Ekoglottodydaktyka polonistyczna – potrzeba i prawo XXI wieku
Abstrakt
Tekst porusza problem nieobecności treści proekologicznych w podręcznikach do języka polskiego jako obcego. Autorka wskazuje możliwości, jakie ma nauczyciel/lektor chcący wprowadzić na swoje lekcje zagadnienia z zakresu odnawialnych źródeł energii, surowców energetycznych i mineralnych, ekobójstwa, chorób cywilizacyjnych, zaburzania ekosystemów, zrównoważonych sposobów hodowli zwierząt, ryb i ptaków, segregacji odpadów oraz sytuacji gospodarczej krajów rozwijających się. Wymienione tematy to tylko przykłady zakresów zagadnień, o których powinien umieć rozmawiać uczący się polskiego i których znajomość jest kluczowa w dzisiejszym świecie. W tekście znalazły się propozycje teoretyczne pokazujące wiedzę językową z zakresu szeroko rozumianego kryzysu klimatycznego jako element budowania prestiżu Polski w świecie oraz rozwiązania praktyczne ukazujące, jak można na podstawie dostępnych w internecie materiałów przeprowadzić ciekawą i atrakcyjną pod względem kulturowo-językowym lekcję języka polskiego jako obcego. W całym tekście zwraca się wyraźną uwagę na to, iż wiedza językowa powinna w tym przypadku iść w parze z kształtowaniem pożądanych proekologicznych zachowań u osób uczących się.
Słowa kluczowe
ekologia; kryzys klimatyczny; dydaktyka; glottodydaktyka; ekoglottodydaktyka; podręczniki; Dział Zagraniczny
Bibliografia
Janowska I., 2011, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Niesporek-Szamburska B., Przybyla O., 2021, Edukacja ekologiczna/klimatyczna w podstawie programowej i w seriach podręczników szkolnych do nauczania języka polskiego (jako ojczystego), „Postscriptum Polonistyczne”, nr 2 (28), s. 1–30, https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/22301/1/Niesporek-Szamburska_Edukacja_ekologiczna_klimatyczna_w_podstawie_programowej_i_w_seriach.pdf [dostęp: 13.10.2022].
Nikołajczuk Ch., 2020, Słuchowisko radiowe na zajęciach języka polskiego jako obcego: pomysł lekcji oraz opinie studentów lwowskiej polonistyki, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Kształcenie językowe”, t. 18 (28), s. 75–88.
Prizel-Kania A., 2016, Podejście ukierunkowane na proces w nauczaniu rozumienia obcojęzycznej mowy, „Annales Universitatis Pedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia”, t. 7, nr 223, s. 153–163, https://didactica.up.krakow.pl/article/view/3867/3528 [dostęp: 05.06.2023].
Przekształcenia naszego świata: Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – 2030, 2022, https://kampania17celow.pl/agenda-2030/ [dostęp: 14.10.2022].
Sahata J., 2009, Ptaki we frazeologii polskiej i ukraińskiej, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 1 (3), s. 143–152, https://www.postscriptum.us.edu.pl/wp-content/uploads/2019/01/11-Sahata.pdf [dostęp: 10.11.2022].
Steciąg E., 2014, Glottodydaktyka w ujęciu ekolingwistycznym, „Acta Universitatis Lodzienzis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 21, s. 51–62.
Trębska-Kerntopf A., 2008, Сo słychać w słuchowisku, czyli o technikach pracy z teatrem wyobraźni na zajęciach języka polskiego jako obcego, „Acta Univeritatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 18, s. 63–69.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-1536-8986
AGNIESZKA TAMBOR –dr, Instytut Nauk o Kulturze, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska. Filmoznawczyni, glottodydaktyczka, kulturoznawczyni. Od wielu lat współpracuje ze Szkołą Języka i Kultury Polskiej. Wykłada na Podyplomowych Studiach Kwalifikacyjnych Nauczania Kultury Polskiej i Języka Polskiego jako Obcego (edycje w Katowicach, Rzymie, Berlinie i Dublinie) oraz Podyplomowych Studiach z Wiedzy o Regionie. Jest autorką i kierowniczką międzynarodowych projektów promujących język polski i kulturę polską: Z kinem polskim w świat, 100 ekofaktów, o których każdy uczący się polskiego mówić powinien, Kompetencja językowa – innowacja zadaniowa, Polska na językach, Rozwiń skrzydła jak orzeł, 100 faktów z historii Polski, które każdy cudzoziemiec znać powinien (www.100faktowzhistorii.pl). Przez wiele lat kierowała egzaminami wstępnymi z języka polskiego dla osób chcących studiować na Uniwersytecie Śląskim. Prowadziła warsztaty dla nauczycieli za granicą, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Kanadzie, Kazachstanie i Chinach. Jest autorką wielu artykułów i książek związanych z nauczaniem kultury polskiej i języka polskiego, m.in.: Polacy znani i nieznani (Katowice 2023), Śląskie ścieżki filmowe (Katowice 2022), Nowa polska półka filmowa. 100 filmów, które każdy cudzoziemiec zobaczyć powinien (Katowice 2015), Polska półka filmowa. Krótkometrażowe filmy aktorskie i animowane w nauczaniu języka polskiego jako obcego (razem z Justyną H. Budzik; Katowice 2018), (Nie)codzienny polski. Teksty i konteksty (Katowice 2018) oraz Licz na Banacha (Katowice 2019; podręcznik do nauczania słownictwa specjalistycznego z zakresu nauk ścisłych). Prowadzi blog i kanał filmowy Polska Półka Filmowa: https://www.youtube.com/polskapolkafilmowa, www.polskapolkafilmowa.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
