, Martin von Wenzlawowicz, Haluk Anil, Mara Miele, Beniamino Cenci Goga, Bert Lambooij, Ari Zivotofsky, Neville Gregory, Florence Bergaeaud-Blackler, Antoni Dalmau. „Improving animal welfare during religious slaughter. Recommendations for good practice”. Dialrel Reports, 2.4. (2010).
Wenzlawowicz von, Martin, Karen von Holleben, Erhard Eser. „Identifying reasons for stun failures in slaughterhouses for cattle and pigs: a field study”. Animal Welfare, 21 (2012): 51–60.
Netografia
Alderman, Geofrey. „Slaughtering the opposition”. Jewish Chronicle, 15.05.2009 (artykuł wycofany z Internetu; dostęp: 12.05.2012).
Ahren, Raphael. https://www.haaretz.com/2011-06-10/ty-article/despite-rabbinates-promises-meat-from-inhumane-slaughterhouses-still-being-marked-as-kosher/0000017f-dc02-db5a-a57f-dc6a83830000. Haaretz.com, 10.06.2011.
Anonymus. „‘Shackle and Hoist’: on Kosher Slaughter”. https://circlealeph.wordpress.com/2010/04/16/shackle-and-hoist/. Circle Aleph, 16.04.2010.
BVA. „72% want information on stunning of animals when buying meat, says EU-wide study”. https://www.bva.co.uk/news-and-blog/news-article/72-want-information-on-stunning-of-animals-when-buying-meat-says-eu-wide-study/ 6-06-2015.
BVA. „All animals should be stunned before slaughter”. https://www.bva.co.uk/take-action/welfare-at-slaughter-campaign/ (dostęp: 15.08.2023).
Dolsten Josefin. „Orthodox Union Says No More Beef Slaughtered With ‘Shackle and Hoist’”. https://www.timesofisrael.com/orthodox-union-says-no-more-beef-slaughtered-with-shackle-and-hoist/. Times of Israel, 24.07.2018.
FVE. „Slaughter without stunning causes unnecessary suffering”. https://fve.org/publications/slaughter_without_stunning/ (dostęp: 8.02.2019).
Gabryelów, Lila. „Pod kontrolą Żydów”. Panorama Leszczyńska, 25.09.2010 (artykuł wycofany z Internetu po kampanii o zakaz uboju rytualnego 2012–2014; dostęp: 13.01.2013).
Kość, Wojciech. The Guardian, 9.10.2020. https://www.theguardian.com/environment/2020/oct/09/nine-out-of-10-eu-citizens-oppose-animal-slaughter-without-stunning-poll-finds.
Krajowa Rada Lekarsko-Weterynaryjna. „Stanowisko Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej z dnia 20 marca 2013 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt”. https://vetpol.org.pl/prawo/cat_view/591-dokumenty/352-stanowiska-krlw/596-stanowiska-krlw (dostęp: 15.08.2023).
Margolin, Menachem. https://www.rp.pl/opinie-polityczno-spoleczne/art12945621-rabin-margolin-o-uboju-rytualnym. Rzeczpospolita, 29.07.2013.
Popper, Nathaniel. „Widely condemned cattle-killing method is used by kosher meat firm’s supplier”. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2010-apr-15-la-fi-kosher-slaughter15-2010apr15-story.html. Los Angeles Times, 15.04.2010.
Schudrich, Michael. https://www.rp.pl/publicystyka/art13287251-zabic-zwierze-jednym-cieciem (wywiad – Matylda Młocka). Rzeczpospolita, 3.03.2013.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) 17.12.2020. Judgment in Case C-336/19 Centraal Israëlitisch Consistorie van België and Others. https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2020-12/cp200163en.pdf.
Yanklowitz Shmuel. https://www.wsj.com/articles/shmuly-yanklowitz-why-this-rabbi-is-swearing-off-kosher-meat-1401404939. The Wall Street Journal, 29.05.2014.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-0288-1724
Andrzej Elżanowski – prof. dr hab., zoolog i bioetyk, wykłada na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego i działa jako przewodniczący Polskiego Towarzystwa Etycznego. Autor ponad stu – wielu szeroko cytowanych – prac naukowych. Były stypendysta Smithsonian Institution i US National Research Council. Od 25 lat aktywny na rzecz poprawy losu zwierząt. Był aktywnym członkiem Krajowej Komisji Etycznej ds. Doświadczeń na Zwierzętach w jej pierwszej kadencji (1999–2003). Przyczynił się do poprawy Ustawy o ochronie zwierząt i Ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych i edukacyjnych. Był architektem kampanii (2012–2014) przeciwko ubojowi rytualnemu. Wspiera autorytetem i wiedzą działania przeciwko okrucieństwu wobec zwierząt i ich przemysłowej eksploatacji. Od 1983 roku jest wegetarianinem, od 2013 roku – weganinem.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
