Opublikowane: 2025-11-06

Geneza „Żagarów” a polska literatura pograniczna

Jarosław Fazan Logo ORCID
Dział: VIII ŚWIATOWY KONGRES POLONISTÓW. Filologia – od/nowa
https://doi.org/10.31261/PS_P.2025.35.13

Abstrakt

Szkic stanowi ujęcie okoliczności i kontekstu powstania w 1931 roku pisma literackiego „idącego Wilna”, czyli „Żagarów”. Autor skupia się na motywach artystycznych i ideologicznych stymulujących grupę młodych pisarzy i publicystów, studentów i świeżych absolwentów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie; próbuje wychwycić aurę miasta, kraju i epoki, kształtującą ich poglądy i wybory estetyczne, ale też – postawę polityczną i ideologię. Śledzi meandry lokalnych procesów kulturowo-społecznych i zwrotów politycznych, które sprawiły, że „Żagary” startujące pod egidą konserwatywno-krajowego „Słowa” (redagowanego przez Stanisława Cata-Mackiewicza) znalazło się pod zmienionym tytułem („Piony”) pod egidą liberalnego „Kuriera Wileńskiego”, a następnie, bardzo krótko, zaznało samodzielności. Szkic dotyka swoistego paradoksu „Żagarów” i związanego z pismem ugrupowania literackiego: zanurzeni w prowincjonalności śmiało podejmowali uniwersalne problemy, nie odcinając się od wileńskich korzeni, przejawiali europejskie ambicje. Rezygnując ze wschodnioeuropejskiej sielankowości i rodzajowości, starali się zmierzyć z wielkim kryzysem cywilizacji, którego następstwem okazała się II wojna światowa. Jednym z czynników kształtujących ich dążenia była próba zastąpienia – według nich archaicznej – kresowości nową koncepcją geopotyczną i geopolityczną, czyli pogranicznością.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Fazan, J. (2025). Geneza „Żagarów” a polska literatura pograniczna. Postscriptum Polonistyczne, 1–10. https://doi.org/10.31261/PS_P.2025.35.13

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Domyślna okładka

2025
Opublikowane: 2025-05-26


ISSN: 1898-1593
eISSN: 2353-9844
Ikona DOI 10.31261/PS_P

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.