Koty to dranie. Obraz kota w wybranych słuchowiskach .
Abstrakt
Unpredictable and misunderstood, felines continue to mesmerize, attract and, at the same time, terrify human beings. In the sixteenth and seventeenth centuries cats were terrorizing humans as witches’ familiars, incarnation of Devil and messengers. Nowadays, they are able to convey the same sense of insecurity and menace with a sole appearance in a story. With a number of pets portrayed in radio dramas, cats are undoubtedly the most frequently depicted ones. Radio drama is an excellent medium to portray cats’ elusiveness and mysterious powers. Being the “blind medium” radio drama is able to convey the misconceptions and beliefs about cats most intuitively. In Koty to dranie by Jerzy Janicki the stereotypes about cats take control over man’s common sense, the thoughtless cruelty towards them being depicted as a sudden and surprising action. Grochola in Kot mi schudł offers an interesting study on much too common ill treatment of felines, the worthlessness of cats in human eyes, and, on the other hand, the ability of cats to change human lives, loneliness being the main focus of the radio drama. Felines tend to be quite persuasive, thus it is the cat, more often than any other animal, that not only is able to change the track of events in the plot, but also provides a particular bridge between contrasting worlds or conventions. Cat is never just a cat. It is the beginning, the main body, and the conclusion in the invisible world of radio drama with all archetypical notions that they may possess.
Słowa kluczowe
felines; radio drama; victimization; stereotypes; treatment of
Bibliografia
Allan, Kelly. Oscar. The Bionic Cat. Chichester: Summersdale, 2013.
Alquiè, Ferdinand. Kartezjusz. Translated by Stanisław Cichowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1989.
Anusiewicz Janusz. “Językowo-kulturowy obraz kota w polszczyźnie.” In Etnolingwistyka, no. 3 (1990): 95–141.
Atwood, April. “Extending imagery research to sounds: Is a sound also worth a thousand words?” In Advances in Consumer Research, no. 16 (1989): 587–594.
Babin, Laurie A., and Alvin C. Burns. “A modified scale for the measurement of communication evoked mental imagery.” In Psychology and Marketing, no. 15 (1998): 261–278.
Bachura, Joanna. Odsłony wyobraźni. Współczesne słuchowisko radiowe. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
Barcz, Anna. Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Lublin: E-naukowiec, 2014.
Bardijewska, Sława. “Z problemów radiowej adaptacji prozy.” In Pamiętnik Teatralny, no. 3–4 (1973): 58–59.
Barthes, Roland. “Retoryka obrazu.” Translated by Zbigniew Kruszyński. In Ut pictura poesis. Edited by Marej Skwara, and Seweryna Wysłouch. 139–158. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2006.
Bobis, Laurence. Kot. historia i legendy. Translated by Anna Ślubowska, and Justyna Magdalena Zych. Kraków: Avalon, 2008.
Bolls, Paul D. “I can hear you but can I see you? The use of visual cognition during exposure to high imagery radio advertisements.” In Communication Research, no. 29 (2002): 537–563.
Bone, Paula Fitzgerald, and Pam Scholder Ellen. “The generation and consequences of communication-evoked imagery.” In Journal of Consumer Research, no. 19 (1992): 93–103.
Bowen, James. Kot Bob i ja. Translated by Andrzej Wajs. Warszawa: Nasza Księgarnia, 2015.
Bradshaw, John. Cat Sense. Londyn: Basic Books, 2013.
Brown, Helen. Kleo i ja. Jak szalona kotka ocaliła rodzinę. Translated by Maciejka Mazan. Warszawa: Nasza Księgarnia, 2012.
Brückner, Aleksander. Słowniku etymologicznym języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927.
Chadwick, Allen. “Sight in the Sound: Seeing and being seen in the Lone Ranger Radio Show.” In Western American Literature, no. 42 (2) (2007): 117–140.
Dale-Green, Patricia. Cult of the Cat. New York: Weathervane Books, 1963.
Dama z kotem [ radio a daptation o f a short s tory b y E dward D . H och]. Directed by Zofia Rakowiecka. “Teatrzyk Zielone Oko.” Warszawa, 25 Oct. 1971.
Darnton, Robert. Wielka masakra kotów i inne epizody francuskiej historii kultury. Translated by Dorota Guzowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Drakakis, John. British Radio Drama. Cambridge: Cambridge University Press, 1981.
Gettings, Fred. The Secret Lore of the Cat. London: Grafton, 1989.
Guillaume, Anne et al. “Identification of environmental sounds: Role of rhythmic properties.” In Proceedings of the 12th International Conference on Auditory Display. London, 2006.
Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus. Kota Mruczysława poglądy na życie. Translated by Edyta Sicińska-Gałuszkowa. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1996.
Horaváth, Géza. “Dyseminacja, eksplikacja semantyki, semantyczna innowacja. Trzy koncepcje semantyki tekstu literackiego.” Translated by Joanna Orlik. In Przestrzenie Teorii, no. 2 (2003): 247–267.
Huszczyński, Albin. “Prometeusz skowany.” In Pion, no. 13 (1937): 7–13.
Janicki, Janusz. Koty to dranie [radio play]. Directed by Zdzisław Nardelli. Polskie Radio. Warszawa 1974.
Kalof, Linda. Looking at Animals in Human History. London: Reaktion Books, 2007.
Kaziów, Michał. O dziele radiowym. Z zagadnień oryginalnego słuchowiska. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1973.
Kean, Hilda. The Great Cat and Dog Massacre. Chicago–London: The University of Chicago Press, 2018.
Kipling, Rudyard. Kot, który zawsze chadzał własnymi drogami. Translated by Maria Feldmanowa, and Maria Kreczowska. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986.
Kopaliński Władysław. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2014.
Kot mi schudł [radio adaptation of Katarzyna Grochola’s monodrama]. Directed by Robert Mirzyński. Teatr Polskiego Radia. Warszawa, 7 Jul. 2001.
Kwiatkowski, Maciej Józef. Kulisy Radia. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1973.
La Fontaine, Jean. Bajki La Fontaine’a. Translated by Władysław Noskowski et al. Edited by Katarzyna Barcik. Warszawa: Wydawnictwo Dragon, 2016.
Lawrence, Elisabeth A. “Feline Fortunes: Contrasting Views on Cats in Popular Culture.” In Journal of Popular Culture, no. 36 (1) (2003): 623–634.
Lessing, Doris. O kotach. Translated by Anna Bańkowska. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008.
Marquis, Don. The Annotated Archy and Mehitabel. New York: Penguin Classics, 2006.
McLuhan, Marshall. Understanding Media. The Extensions of Man. London–New York: McGraw-Hill, 1964.
Michalski, Łukasz. “The spirit of perverseness, czyli rzeź kotów.” In Zwierzęta i ludzie. Edited by Jacek Kurek, and Krzysztof Maliszewski. 109–122. Chorzów: Miejski Dom Kultury “Batory,” 2011.
Miller, Darryl W., and Lawrence J. Marks. “The effects of imagery evoking radio advertising strategies on affective responses.” In Psychology and Marketing, no. 14 (1997): 337–361.
Ogonowska, Agnieszka. Tekst filmowy we współczesnym pejzażu kulturowym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 2004.
Perrault, Charles. Kot w butach. Warszawa: GREG, 2016.
Pleszkun-Olejniczakowa, Elżbieta, Joanna Bachura, and Aleksandra Pawlik. Dwa teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2011.
Potter, Robert F., and Jinmyung Choi. “The effects of auditory structural complexity on attitudes, attention, arousal, and memory.” In Media Psychology, no. 8 (2006): 395–419.
Potter, Robert F., Annie Lang, and Paul D. Bolls. Identifying structural features of radio: Orienting and memory for radio messages [Theory and Methodology Division of the Association for Education in Journalism and Mass Communication at its annual conference]. Chicago, IL: 1997.
Rattigan, Dermot. Theatre of Sound: Radio and Dramatic Imagination. Dublin: Carysfort Press, 2002.
Swan, Madeline. Historia kotów. Translated by Miłosz Wojtyna, and Marta Aleksandrowicz-Wojtyna. Kraków: Znak Horyzont, 2013.
Tazbir, Janusz. Okrucieństwo w nowożytnej Europie. Kraków: Universitas, 2000.
Wells, Rachel. Alfie, kot wielorodzinny. Translated by Ewa Spirydowicz. Warszawa: Amber, 2015.
Zdunkiewicz-Jedynak, Dorota. “Intertekstualność współczesnej komunikacji internetowej. Intertekstualne odwołania wewnątrzgatunkowe w memach.” In Poznańskie Spotkania Językoznawcze, no. 32 (5) (2016): 57–73.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Polska
https://orcid.org/0000-0003-4314-7179
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
