Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Timothy Morton w kontekście ekokrytyki materialnej

Donald Wesling

Język: EN | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 61-69

Krótki raport autorstwa Donalda Weslinga powstał w oparciu o cztery monografie i dwie antologie tekstów napisanych po 2007 roku. Timothy Morton to – zdaniem Weslinga—modelowy przykład teoretyka i stylisty działającego w obszarze stosunkowo nowej dziedziny, jaką jest ekokrytyka materialna. Wesling rozpoczyna omówienie od wprowadzenia diagramu obrazującego kierunki wpływu od filozofów po krytyków literackich. Głównym teoretykiem w pionowym wymiarze diagramu jest Bruno Latour kładący nacisk na sprawczość podmiotów nie-ludzkich (zwierzęta, przedmioty). W wymiarze poziomym kategorie oscylują pomiędzy studiami nad zwierzętami z jednej strony a ontologią zorientowaną na przedmiot z drugiej. Morton wiele uwagi poświęcił definiowaniu relacji pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem, ale jego ostatnie prace i eseje sytuują go zdecydowanie w obszarze szkoły przedmiotu. Wesling formułuje trzy pytania dotyczące roli, jaką w ekokrytyce odgrywają narracja, język duchowy oraz fakt naukowy. Pytania te, które są wynikiem lektury tekstów Mortona, mają znaczenie również dla studiów nad zwierzętami.

 

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Nagrobki zwierzęce Jana Gawińskiego w perspektywie ekokrytyki

Agata Knopik

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-15

Artykuł Nagrobki zwierzęce Jana Gawińskiego w perspektywie ekokrytyki podejmuje próbę wykorzystania optyki human-animal studies, ukształtowanej w nurcie, tej współczesnej metodologii do weryfikacji dotychczasowych odczytań barokowych epitafiów Jana Gawińskiego poświęconych zwierzętom. Przeprowadzono polemikę z sądami, iż nagrobki zwierzęce Jana Gawińskiego są przejawem nihilizmu, groteski lub wariacją na temat bajki zwierzęcej. Zwrócono też uwagę na ważną dla interpretacji pojedynczych utworów rolę kompozycji zbioru. Zastosowanie perspektywy ekokrytycznej pozwoliło pokazać, iż mimo panującej w kulturze epok przednowoczesnych wizji natury z hierarchicznym porządkiem łańcucha bytów, pisarze odnajdywali w konwencjach „szczelinę” dla wyrażenia wspólnoty doświadczenia losu śmiertelności biologicznej, empatię, wrażliwość sumienia i odpowiedzialność za braci mniejszych.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

W stronę hermeneutyki postantropocentrycznej

Patryk Szaj

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 47-62

The author of the article asks whether it is possible to practice post-anthropocentric hermeneutics. He expresses the need for opening the hermeneutic thought to the problem of what is non-human, especially in the context of contemporary diagnoses of the Anthropocene, climate crisis, ecological crisis, etc. Such a postanthropocentric correction of hermeneutics is possible due to the notion of “understanding” which can be extended towards understanding of non-human others and towards understanding with non-human others. This coincides with insights which have been formulated within animal studies, ecocriticism, posthumanism, etc. In order to make such an extension happen, however, a biopolitical correction of hermeneutics is also required, which would restore the hermeneutic subject to the biological and material life.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Za ścianą. O kobiecie, zwierzętach i (nie)codzienności w powieści Ściana Marlen Haushofer

Estera Głuszko-Boczoń

Język: PL | Data publikacji: 28-09-2022 | Abstrakt | s. 1-19

Wydana w 1963 roku powieść Marlen Haushofer Ściana przyniosła autorce duży rozgłos i zyskała uznanie czytelników i krytyków nie tylko w krajach niemieckojęzycznych. Bohaterka, na skutek niezrozumiałego i niepojętego zrządzenia losu, zostaje odcięta od świata zewnętrznego przez niewidzialną przeszkodę – ścianę. Za ścianą życie ludzi i zwierząt zamiera w sensie dosłownym. Jedyną ocalałą z katastrofy jest bohaterka. Od tej pory kobieta musi żyć w całkowitym odosobnieniu, zdana wyłącznie na siebie. Jedynymi jej towarzyszami jest kilka zwierząt, które nadają sens jej egzystencji. Poczucie odpowiedzialności za żywe stworzenia, troska o nie, a także całkowita izolacja oraz poczucie beznadziei determinują codzienność bohaterki. Samotność jednostki w obliczu katastrofy i strach przed nieznanym to tematyka powieści, która dzisiaj wydaje się być szczególnie aktualna.

2022-09-28



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Spojrzenie „bez podmiotu” [Recenzja książki Aleksandry Ubertowskiej Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2020]

Katarzyna Koza

Język: PL | Data publikacji: 05-06-2023 | Abstrakt | s. 1-7

The text is a review of Aleksandra Ubertowska’s book, Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geo­traumą [Biotic histories. Between aesthetics and geotrauma]. The starting point becomes the biocentric lens applied by the researcher and the geo­story behind it. Equally interesting and important are the possibilities of ecocritical theories in interpretation and their application in the Polish ground.

2023-06-05



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wywiad z Evą Meijer przeprowadzony przez Dariusza Gzyrę i Patryka Szaja

Patryk Szaj , Dariusz Gzyra , Eva Meijer

Język: EN | Data publikacji: 17-06-2025 | Abstrakt | s. 1-12

The interview with Eva Meijer that Dariusz Gzyra and Patryk Szaj conducted considers the political aspects of relationships between humans and non-human animals. It aims at reconsidering “the political” along with other animals (in contrast to speaking simply “about” animal politics.) In the course of the interview, the following issues are raised: the political turn in animal studies, the progressive development of animal studies over the years, non-human languages and their role in political participation, the advantages and disadvantages of liberal democracy when it comes to interspecies politics, the “from the ground up” method in political theory, the political task of literature, the role of political parties and other institutions in a systemic change, animals as working-class members, the entangled empathy that, perhaps, involves not only sentient animals but also non-sentient beings.

2025-06-17