Czy (też nie) zwierzęta. Rozważania nad zwierzęcością w poezji Lorny Crozier
Abstrakt
Punktem wyjścia dla zaproponowanej tu analizy twórczości kanadyjskiej poetki Lorny Crozier jest dyskusja nad zmianami w postrzeganiu zwierząt, które zachodzą we współczesnej kulturze Zachodu. Granica między człowiekiem a zwierzęciem jest dzisiaj szczególnie płynna, czego dowodem są, między innymi, zmiany w zapisach prawnych regulujących status małp człekokształtnych. Tradycyjna dychotomia człowiek – zwierzę bądź kultura – natura wydaje się natomiast szczególnie interesująca w kontekście kanadyjskim, gdzie dzikość natury postrzegana była przede wszystkim jako zagrożenie, przed którym należy się bronić. Teoretycy „kanadyjskości” ustanawiali więc jednoznaczne granice między naturą a cywilizacją. Lorna Crozier – kanadyjska poetka prerii – postrzega jednak te granice nie jako linie rozłamu, ale jako miejsca spotkań człowieka i zwierzęcia, w których komunikacja między – lub ponad – gatunkowa staje się możliwa.
Słowa kluczowe
poezja kanadyjska; wizerunki zwierząt w poezji; animal studies
Bibliografia
Adams, C.J. “Post-Meateating.” In Animal Encounters. Eds. T. Tyler, M. Rossini. Leiden, Brill, 2009.
Armstrong, P. and L. Simmons. Bestiary: An Introduction. In: Knowing Animals. Ed. P. Armstrong, L. Simmons. Leiden 2009.
Banting, P. “Magic is Afoot: Hoof Marks, Paw Prints, and the Problem of Writing Wildly.” In Animal Encounters. Eds. T. Tyler, M. Rossini. Leiden, 2009.
Broglio, R. Incidents in the Animal Revolution. In: Beyond Human. From Animality to Transhumanism. Ed. C. Blake, C. Molloy, S. Shakespeare. London, 2012.
Coetzee, J.M. The Lives of Animals. Ed. A. Gutmann. Princeton, 1999.
Crozier, L. “Hoping to Fix Up, a Little, This World.” In Whetstone. Toronto, McClelland and Stewart, 2011.
Crozier, L. “What Comes After.” In Whetstone. Toronto, 2011.
Crozier, L. Small Mechanics. Toronto, 2005.
Crozier, L. The Blue Hour of the Day. Selected Poems. Toronto, 2007.
Haraway, D.J. When Species Meet. Minneapolis, 2008.
Mackey, E. The House of Difference. Cultural Politics and National Identity in Canada. Toronto, 2002.
Mazis, G.A. Humans, Animals, Machines. Blurring Boundaries. New York, 2008.
Rose, M. Bones Made of Light: Nature in the Poetry of Lorna Crozier. http://canadianpoetry.org/volumes/vol55/rose.html.
Smutts, B. “Reflections.” In The Lives of Animals by J.M. Coetzee. Ed. A. Gutmann. Princeton, 1999
Taylor, N. Anthropomorphism and the Animal Subject. In: Anthropocentrism. Humans, Animals, Environments. Ed. Rob Bodice. Leiden, Brill, 2011.
Weil, K. Thinking Animals. Why Animal Studies Now?. New York, 2012.
University of Silesia Polska
http://orcid.org/0000-0001-5118-4063
Dr, adiunkt w Zakładzie Badań Kanadyjskich i Przekładu Literackiego. Autorka monografii De-shamed. Feminist Strategies of Trangression (Katowice 2011), współredaktorka sześciu książek, autorka kilkunastu artykułów poświęconych współczesnej literaturze kanadyjskiej, teorii feminizmu oraz psychologii feministycznej. Sekretarz redakcji czasopism naukowych „Romanica Silesiana” i „Zoophilologica”. Członkini Filologicznej Grupy Badawczej Besto. Pracuje nad rozprawą habilitacyjną poświęconą kulturowym odczytaniom agorafobii.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
