In the paper, I argue for an importance of holistic approach to Corpus Platonicum, and such lecture of it, which leads to the coherent model of Plato's ontology, and epistemology connected with his conception of language. The starting point of my draft of, as I assume, much-needed investigation, is the analysis of Cratylus and theory of truth depended on proper names. The next step is taking under consideration Plato's quotation from Hesiod, which steers into differentiation between two ways of substantiating statements given by Hesiod in his two didactic poems. The right name has not to be given by gods nor does it belong to the ancient order, even such old as the Golden Age. Instead, it has to belong to the natural order, which makes everything that exists to be as a whole. Hence, it could be created, it could be given a name by lawgivers or others, who understand these valid connections, for example, by honest sophist or true artisan of technē basilike – the philosopher. Accordingly, the proper name is the fruit of hard working; it takes a lot of investigation to find one. This conclusion leads to the analysis of Plato's methodology of proper investigation that connects dialectics with the geometrical approach: the method of exposing the proper measure. Plato's epistemology consists with several (possibly seven, as it is shown in Republic) levels of perceiving the world, and bi-polarity of One and Many is crucial for his ontology, hence there are few sources of nations. But, as I argue, phantasia gives only false and worthless notions, eikasia is the source of practical ones, and noesis solely creates the true, proper, and essential notion. The notion created by noesis is connected with every other notion, with other forms, and things in the proper measures.

Artykuł stanowi próbę sformułowania problemu logiki filozofii, który niezwykle ważną rolę odgrywa w filozofii neokantowskiej. Explicite sformułowany został w opublikowanej w roku 1911 książce Emila Laska Die Logik der Philosophie und die Kategorienlehre. Problem jednak podejmowało wielu neokantystów i to zarówno ze szkoły badeńskiej jak i marburskiej, a mianowicie Paul Natorp, Wilhelm Windelband, Hermann Cohen, Arthur Liebert. Później problem podejmowany zostaje przez reprezentantów tzw. młodszego neokantyzmu, ale zawsze chodzi o logikę transcendentalną w sformułowaniu Kantowskim.

W 1904 roku Paul G. Natorp (1854-1924) publikuje swoje wykłady z psychologii ogólnej. W artykule wykazuję, iż ta stricte filozoficzna, a zarazem systematyczna praca opisuje istotne w życiu intelektualnym Europy przełomu XIX i XX wieku, zagadnienia psychologizmu i psychologii, które niemiecki myśliciel ujmuje zgodnie z założeniami filozofii transcendentalnej. Spoglądając z perspektywy przedstawiciela – krytykującej psychologizm, idealistycznej – marburskiej szkoły neokantyzmu, Natorp kreśli filozoficzny profil przedmiotu i metody psychologii; koncentruje swoje rozważania na nośnym problemie rozumienia świadomości, wyróżniając następujące jej elementy: treść świadomości, świadome Ja oraz wzajemny stosunek treści świadomości i świadomego Ja. Swoje analizy przeprowadza oddolnie (fizjologia) obrazując mechanikę działania systemu nerwowego człowieka. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie o krytyczną wykładnię projektu psychologii ogólnej Paula Natorpa z zaakcentowaniem poznawczo-relacyjnej funkcji świadomości (Bewusstsein).

W artykule pokazuję, że tzw. paradoks postępowania wedle reguł (Rule Following Paradox), który zdaniem Saula Kripkego sformułował w Dociekaniach filozoficznych Ludwig Wittgenstein, zawarty był już implicite w transcendentalnej filozofii Immanuela Kanta, a także w późniejszych rozważaniach o podstawach logiki i matematyki u Ernsta Schrödera i Davida Hilberta, którzy wskazywali na konieczność przyjęcia zasady rozpoznawalności znaku. Jakkolwiek filozofia transcendentalna, od swych Kantowskich początków, miała być alternatywą dla „paradoksalnych” konsekwencji sceptycyzmu, podobnego do tego, jaki sugeruje Wittgenstein, to transcendentalizm nie stanowi wyłącznej alternatywy dla paradoksalnych konsekwencji przedstawionych przez Wittgensteina.

Jan Patočka w artykule Masaryk und unsere heutigen Fragen

myślenia Tomasza Masaryka. Zauważa on bowiem, że mimo upływu lat i zmiany kontekstu

zarówno historycznego, jak i politycznego, znaczenie jego myśli dalej jest aktualne. Co

więcej, wydaje się, że tak jak Patočka widzi w poglądach Masaryka odniesienie do czasów

jemu współczesnych, tak my również powinniśmy w nich widzieć drogowskaz albo

przestrogę przed ciemną stroną natury ludzkiej, która w historii objawiała się w formie

komunizmu i faszyzmu.

Kwestie, które postawił w swoich pismach stanowią wskazówki dla wszystkich,

którzy żyli na przełomie XIX i XX w. Jednakże nie wolno ich odczytywać tylko w

perspektywie I wojny światowej. Albowiem ich wydźwięk jest fundamentalny. Myśl

Masaryka nie tyle więc dotyczy człowieka umiejscowionego w określonym czasie, co jest

wyrazem jego konstytucji ontologicznej. Tym samym można go odczytywać z perspektywy

historycznej, ale zarazem trzeba pamiętać, że nie jest to jedyny punkt widzenia, w którym się

ukazują jego poglądy. Masaryk mimo upływu lat ucieleśnia żywą siłę, którą dziś na nowo

odnajdujemy w jego pismach. Parafrazując samego Patočkę, trzeba powiedzieć, że tak jak nie

mogą w duszy Czechosłowacji zamilknąć pytania Masaryka, tak również w duszy świata,

kwestie które podejmował muszą pozostać ciągle otwarte i żywe.

Artykuł Początki kategorii przypadku w sztuce traktuje o relacji między kategorią przypadku w sztuce, metafizyce i naukach takich jak matematyka. Przypadek rozumiany jako zdarzenie, którego przyczyn nie można określić, zdarzenie będące poza wszelką regułą, kwintesencja niepewności i irracjonalności przez długi czas przedstawiany był w rozważaniach metafizycznych jako opozycja  tego, co racjonalne i przewidywalne. Przewidywalność była ideą regulatywną wyznaczającą działania zarówno w obrębie nauki jak i sztuki, której jądro stanowiła znajomość zasad i reguł. „Sztuka przypadku”, analogicznie do „nauki o przypadku” postrzegane były jako  contradictio in adiecto.

Problem przypadkowości stał się przedmiotem badań nauki w wieku XVII. Choć początki „matematyzacji” przypadku sięgają XVII wieku, to jego racjonalne ugruntowanie nastąpiło dopiero w latach 30-tych ubiegłego stulecia. Na początku XX wieku przypadek nadal kojarzono z tym, co irracjonalne. Ze względu na ten właśnie związek, przypadek stał się pociągający dla artystów. I tak pierwszym kierunkiem sztuki (a raczej anty-sztuki), który z bez-sensu, „igraszki losu” zrobił narzędzie swej pracy był dadaizm. Dla dadaistów sztuką nie było bowiem tworzenie rzeczy wg reguł, ani żadne z dotychczasowych jej ujęć ale zapisywanie tego, co podyktował artyście przypadek. Poprzez wprowadzenie do świata sztuki obcej kategorii przypadku, dadaizm doprowadził w 2-giej połowie wieku XX do przeformułowania rozumienia tego czym jest sztuka.

A lot has been written about coincidence, including research into the probabilistic, methodological, psychological and philosophical aspects of coincidence This paper presents some aspects of the role of coincidence in the human cognitive system, focusing in particular on probabilistic reasoning and logical and methodological errors in reasoning associated with the perception and interpretation of coincidence. Due to the nature of things, it is not possible to omit the areas of research mentioned above.

nd.

nd.

nd.