Zoopoetyka Iwana S. Szmielowa: obrazy zwierząt w małej prozie pisarza
Abstrakt
W artykule omówiono specyfikę zoopoetyki I.S. Szmielowa we wczesnych utworach pisarza – Mój Mars (Мой Марс), Świetlista karta (Светлая страница), Mary (Мэри), a obrazy zwierząt przeanalizowano w kontekście literatury rosyjskiej przełomu XIX i XX wieku (Bystronogi L.N. Tołstoja, Kasztanka A.P. Czechowa, Biały pudel, Szmaragd A.I. Kuprina, Sny Czanga I.A. Bunina). Zoopoetyka Szmielowa opiera się na filozofii życia i śmierci, wolności i niewoli, związku świata przyrody ze światem dzieciństwa oraz wyraża się poprzez antropomorficzne wyobrażenie pojawiających się na kartach utworów pisarza licznych zwierząt (psychologizm, uduchowienie, wykorzystanie aparatu pojęciowego „dusza”, „fatum”, „miłość”, „moralność”, „litość”). Zwierzęta w prozie pisarza pełnią rolę swoistego papierka lakmusowego, ponieważ poprzez stosunek do nich poznaje się innych bohaterów utworów – dorosłych i dzieci.
Słowa kluczowe
zoopoetyka; zwierzę; antropomorfizm; proza; Szmielow
Bibliografia
Bestiarij i stihii. Sost. A.L. Lʹvova. Moskva Intrada, 2013.
Bestiarnyj kod kulʹtury. Red. O.L. Dovgij. Moskva Intrada, 2015.
Bunin A.: Sny Čanga. V: I.A. Bunin: Sobranie sočinenij: v 6 tomah. T. 3. Moskva 1994.
Čehov, Anton Pavlovič. Kaštanka. W: A.P. Čehov: Polnoe sobranie sočinenij i pisem: v 30 tomah. T. 6. Moskva 1976.
Ivanova‑Kazas Olʹga: Mifologičeskaâ zoologiâ. Sankt‑Peterburg 2004.
Kuprin A.: Belyj pudelʹ. V: A.I. Kuprin: Sobranie sočinenij: v 6 tomah. T. 2. Moskva 1994.
Rudneva E.G.: Poèziâ i poètika detstva v tvorčestve I.S. Šmeleva. V: Poèziâ russkoj žizni v tvorčestve I.S. Šmeleva: Šmelevskie čteniâ 2007 i 2009 gg. Materialy Meždunarodnyh naučnyh konferencij. Moskva 2011.
Šmelev I.: Moj Mars. Moskva 1990.
Šmelev I.S.: Svetlaâ stranica. V: I.S. Šmelev: Sobranie sočinenij v pâti tomah. T. 8. (dop.): Rvanyj barin: Rasskazy. Očerki. Skazki. Moskva 2000.
Spiridonova L.A.: Hudožestvennyj mir I.S. Šmelëva. Moskva 2014.
Tolstoj L.N.: Holstomer. V: L.N. Tolstoj: Sobranie sočinenij v 12 tomah. T. 11. Moskva 1984.
Moskiewski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny Polska
https://orcid.org/0000-0001-9198-548X
Alfia Smirnowa – dr hab. nauk filologicznych, prof. Katedry Literatury Rosyjskiej i Folkloru Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego. Autorka ponad 200 opublikowanych prac naukowych, m.in. książek „Не то, что мните вы, природа…”: русская натурфилософская проза 1960‑х – 80‑х годов (Волгоград 1995), rozpraw naukowych oraz podręczników akademickich: Русская натурфилософская проза второй половины ХХ века (Москва 2009); Русская проза второй половины ХХ века: вектор развития (Москва 2011); Литература русского зарубежья (1920– 1990) (Москва 2006), redaktor monografii Природные стихии в русской словесности (Москва 2015).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
