W kolejnych dwóch częściach artykułu na przykładzie twórczości czterech izraelskich poetek (Alex Rif, Nadi-Adiny Rose, Yael Tomashov i Rity Kogan) zaprezentowane zostały kulturowo-estetyczne właściwości poezji hebrajskiej przedstawicieli młodego pokolenia — tzw. generation one and a half — dzieci wychodźców z byłego ZSRR. Obszernie omówiono kwestię dziedzictwa oraz transformacji kulturowej i psychologicznej, a także praktyk poetyckich odróżniających poszczególnych autorów, w twórczości których wspomniane dziedzictwo i transformacja są obecne. Niniejszy artykuł poświęcony jest utworom Yael Tomashov i Rity Kogan (część pierwsza traktująca o twórczości Alex Rif, Nadi-Adiny Rose ukazała się w poprzednim numerze).

The author tries to explain the riddle presented in the novel by the modern writer David Markish, The White Circle, about the ethnic identity of the character Matvey Katz, whose prototype is the avantgarde artist Sergey Kalmykov (1891–1967). The name and lifestyle of this artist became the reason for the birth of a personal myth, which formed the basis of the novel semi-detective plot. If in the discourse of the second half of the XX century and in the XXI century (mythology, cinema, a number of literary texts), Sergey Kalmykov, a Russian by origin, appears as a half-mysterious, half-mad person, an Alma-Ata freak, but under his real name, then, in Markish’s novel, he is a Russian artist of “Jewish origin”, living in the fictitious Central Asian topos named Kzylgrad. To explain the ethnic travesty that runs counter to historical reality, to “decipher” the location of the novel associated with the last years of the artist’s life are the tasks solved by the author of the article.

Artykuł wprowadza kategorię metageograficznego stylu do analizy wybranych powieści poradzieckich żydowskich pisarzy północnoamerykańskich, którzy budują nowe konfiguracje przestrzenne w odniesieniu do byłego „Drugiego Świata”. Owe rekonfiguracje są dobrze widoczne w porównaniu ze współczesną nieemigrancką żydowską literaturą amerykańską, a szczególnie w porównaniu z powieściami post-holokaustowymi. Teksty literackie, które zachęcają nas do przemyślenia na nowo zakorzenionych przestrzennych i regionalnych podziałów geopolitycznych osadzone są jednocześnie w przestrzeni USA, jak i byłego Związku Sowieckiego. W ten sposób tworzą osie podobieństw oraz ich braku, które nie pokrywają się z hegemonicznym podziałem przestrzeni na „Pierwszy” i (były) „Drugi Świat”. Jako przykład, artykuł ten omawia Petropolis Anji Ulinich, ukazując transregionalne powiązania między miastem na Syberii, z którego pochodzi bohaterka książki, Żydówka afro-Rosjanka, a jej pierwotnym celem imigracji w USA — Phoenix w Arizonie.

Artykuł poświęcony jest życiu i twórczości mało znanego sowiecko-żydowskiego poety Iosifa Utkina (1903–1944), który zginął podczas II wojny światowej. Ten wybitny twórca ciągle pozostaje nieznany na Zachodzie, a jego poezją rzadko zajmowali się nawet badacze rosyjskojęzyczni. Autorkę artykułu interesują trzy aspekty poezji Utkina: aspekt muzyczny, poezja wojskowa i wątki żydowskie. Aspekty te poddano analizie, gdyż stanowią centralne, najbardziej podstawowe elementy twórczości poety. Jednakże poezja Utkina nie ogranicza się do tych aspektów, dlatego też celowe wydaje się zbadanie występujących w niej motywów folklorystycznych, specyfiki gatunkowej, symboliki oraz opisów różnych rzemiosł i zawodów. W swojej poezji Utkin stworzył zaczarowany świat, świadczący o niezwykłym i błyskotliwym talencie artystycznym. Jego twórczość wyraża ducha dawnych czasów, romantyczną wiarę w sprawiedliwy komunizm, nadzieje, które rozwiały się wraz z końcem II wojny światowej i początkiem antysemickiej polityki Stalina, zwanej „mrocznymi latami sowieckiego żydostwa".

The article describes previously unknown intertextual relationships and kinships between Marina Tsvetaeva and Rafał Wojaczek. The author reveals analogies in both the biographical and the textual spheres. The first one contains the existential and ideological problems as well as myth-forming aspects focusing on the fact of suicidal death (of both authors), the second one the thematization, organizing poetic statements and identical formal resolutions. The figures of “the Negro” and “the Jew” come to the fore as well as the issues centered around the anti-aesthetic categories: guilt and punishment, life and death, sacrum and profanum.

In the second half of the 19th century in the Russian-Jewish press, translations of Polish writers’ literary works occupied an important place in prose. These translations included works of non-Jewish Polish authors and summaries of a Jewish weekly in Polish, “Izraelita”. The interest in Jewish subjects among Polish
writers is due, first of all, to the long living side by side of Jews and Poles. In Russia, a significant Jewish population appeared after the partition of Poland in 1772, 1793, 1795, when territories with the Jewish population were attached to Russia. The Jewish theme was one of the central themes in the prose of Eliza
Orzeszko, whose works were published in “Russkii evrei” (Russian Jew) and the “Voskhod” (Sunrise). She showed the life and character of Jews, their deprived position, called for the unity of Poles and Jews. Other Polish writers whose works were published in Jewish periodical in Russian — Joseph Kraszewski, Camilla
Odynets, Mikhail Balutsky, Janina Baudouin de Courtenay (Bagnitskaya), Adam Szymanski. The works of Polish writers testify to their distinguished sympathy to Jews. They sought to show the peculiarities of character and life of Jews, with whom they often intersected in ordinary life, to show their deprived position. Most of all, this was realized in the works of Eliza Orzeszko, where she manifested her knowledge of Jewish life. Orzeszko’s letters are an evidence of her thorough study of Jewish sources. They are permeated by the idea of brotherhood of Poles and Jews.

The article is an attempt to grasp a feature of the literary and cultural phenomenon of Zuzanna Ginczanka, a Ukrainian-born Polish poetess of the Jewish origin. It refers to 1) biographical elements, 2) their mediation in chosen critical works, as well as 3) the samples of Ginczanka’s literary output. The key concept for
my investigations is openness (understood mainly as indeterminacy of meaning), which I associate with the intellectual climate of postmodernism, to trace, however, the modalities and variations of openness in Ginczanka’s life, criticism and poetry.

The article is devoted to the only Jewish plot, which can be traced in the work of Professor Ivan Mikhailovich Greаvs (1860–1941). For the first time in historiography, an attempt has been made to highlight the emergence and development of a steady interest in Greavs’ interest in the work of the great English playwright William Shakespeare, and through it to the topic of mutual understanding of representatives of two different cultures, Venetians and Jews.

the review

the review

.

.

.

.