Przepis na dobre życie. O utopijności radykalnych koncepcji udoskonalania człowieka
Abstrakt
For an abstract in English, scroll down.
Monika Katarzyna Małek-Orłowska
Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych
Politechnika Wrocławska
Przepis na dobre życie
O utopijności radykalnych koncepcji udoskonalania człowieka
Abstrakt: Autorka podejmuje próbę analizy koncepcji ulepszania człowieka jako współczesnych utopii. W tym celu w obrębie nurtu HE (human enhancement) wyodrębnia radykalne i umiarkowane ujęcie problemu udoskonalania. Główna teza wypowiedzi sprowadza się do twierdzenia, że radykalne wersje HE są współczesnymi narracjami o utopijnym społeczeństwie. Tekst identyfikuje kilka założeń i postulatów obecnych zwłaszcza w koncepcjach transhumanistycznych. Autorka porównuje umiarkowany nurt HE z radykalnym, podkreślając praktyczną wartość tego pierwszego dla takich obszarów życia społecznego jak ocena technologii czy podejmowanie decyzji o społeczno-politycznym wydźwięku.
A Formula For Good Life
Utopian Concepts in Radical Human Enhancement.
Abstract: The author interprets the concept of human enhancement (HE) as a contemporary utopia. The distinction between radical and moderate approach to enhancement creates the ground for further analysis. The author identifies radical approaches to HE as a utopian pursuit for perfect society and analyzes key utopian postulates assumed especially in transhumanist thought. The comparison of a moderate approach to the radical one indicates that practical value for such fields as technology assessment and decision making at the socio-political level can be ascribed only to the moderate approach to human enhancement.
Keywords: human enhancement, transhumanism, utopia, technology assessment
Słowa kluczowe
udoskonalanie człowieka; human enhancement; transhumanizm; utopia; ocena technologii
Bibliografia
Bostrom, Nick: A History of Transhumanist Thought, “Journal of Evolution and Technology”, 2005, 14, 1.
Churchland, Patricia: Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności, przeł. Mateusz Hohol, Natalia Marek, Copernicus Center Press, Kraków 2013.
Harris, John: Enhancing Evolution, Princeton University Press, Princeton-Oxford 2007.
Kiepas, Andrzej, Nauka i technika w sytuacji ryzyka – obszary wyzwań i przeobrażeń, w: Horyzonty konstruktywizmu. Inspiracje, perspektywy, przyszłość, red. Ewa Bińczyk, Aleksandra Derra, Janusz Grygieńć, Wyd.Naukowe UMK, Toruń 2015.
Małek, Monika:Problem udoskonalania człowieka w świetle osiągnięć nauk medycznych i technicznych, „Studia Philosophica Wratislaviensia”, 2012, VII, 4.
Małek-Orłowska, Monika: Technologie human ennhancement: zakres zastosowania i metody oceny, w: Horyzonty konstruktywizmu. Inspiracje, perspektywy, przyszłość, red. Ewa Bińczyk, Aleksandra Derra, Janusz Grygieńć, Wyd.Naukowe UMK, Toruń 2015.
de La Mettrie, Julien Offray: Dzieła filozoficzne, przeł. Marian Skrzypek, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2010.
Moore, Pete: Enhancing Me, John Wiley & Sons Ltd., Chichester 2008.
Pico Della Mirandola, Giovanni: Mowa o godności człowieka, przeł. Zbigniew Nerczuk, M. Olszewski, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 2010.
Sandel, Michael: Przeciwko udoskonalaniu człowieka, przeł. Olga Siara, Wydawnictwo Kurhaus, Warszawa 2014.
STOA, Human Enhancement. Study, (autorzy: Christopher Coenen, Mirjam Schuijff, Martijntje Smits, Pim Klaassen, Leonhard Hennen, Michael Rader, Gregor Wolbring), European Parliament, Brussels 2009.
STOA, Making „Perfect Life”. European Governance Challenges in 21st Century Bioengineering. Study, (red.) Rinie van Est, Dirt Stemerding, European Parliament, Brussels 2012.
Politechnika Wrocławska, Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych Polska
Monika Małek-Orłowska – absolwentka filozofii i prawa na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach; doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii; adiunkt w Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych Politechniki Wrocławskiej; laureatka konkursu Monografie Fundacji Nauki Polskiej za pracę Liberalizm etyczny Johna Stuarta Milla (Wrocław 2010). Aktualnie zajmuje się społecznymi i etycznymi aspektami wykorzystania nowych technologii, a także analizą teorii i praktyki oceny technologii w Polsce.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
