Celem artykułu jest ukazanie, czy i w jakim stopniu fikcja literacka zawarta w Quo Vadis Henryka Sienkiewicza zawiera prawdę historyczną. Analiza źródeł historycznych pozwoli m.in. na poznanie kontekstu epoki oraz odrzucenie stereotypów, takich jak postrzeganie Nerona jako jedynego winnego pożaru Rzymu czy rzezi chrześcijan.
Przeprowadzone badania porównawcze – literackie i historyczne – mogą zostać wykorzystane w pracy z uczniami, a wybrane fragmenty tekstów źródłowych mogą być im zaproponowane do samodzielnego opracowania. Uczeń, który wciela się w rolę badacza, z pewnością stanie się aktywnym i empatycznym czytelnikiem Quo Vadis.

Celem tekstu jest zaprezentowanie interesującego, nietypowego sposobu prowadzenia pracy dydaktycznej i wychowawczej z młodzieżą podczas lekcji literatury polskiej. Zdaniem autorki, lekcje poświęcone lekturze powinny być realizowane w sposób niestandardowy, tak aby przynosiły uczniowi możliwie jak najwięcej korzyści na wielu płaszczyznach.
Zanim młodzi ludzie przystąpią do czytania obszernych XIX-wiecznych powieści, warto ich najpierw „oswoić” z bohaterami literackimi, zaznajomić z obyczajowością epoki oraz pomóc im zrozumieć i polubić ówczesną polszczyznę. Pomocą może tu służyć metoda teatralna – świadomie i odpowiedzialnie wykorzystywana, oparta na doświadczeniach innych nauczycieli bądź na autorskich pomysłach.
Warto sięgać po mniej znane utwory autorów kanonicznych. Takim właśnie tekstem okazała się jednoaktówka Zagłoba swatem Henryka Sienkiewicza. Sukces opisanego przez autorkę projektu dowodzi, że nieschematyczne nauczanie może być najbardziej efektywne.

Artykuł porusza kwestię zasadności integrowania literatury i muzyki na lekcjach języka polskiego zarówno w szkołach artystycznych, jak i ogólnokształcących. Autorka podejmuje próbę porównania sposobu przedstawienia podobnego motywu – nocnego pejzażu – przez impresjonistów epoki fin de siècle, reprezentujących różne dziedziny sztuki.
Kompozycja Clair de Lune Claude’a Debussy’ego oraz wiersz Melodia mgieł nocnych (nad Czarnym Stawem Gąsienicowym) Kazimierza Przerwy-Tetmajera ukazują podobieństwo nastroju oraz dążenie obu artystów do uchwycenia i przekazania uroku ulotnej chwili; różnią się natomiast tworzywem i środkami wyrazu.
Autorka przedstawia interpretację obu tekstów kultury i przywołuje wypowiedzi uczniów, które oddają towarzyszące im emocje, spostrzeżenia i wnioski podczas kontemplacji dzieł na lekcji języka polskiego w klasie maturalnej. Refleksje zawarte w eseju mają zachęcić nauczycieli języka polskiego do łączenia literatury z muzyką klasyczną.

Celem publikacji Pamięć Limanowszczyzny. Lekcja dialogu literatury międzywojennej ze współczesną antropologią języka polskiego jest zwrócenie szczególnej uwagi na istotną rolę edukacji regionalnej prowadzonej na początku XXI wieku.
Osią rozważań jest temat wskazany w tytule, czyli Limanowszczyzna (rozumiana szerzej jako region sądecki). Odczytanie tego miejsca zaprezentowano z dwóch głównych, wzajemnie uzupełniających się perspektyw: literatury międzywojennej (w tym prozy Władysława Dunarowskiego) oraz współczesnej antropologii.
Na lekcjach języka polskiego zostały one powiązane w przestrzeni aksjologicznej tekstów literackich, kiedy to nauczyciel wspólnie z uczniami otwiera się na dialog między przeszłością (tradycją kulturową regionu) a teraźniejszością – z odniesieniem do przyszłości. Przyjęto założenie, że lektura tekstów kultury i różnorodnych kontekstów ma sens wówczas, gdy prowadzi do lepszego zrozumienia człowieka.
Rozważania wpisują się w nowoczesną koncepcję humanistyki, w której „czytanie miejsca” ma szczególne znaczenie.

Celem artykułu jest próba włączenia twórczości Marka Krystiana Emanuela Baczewskiego – współczesnego pisarza i poety – w ramy zajęć lekcyjnych oraz zaprezentowanie pomysłu na interpretację jednej z jego nowel. Autor proponuje nowe sposoby odczytania tekstu Baczewskiego poprzez połączenie perspektywy mikroskalowej z podejściem zoocentrycznym.
Gest mikrologiczny stanowi wprowadzenie do rozważań prowadzonych w duchu animal studies. Tego typu myślenie może sprzyjać poszerzaniu u uczniów umiejętności postrzegania rzeczywistości. Nauka dostrzegania detali może być także interesującym eksperymentem dydaktycznym – młodzież może dzięki temu zrozumieć, że literatura nie jest jednowymiarowa, a tekst może być reinterpretowany na wiele różnych sposobów.

Artykuł stanowi wprowadzenie do zagadnienia BookTube’a, czyli internetowych kanałów filmowych poświęconych książkom. Przedstawiono w nim zarys historii powstania tego typu vlogów, ich ewolucję oraz najważniejsze trendy w rozwoju tego zjawiska.
Na podstawie wybranych przykładów omówiono również główne różnice między tradycyjną recenzją a oceną książek dokonywaną przez booktuberów, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu środowiska internetowego na kształtowanie opinii oraz dobór promowanych utworów.
W artykule zaprezentowano także propozycje wykorzystania BookTube’a w edukacji literackiej i kulturowej jako narzędzia promującego ideę czerpania przyjemności z czytania.

Przedmiotem pracy jest interpretacja piątego eseju z książki Światło obrazu (oryg. Camera Lucida) autorstwa Rolanda Barthes’a w zestawieniu ze zjawiskiem robienia sobie zdjęć i udostępniania ich w Internecie. Autorka dokonuje opisu tzw. „kultury selfie”, poddając to zjawisko analizie i wskazując na jego zalety oraz wady.
Ponadto, opisując zajęcia poświęcone fotografii, pokazuje, w jaki sposób można wykorzystać selfie w dydaktyce.

Artykuł opisuje semestralne zajęcia prowadzone na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego, oparte na tekstach reportażowych dotyczących trudnych doświadczeń uchodźców. Tekst składa się zasadniczo z trzech części, które odpowiadają na pytania: dlaczego gatunek dokumentalny powinien być bardziej obecny w szkole?, dlaczego temat uchodźców i migrantów ekonomicznych powinien stać się przedmiotem rozmów uczniów podczas lekcji języka polskiego? oraz jak wprowadzać lekturę dotyczącą dobrego sąsiedztwa i gościnności?
W niniejszym opracowaniu zaproponowano wykorzystanie tekstów non-fiction podejmujących temat największego kryzysu migracyjnego po II wojnie światowej, które mogą zostać z powodzeniem wprowadzone do realizacji na lekcjach języka polskiego.

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki funkcjonowania ucznia z zaburzeniami rozwoju koordynacji (dyspraxią) na lekcjach języka polskiego.
W oparciu o analizę materiału językowego (próba obejmowała wybrane działania z zakresu edukacji polonistycznej: techniki opanowywania umiejętności czytania i pisania, a także kompetencje komunikacyjne i językowe związane z tworzeniem wypowiedzi ustnych i pisemnych) oraz literaturę przedmiotu, zaprezentowano trudności, z jakimi borykają się dzieci z zaburzeniami motorycznymi o podłożu sensorycznym.
Omówione badania kliniczne wskazują na deficyty w przetwarzaniu bodźców wzrokowych i słuchowych, wynikające z ich czasowej desynchronizacji z modalnościami dotykowo-proprioceptywno-kinestetycznymi. Problemy, z jakimi spotykają się osoby z dyspraxią podczas mówienia i czytania, wynikają z niedostatecznego opanowania wzorca dźwiękowego lub wzrokowego wyrazu oraz niewystarczającej pamięci słuchowo-wzrokowo-sensoryczno-ruchowej.

Na podstawie analizy 40 prac maturalnych autorka artykułu podejmuje próbę określenia, jak uczniowie kończący szkołę średnią radzą sobie z tworzeniem wypowiedzi argumentacyjnej, zwłaszcza pod względem jej kompozycji i spójności.
Podczas omawiania zebranego materiału językowego szczególną uwagę zwrócono na ramy wypowiedzi (wstęp i zakończenie), sposób rozwinięcia tematu oraz podział treści i graficzne rozczłonkowanie tekstu.
Poczynione obserwacje pozwoliły autorce sformułować wnioski dotyczące kompetencji tekstotwórczych maturzystów: uczniowie wykorzystują jedynie część wiedzy i umiejętności zdobytych w toku edukacji. Mają trudności z napisaniem wypowiedzi zgodnej z określonym wzorcem gatunkowym, a ich prace zawierają liczne błędy leksykalne, stylistyczne, ortograficzne i interpunkcyjne.

Artykuł przedstawia frazeologizmy somatyczne z komponentem krew, wyekscerpowane z sześciu szkolnych słowników frazeologicznych. Opisano i oceniono zarówno dobór materiału frazeologicznego, miejsce tych jednostek w makrostrukturze słowników, sposób definiowania ich znaczenia, jak i metody oznaczania frazeologizmów nacechowanych stylistycznie.
Wskazano najczęściej występujące uchybienia oraz niespójności w zapisie frazeologizmów z komponentem krew, obecne w szkolnych słownikach frazeologicznych.

Od dłuższego czasu dydaktyka koncentruje uwagę na różnych czynnikach warunkujących skuteczność nauczania ortografii języka polskiego. Najpełniejszy opis uwarunkowań kompetencji ortograficznej przedstawił Edward Polański w latach 70. XX wieku. Jednak wraz z rozwojem cywilizacyjnym oraz przemianami kulturowo-technologicznymi przełomu XX i XXI wieku pojawiły się nowe czynniki wpływające na poprawność ortograficzną uczniów – takie jak komputery, smartfony czy Internet.
Zarówno językoznawcy, jak i pedagodzy zauważyli te zmiany i zaczęli postulować potrzebę diagnozowania umiejętności ortograficznych dzieci i młodzieży w nowej rzeczywistości cywilizacyjno-technologiczno-informacyjnej. To właśnie wyniki takich badań empirycznych postanowiłem przeanalizować w niniejszym artykule.
Analiza prac badanych uczniów wykazała, że klawiatura komputera i smartfona, a szerzej — nadmiar nowych technologii, wpływa na ucznia, a zwłaszcza na jego sposób myślenia.

Artykuł przedstawia sposoby konceptualizacji, czyli mentalnych reprezentacji świąt obchodzonych w Polsce przez dziesięcioletnie dzieci. Boże Narodzenie i Wielkanoc to święta katolickie, głęboko zakorzenione w kulturze, tradycji i religii.
Ze względu na przedmiot badań oraz językową specyfikę obu świąt, wybrano kognitywistyczną metodologię opisu, która umożliwiła spojrzenie na zgromadzony materiał (słownictwo), ocenę wybranych zjawisk oraz emocjonalny stosunek dzieci do wyrażanych sądów z innej perspektywy.

Artykuł przedstawia wybraną, szeroko rozumianą kategorię semantyczną językowo-kulturowego (auto)stereotypu dziewczyny – „jej charakter i zachowanie”. Materiał badawczy został wyekscerpowany zarówno ze starszych, jak i współczesnych listów publikowanych w prasie młodzieżowej.
Celem tekstu jest zobrazowanie stereotypu (oraz jego potencjalnych przemian) na przestrzeni trzydziestu lat. Autostereotypowe opisy, odtworzone na podstawie listów dziewcząt, zostały wzbogacone o komentarze chłopców, stanowiące podejście heterostereotypowe.
Wybrane fragmenty, stanowiące podstawę rekonstrukcji danej kategorii, podzielono na trzy podgrupy:
1)cechy i zachowania społecznie postrzegane jako pozytywne,
2)cechy i zachowania typowe dla okresu dorastania,
3)cechy i zachowania społecznie odbierane jako negatywne.
Największy odsetek danych językowych dotyczył kwestii związanych z okresem dojrzewania.

Polonistyka o profilu praktycznym stanowi istotny element akademickiego kształcenia młodych filologów polskich. Jej celem jest wyposażenie studentów w wiedzę, umiejętności i kompetencje, które z jednej strony pomogą im odnaleźć się na rynku pracy, z drugiej zaś — będą mogły zostać wykorzystane w ich przyszłej pracy zawodowej.
Kluczowym elementem studiów polonistycznych o profilu praktycznym jest praktyka pedagogiczna odbywana w szkołach na różnych etapach edukacji. Umożliwia ona studentom rozwijanie sprawności i kompetencji w roli nauczycieli języka polskiego, a także uświadamia im, że przedmiot, którego będą nauczać, należy traktować jako spójną całość obejmującą zarówno edukację literacko-kulturową, jak i kompetencję językową.
Praktykę pedagogiczną należy zatem postrzegać jako punkt spotkania dwóch osób: studenta polonistyki (przygotowywanego do roli nauczyciela w toku studiów) oraz doświadczonego praktyka — nauczyciela języka polskiego zatrudnionego w szkole. Praktyka ta stwarza przestrzeń do dialogu i współpracy między nimi, często mimo różnic wieku, wiedzy i doświadczenia.

Artykuł przedstawia definicje podstawowych pojęć związanych z odpowiedzialnością prawną. Szczegółowo opisano rodzaje odpowiedzialności materialnej nauczyciela, jego odpowiedzialność za utrzymanie porządku i dyscypliny, a także zasygnalizowano zakres odpowiedzialności cywilnej i karnej.
Wskazano podstawowe zasady oraz przesłanki odpowiedzialności, jak również sankcje prawne przewidziane za popełnione naruszenia. Analiza została przeprowadzona w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.

Recenzja stanowi omówienie rozprawy Agnieszki Kulig-Kozłowskiej Facebook na szkolnej ławce. Media społecznościowe a edukacja polonistyczna, która podejmuje tematykę obecności mediów społecznościowych we współczesnej edukacji polonistycznej. Publikacja ta jest interesującą propozycją z punktu widzenia praktyki dydaktycznej.
Autorka oparła swoją pracę na bogatym i zróżnicowanym materiale empirycznym oraz solidnych podstawach teoretycznych, dzięki czemu nauczyciel, który nie posiada dogłębnej wiedzy na temat mediów społecznościowych, może potraktować książkę jako swoisty przewodnik po tym obszarze. Z kolei doświadczeni poloniści, dobrze poruszający się w medialnym labiryncie, z powodzeniem zaadaptują innowacyjne projekty autorki do potrzeb własnych zajęć.
Recenzent zaprasza zatem potencjalnego czytelnika do twórczego dialogu z propozycjami zawartymi w pracy krakowskiej dydaktyczki.

Celem artykułu recenzyjnego jest przedstawienie książki zatytułowanej W kręgu baśni i fantastyki. Studia o literaturze dla dzieci i młodzieży autorstwa Weroniki Kosteckiej i Macieja Skowery.
Autorzy publikacji, przybierając formę eseju, omawiają klasyczne, zapomniane lub całkowicie nieznane czytelnikowi utwory należące do nurtu baśniowego i fantastycznego, jak również teksty będące znakiem naszych czasów i produktem kultury popularnej, przynależne do tego samego obszaru tematycznego.
Głównym zamierzeniem autorów było uchwycenie „przeobrażeń”, jakim ulegają oba typy twórczości na tle szeroko pojętych zjawisk kulturowych.

Artykuł stanowi próbę opisu książki Lekcja (nie)obecności. Dziedzictwo polsko-żydowskie w edukacji polonistycznej autorstwa Agnieszki Kani. Publikacja podejmuje temat miejsca problematyki związanej z Holokaustem na lekcjach języka polskiego oraz sposobów nauczania o przeszłości.
Badaczka proponuje, aby szkolny dyskurs dotyczący postpamięci uwzględniał nie tylko wrażliwość współczesnego ucznia, lecz przede wszystkim wykorzystywał narracje postpamięciowe do opisu zjawisk, które wymagają dziś refleksji i zrozumienia.
Dzięki takiemu podejściu szkoła zyskuje szansę na stworzenie warunków do autentycznego dialogu z przeszłością, a w konsekwencji — do pogłębionej refleksji nad współczesnym światem. Edukacja o Holokauście, jeśli realizowana jest w tym duchu, staje się jednym z fundamentów edukacji międzykulturowej.