Timothy Morton w kontekście ekokrytyki materialnej
Abstrakt
Krótki raport autorstwa Donalda Weslinga powstał w oparciu o cztery monografie i dwie antologie tekstów napisanych po 2007 roku. Timothy Morton to – zdaniem Weslinga—modelowy przykład teoretyka i stylisty działającego w obszarze stosunkowo nowej dziedziny, jaką jest ekokrytyka materialna. Wesling rozpoczyna omówienie od wprowadzenia diagramu obrazującego kierunki wpływu od filozofów po krytyków literackich. Głównym teoretykiem w pionowym wymiarze diagramu jest Bruno Latour kładący nacisk na sprawczość podmiotów nie-ludzkich (zwierzęta, przedmioty). W wymiarze poziomym kategorie oscylują pomiędzy studiami nad zwierzętami z jednej strony a ontologią zorientowaną na przedmiot z drugiej. Morton wiele uwagi poświęcił definiowaniu relacji pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem, ale jego ostatnie prace i eseje sytuują go zdecydowanie w obszarze szkoły przedmiotu. Wesling formułuje trzy pytania dotyczące roli, jaką w ekokrytyce odgrywają narracja, język duchowy oraz fakt naukowy. Pytania te, które są wynikiem lektury tekstów Mortona, mają znaczenie również dla studiów nad zwierzętami.
Słowa kluczowe
Timothy Morton; Bruno Latour; ontologia zorientowana na przedmiot; ekokrytyka materialna; ekologia
Bibliografia
Harman, Graham. 2009. Prince of Networks: Bruno Latour and Metaphysics. Melbourne: re.press.
Kerridge, Richard: “Ecological Approaches to Literary Form and Genre: Urgency, Depth, Provisionality, Temporality”. In: The Oxford Handbook of Ecocriticism. Ed. Greg Garrard. Oxford: 361–376.
Latour, Bruno; Harman, Graham; Erdélyi, Peter. 2011. The Prince and the Wolf: Latour and Harman at the LSE. Winchester, UK and Washington, USA.
Morton, Timothy. 2007. Without Nature: Rethinking Environmental Aesthetics. Harvard: Harvard UP.
Morton, Timothy. 2010. The Ecological Thought. Harvard: Harvard UP.
Morton, Timothy. 2013. Hyperobjects: Philosophy and Ecology after the End of the World. University of Minnesota Press.
Morton, Timothy. 2013. Realist Magic: Objects, Ontology, Causality. Open Humanities Press, An imprint of MPublishing, University of Michigan Library, Ann Arbor.
Morton, Timothy. 2014. “Deconstruction and/as Ecology”. In: The Oxford Handbook of Ecocriticism. Ed. Greg Garrard. Oxford: Oxford UP.
Morton, Timothy. 2014. “The Liminal Space between Things: Epiphany and the Physical”. In: Material Ecocriticism. Ed. Serinella Iovino, Serpil Oppermann. Indiana UP.
Safina, Carl. 2006. Voyage of the Turtle: In Pursuit of the Earth’s Last Dinosaur. New York: 164–165.
University of California Stany Zjednoczone
https://orcid.org/0000-0003-1844-2504
Emerytowany profesor literatury angielskiej na Uniwersytecie w Kalifornii. Jest współredaktorem wyboru tekstów kalifornijskiego działacza na rzecz przyrody Johna Muira (University of Wisconsin Press, 1981). Jego najnowsza książka to Joys and Sorrows of Imaginary Persons (On Literary Emotions) (Amsterdam: Rodopi Editions, 2008). W swoich ostatnim artykule podejmuje kwestię studiów nad zwierzętami: On Companion Animals in Krasznahorkai, Hungarian Review, A Bi-Monthly Journal from Central Europe, V, 6 (Budapest, November 2014).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
