Poza czasem i nie na miejscu. Kłirowanie polskiej wsi w pracach Adama Łuckiego
Artykuł w języku angielskim
Abstrakt
Artykuł zawiera omówienie wybranych prac polskiego artysty Adama Łuckiego w kontekście zwrotu ruralnego w studiach queerowych i sztukach wizualnych. Odnosząc się do pojęcia „metronormatywności” oraz amerykańskiego dyskursu „antyidyllicznego” analizuję możliwość zastosowania ich w dyskusji nad polską przestrzenią wiejską i queerowym doświadczeniem życia na wsi. Interpretacja prac Adama Łuckiego pokazuje, że praktyki artystyczne związane z kłirowaniem wsi kwestionują funkcjonujące stereotypowe postrzeganie polskiej wsi jako wstecznej i wrogiej. W tekście zaproponowano ujęcie praktyki artystycznej Adama Łuckiego, które podkreśla jej potencjał jako narzędzia symbolicznej dekolonizacji zarówno przestrzeni wsi, jak i ruralnej czasowości, odbywającej się za pomocą kłirowego performatywnego zapożyczenia.
Słowa kluczowe
Adam Łucki; polska wieść; queerowa ruralność; performowanie białości; kłirowanie historii
Bibliografia
Bell, David. “Anti-Idyll: Rural Horror.” In Contested Countryside Cultures: Otherness, Marginalisation and Rurality, edited by Paul Cloke and Jo Little, 93–104. London–New York: Routledge, 1997.
Bodnar, Adam. “Kościół, LGBT, Wieś, Dialog.” na:Temat, 9.11.2021. https://natemat.pl/383253,adam-bodnar-z-tym-kosciolem-jaki-by-nie-byl-trzeba-wspolpracowac (12.11.2023).
Brady, Mary Pat. “The Waiting Arms of Gold Street: Manuel Munoz’s Faith Healer of Olive Avenue and the Problem of the Scaffold Imaginary.” In Queering the Countryside: New Frontiers in Rural Queer Studies, edited by Mary L. Gray, Colin R. Johnson, and Brian J. Gilley, 109–125. New York–London: New York University Press, 2016.
Brewer, Mary F. Staging Whiteness. Middletown: Wesleyan University Press, 2005.
Carpenter, Faedra Chatard. Coloring Whiteness: Acts of Critique in Black Performance. Ann Arbor: The University of Michigan Press, 2014.
Cartwright, Ryan Lee. Peculiar Places: A Queer Crip History of White Rural Nonconformity. Chicago–London: The University of Chicago Press, 2021.
Cleto, Fabio. “Introduction: Queering the Camp.” In Camp: Queer Aesthetics and the Performing Subject: A Reader, edited by Fabio Cleto, 1–42. Edinburgh: Edinburgh University Press, 1999.
Cloke, Paul, and Jo Little. “Introduction: Other Countrysides?.” In Contested Countryside Cultures: Otherness, Marginalisation and Rurality, edited by Paul Cloke and Jo Little, 1–17. London–New York: Routledge, 1997.
Foster, Gwendolyn Audrey. Performing Whiteness: Postmodern Re/Constructions in the Cinema. Albany: State University of New York Press, 2003.
Freeman, Elizabeth. Time Binds: Queer Temporalities, Queer Histories. Durham–London: Duke University Press, 2010.
Gray, Mary L. Out in the Country: Youth, Media, and Queer Visibility in Rural America. New York–London: New York University Press, 2009.
Halberstam, Judith. In a Queer Time and Place: Transgender Bodies, Subcultural Lives. New York–London: New York University Press, 2005.
Halberstam, Judith. The Queer Art of Failure. Durham–London: Duke University Press, 2011.
Howard, John. Men Like That: A Southern Queer History. Chicago–London: The University of Chicago Press, 1999.
Johnson, Colin R. Just Queer Folks: Gender and Sexuality in Rural America. Philadelphia: Temple University Press, 2013.
Johnson, Colin R., Brian J. Gillery, and Mary L. Gray. “Introduction.” In Queering the Countryside: New Frontiers in Rural Queer Studies, edited by Mary L. Gray, Colin R. Johnson, and Brian J. Gilley, 1–12. New York–London: New York University Press, 2016.
Kleinhans, Chuck. “Taking Out the Trash: Camp and the Politics of Parody.” In The Politics and Poetics of Camp, edited by Moe Meyer, 157–172. London–New York: Routledge, 1994.
Niewidoczne (dla) społeczności. Sytuacja społeczna lesbijek i kobiet biseksualnych mieszkających na terenach wiejskich i w małych miastach w Polsce. Raport z badań, edited by Justyna Struzik and Ewa Furgał. Szczawnica: Fundacja Przestrzeń Kobiet, 2012.
Plińska, Weronika. Sprawczość sztuki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, 2021
Poitevin, Kimberly. “Inventing Whiteness: Cosmetics, Race, and Women in Early Modern England.” Journal for Early Modern Cultural Studies 11, no. 1 (2011), 59–89.
Queer w małym mieście, dir. Tomasz-Marcin Wrona, TVN24, Poland, 2023.
Rosenthal, Angela. “Visceral Culture: Blushing and the Legibility of Whiteness in Eighteenth-Century British Portraiture.” Art History 27, no. 4 (2004), 563–592.
Rycharski, Daniel. Strachy. Wybrane działania 2008–2019, edited by Szymon Maliborski. Warszawa: Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2019.
Soderling, Stina. Queer Rurality and the Materiality of Time. In Queering the Countryside: New Frontiers in Rural Queer Studies, edited by Mary L. Gray, Colin R. Johnson, and Brian J. Gilley, 333–348. New York–London: New York University Press, 2016.
Sowa, Jan. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków Universitas, 2011.
Sural, Agnieszka. “Artists Turn to the Rural: An Interview with Maria Lind.” Culture.pl, 2.09.2016. https://culture.pl/en/article/artists-turn-to-the-rural-an-interview-with-maria-lind (12.11.2023).
Sutherland, Wendy. Staging Blackness and Performing Whiteness in Eighteenth-Century German Drama. London–New York: Routledge, 2016.
Thomsen, Carly. Visibility Interrupted: Rural Queer Life and the Politics of Unbecoming. Minneapolis–London: University of Minnesota Press, 2021.
Valentine, Gill. “Queer Bodies and the Production of Space.” In Handbook of Lesbian and Gay Studies, edited by Diane Richardson and Steven Seidman, 145–160. London–Thousand Oaks–New Delhi: Sage Publications, 2002.
Wątroba, Paweł. “Dwa koguty na jednym gnoju.” Replika, no. 94 (November/December 2021), 48–51.
Weston, Kath. “Get Thee to a Big City: Sexual Imaginary and the Great Gay Migration.” GLQ: A Journal of Lesbian and Gay Studies 2 (1995), 253–277.
Wielgosz, Przemysław. Gra wrasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić. Kraków: Karakter, 2021.
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0001-6749-0399
Karolina Kolenda – historyczka sztuki i anglistka, studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim. Adiunkt w Katedrze Nauk o Sztuce w Instytucie Sztuki i Designu Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Zainteresowania naukowe: sztuka współczesna, geografia kulturowa, studia nad krajobrazem, ekokrytyka. Autorka książek: Na (nie) swojej ziemi. Tożsamość kulturowa i sztuka w Wielkiej Brytanii po 1945 (2016) i Englishness Revisited: Contemporary Literary Representations of English National and Cultural Identity (2019).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
