Typ rodziny a polskość dzieci za granicą
Abstrakt
The article aims at discussing the strategies of maintaining Polish traditions in different types of families leaving abroad: migration families, disconnected single-parent families, broken families, mixed families leaving in a country of one of the parents’ origin or a country foreign to both parents, as well as multinational patchwork families. In each type there are certain difficulties in transmitting the Polish language and culture, but they are caused by different reasons. The social status also determines the used code (a limited or developed one). It results in great language diversity among children living abroad and determines their attitudes towards Polishness.
Słowa kluczowe
types of family; socialization, emigration; immigration, language; Polishness
Bibliografia
Becker-Pestka D., 2012, Rodzina w obliczu migracji zarobkowej, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych”, kwartalnik 1, (5) 2012.
Bielecka-Prus J., 2005, Definiowanie sytuacji w procesie komunikowania się według Basila Bernsteina, w: Hałas E., Konecki K.T., red., Konstruowanie jaźni i społeczeństwa.
Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego, Warszawa, http://www.academia.edu/3199908/Definiowanie_sytuacji_w_procesie_komunikowania_według_Basila_Bernsteina_a_inte rakcjonizm_symboliczny [dostęp: 26.07.2017].
Dramska D., 2008, Socjalizacja językowa jako nabywanie umiejętności komunikacji interpersonalnej, „Chowanna” 2, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Chowanna/Chowanna-r2008-t2/Chowanna-r2008-t2-s49-64/Chowanna-r2008-t2-s49-64.pdf [dostęp: 24.06.2017].
Gaweł A., Madej-Babula M., Urlińska M., 2014, Eurosieroctwo seniorów a jakość ich życia – nowe wyzwania dla pedagogiki społecznej, Studia Edukacyjne, nr 32, Poznań, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/13421/1/SE_32_2014_Anna_Gawel_M-Madej_Babula_Ma ria_Marta_Urlinska.pdf [dostęp: 26.09.2017].
Gorbaniuk J., 2014, Rodzina migracyjna w systemie pomocy społecznej, „Roczniki Teologiczne”, t. 61, z. 1.
Grzymała-Moszczyńska H., 2014, Wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące przekazywania młodym pokoleniom kultury ojczystej w warunkach emigracji, w: Praszałowicz D., Kulpińska J., red., Młodzież polska na obczyźnie – zadania edukacyjne, Kraków.
Jaszczurowska E., 2011, Wstęp do rozprawy doktorskiej „Kody edukacyjne a kody socjolingwistyczne w języku obcym – próba weryfikacji i krytycznej analizy teorii Basila Bernsteina”, http://ejaszczurowska.weebly.com/basil-bernstein-i-jego-teoria.html [dostęp: 24.06.2017].
Kaim A., Gugniewicz A., 2007, Edukacja bez wykluczenia – ABC wsparcia dla rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym. Informator dla nauczycieli i nauczycielek, Gdańsk.
Laskowski R., 2014, Polskie dzieci w Szwecji. Nauczanie języka i kultury polskiej, w: Praszałowicz D., Kulpińska J., red., Młodzież polska na obczyźnie – zadania edukacyjne, Kraków.
Lipińska E., 2017a, Polska polityka językowa wobec zagranicznego języka ojczystego, w: Kubicka E., Berend M., Rittner M., red., Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego IV, Toruń.
Lipińska E., 2017b, Język ojczysty – kod wspólny czy własny?, w: Polonistyka w XXI wieku: między lokalnym a globalnym. Z okazji 190-lecia filologii polskiej na Uniwersytecie Lwowskim, Lwów.
Lipińska E., 2015, O transmisji polskości w Australii, w: Szkolnictwo polskie poza granicami Rzeczypospolitej po roku 1918, Polski Uniwersytet na Obczyźnie, Zeszyty Naukowe, seria 3, nr 3, Londyn.
Lipińska E., 2014, Dwujęzyczność pokolenia polonijnego – jak ją zdobyć i zachować, „Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego”, nr 2.
Lipińska E., 2013, Polskość w Australii – o dwujęzyczności, edukacji i problemach adaptacyjnych Polonii na antypodach, Kraków.
Lipińska E., 2006, Polskość młodzieży polonijnej, w: Nadolski M., Rybczyński W., red., Polonia i Polacy w Unii Europejskiej, Pułtusk.
Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków. Lipińska E., Seretny A., Turek P., 2016, Ta sama, lecz nie taka sama polszczyzna Polaków zza granicy, cudzoziemców i rodzimych użytkowników języka, „Poradnik Językowy” nr 2.
Magier P., 2017, Współczesne modele małżeństwa i rodziny (wykład), KUL, http://pracownik.kul.pl/files/10121/public/modele_rodziny.pdf [dostęp: 26.06.2017]. Przygoda A., 2011, Mechanizmy socjalizacji w rodzinie, „Pedagogika Rodziny” 1/1, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pedagogika_Rodziny/Pedagogika_Rodziny-r2011-t1-n1/Pedagogika_Rodziny-r2011-t1-n1-s109-118/Pedagogika_Rodziny-r2011-t1-n1-s109–118.pdf [dostęp: 24.06.2017].
Sowa-Behtane E., 2016, Rodziny wielokulturowe, Kraków.
Tarka K., 2014, Sytuacja dziecka w rodzinie migracyjnej, „Studia i Prace Pedagogiczne 2014 (1) Rozprawy i materiały”, http://wydawnictwo.wsei.eu/index.php/sipp/article/viewFile/ 50/69 [dostęp: 26.06.2017].
Walczak B., 2008, Migracje rodzicielskie, „Zeszyty Metodyczne”, nr 8: Szkoła wobec mobilności zawodowej rodziców i opiekunów. Niezbędnik nauczyciela.
dr hab., Katedra Języka Polskiego jako Obcego, Centrum Języka i Kultury Polskiej w Świecie, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-9260-4885
Autorka licznych podręczników, artykułów i monografii z zakresu glottodydaktyki oraz emigracji i Polonii. W kręgu jej zainteresowań badawczych znajdują się zagadnienia związane z dwujęzycznością oraz metodyką nauczania języka polskiego jako drugiego, obcego i odziedziczonego, a w szczególności sprawności pisania.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
