W stronę hermeneutyki postantropocentrycznej
Abstrakt
The author of the article asks whether it is possible to practice post-anthropocentric hermeneutics. He expresses the need for opening the hermeneutic thought to the problem of what is non-human, especially in the context of contemporary diagnoses of the Anthropocene, climate crisis, ecological crisis, etc. Such a postanthropocentric correction of hermeneutics is possible due to the notion of “understanding” which can be extended towards understanding of non-human others and towards understanding with non-human others. This coincides with insights which have been formulated within animal studies, ecocriticism, posthumanism, etc. In order to make such an extension happen, however, a biopolitical correction of hermeneutics is also required, which would restore the hermeneutic subject to the biological and material life.
Słowa kluczowe
hermeneutics; animal studies; posthumanism; Anthropocene; ecocriticism
Bibliografia
Agamben, Giorgio. The Open: Man and Animal. Stanford: Stanford University Press, 2004.
Bekoff, Marc. The Emotional Lives of Animals. A Leading Scientist Explores Animal Joy, Sorrow, and Empathy – and Why They Matter. Novato: New World Library, 2007.
Bennett, Jane. Vibrant Matter: A Political Ecology of Things. Durham and London: Duke University Press, 2010.
Bennett, Jill. Empathic Vision: Affect, Trauma, and Contemporary Art. Stanford: Stanford University Press, 2005.
Bińczyk, Ewa. Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Braidotti, Rosi. “Siła afirmacji. Odpowiedź Lisie Baraitser, Patrickowi Hanafinowi i Clare Hemmings.” Translated by Magdalena Dąbrowska. In Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Edited by Anna Barcz, and Magdalena Dąbrowska. Lubin: E-naukowiec, 2014.
Derrida, Jacques. The Animal That Therefore I Am. Translated by David Wills. New York: Fordham University Press, 2008.
Derrida, Jacques. The Beast and the Sovereign. Vol. I. Translated by Geoffrey Bennington. Chicago–London: The University of Chicago Press, 2009.
Donaldson, Sue, and Will Kymlicka. Zoopolis. A Political Theory of Animal Rights. Oxford–New York: Oxford University Press, 2011.
Environmental Humanities: Voices from the Anthropocene. Edited by Serpil Oppermann, Serenella Iovino. London: Rowman & Littlefield, 2017.
Esposito, Roberto. Pojęcia polityczne. Wspólnota, immunizacja, biopolityka. Kraków: Universitas, 2015.
Fiedorczuk, Julia. Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2015.
Gadamer, Hans-Georg. Dziedzictwo Europy. Translated by Andrzej Przyłębski. Warszawa: Aletheia, 1992.
Gadamer, Hans-Georg. “Hermeneutyka podejrzenia.” In Pamiętnik Literacki, no. 1 (1992): 172–181.
Gadamer, Hans-Georg. Język i rozumienie. Translated by Piotr Dehnel, and Barbara Sierocka. Warszawa: Aletheia, 2003.
Gadamer, Hans-Georg. “Lektura jest przekładem.” Translated by Małgorzata Łukasiewicz. In Współczesne teorie przekładu. Antologia. Edited by Piotr Bukowski, and Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009.
Gadamer, Hans-Georg. Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Translated by Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013.
Gadamer, Hans-Georg. Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane. Translated by Małgorzata Łukasiewicz, and Krzysztof Michalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000.
Gadamer, Hans-Georg. Teoria, etyka, edukacja. Eseje wybrane. Translated by Andrzej Przyłębski. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
Hamilton, Clive. Defiant Earth: The Fate of Humans in the Anthropocene. Malden: Polity Press, 2017.
Heidegger, Martin. Bycie i czas. Translated by Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
Heidegger, Martin. Ontologia (Hermeneutyka faktyczności). Translated by Mateusz Bonecki, and Jakub Duraj. Toruń: Wydawnictwo Rolewski, 2007.
Hoczyk, Julia. “Posthumanizm a podmiotowość nie-ludzkich zwierząt. Przegląd wybranych problemów komunikacji międzygatunkowej i ‘międzypodmiotowej’.” In Zwierzęta, gender, kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Edited by Anna Barcz, and Magdalena Dąbrowska. Lublin: E-naukowiec, 2014.
Interpreting Nature. The Emerging Field of Environmental Hermeneutics. Edited by Clingerman Forrest, Brian Treanor, Martin Drenthen, and David Utsler. New York: Fordham University Press, 2014.
Latour, Bruno. Polityka natury. Nauki wkraczają do demokracji. Translated by Agata Czarmacka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2009.
Material Ecocriticism. Edited by Serenella Iovino, and Serpil Oppermann. Bloomington: Indiana University Press, 2014.
Moe, Aaron M. 2018. “Towards a Poetics of Gaia: Biosemiotics and Jody Gladding’s Translations from Bark Beetle.” In ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, no. 3 (25) (2018): 450–467.
Morton, Timothy. The Ecological Thought. Cambridge: Harvard University Press, 2010.
Oppermann, Serpil. “How the Material World Communicates. Insights from Material Ecocriticism.” In Routledge Handbook of Ecocriticism and Environmental Studies. Edited by Scott Slovic, Swarnalatha Rangarajan, and Vidya Sarveswaran. New York: Routledge, 2019.
Perspectives on Human-Animal Communication. Internatural Communication. Edited by Emily Plec. New York–London: Routledge, 2013.
Przyłębski, Andrzej. Krytyka hermeneutycznego rozumu. Preliminaria. Kraków: Universitas, 2016.
Rigby, Kate. 2004. „Earth, World, Text: On the (Im)possibility of Ecopoiesis.” In New Literary History, no. 3 (35) (2004): 427–442.
Ryan, Derek. Animal Theory: A Critical Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015.
Sadzik, Piotr. “Nie-ludzka wspólnota równych jako próba poszerzenia granic etyki.” In Praktyka Teoretyczna, no. 4 (14) (2014): 227–245.
Spivak, Gayatri Chakravorty. “Czy podporządkowani inni mogą przemówić?” Translated by Ewa Majewska. In Krytyka Polityczna, no. 24–25 (2011): 196–239.
Thinking with Animals: New Perspectives on Anthropomorphism. Edited by Daston Lorraine, and Gregg Mitman. New York: Columbia University Press, 2005.
Tønnessen, Morten, Kirstin Armstrong Oma, and Silver Rattasepp. Thinking about Animals in the Age of the Anthropocene. Lanham–Boulder–New York–London: Lexington Books, 2016.
Tsing, Anna Lowenhaupt. The Mushroom at the End of the World: On the Possibility of Life in Capitalist Ruins. Princeton: Princeton University Press, 2015.
Weil, Kari. “Zwrot ku zwierzętom. Sprawozdanie.” In Zwierzęta, gender, kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Edited by Anna Barcz, and Magdalena Dąbrowska. Lublin: E-naukowiec, 2014.
Wheeler, Wendy. “The Biosemiotic Turn: Abduction, or, the Nature of Creative Reason in Nature and Culture.” In Ecocritical Theory: New European Approaches. Edited by Axel Goodbody, and Kate Rigby. Charlottesville and London: University of Virginia Press, 2011.
Wheeler, Wendy. “Natural Play, Natural Metaphor, and Natural Stories: Biosemiotic Realism.” In Material Ecocriticism. Edited by Serenella Iovino, and Serpil Oppermann. Bloomington: Indiana University Press, 2014.
Wolfe, Cary. What is Posthumanism? Minneapolis: University of Minnesota Press, 2010.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
