Opublikowane: 2022-12-14

Szczur w badaniach psychologii społecznej i w naukach kognitywnych. Bestia sacer czy istota motywowana moralnie?

Zbigniew Słuszkiewicz Logo ORCID

Abstrakt

Szczury towarzyszą ludzkim siedliskom od tysiącleci. Ta skomplikowana współegzystencja doprowadziła do wykształcenia w naszym kręgu kulturowym narracji wykluczających współcześnie te stworzenia z kręgu moralnej troski człowieka. Sytuacja egzystencjalna gatunków Rattus nosi znamiona paradoksu. Współcześnie wolno żyjące szczury należą do zwierząt powszechnie pogardzanych i poddawanych najintensywniejszej eksterminacji. Równocześnie, z racji swojej społecznej natury i analogicznej do Homo sapiens struktury neuronalnej, służą za modele badań nad własnościami psychicznymi człowieka. Kumulacja odkryć dotyczących zdolności poznawczych wielu gatunków pozaludzkich ożywiła dyskusje etyczną wokół dobrostanu, a nawet praw „wyższych” zwierząt. Jednakże szczury pozostają poza jej głównym nurtem. Tymczasem z badań nad gryzoniami wyłania się obraz sprzeczny z potocznymi wyobrażeniami o nich. W artykule zaprezentowany zostanie obraz społecznego statusu szczurów, wypływający z badań nad percepcją grup społecznych w wymiarach ciepła/kompetencji według Modelu Treści Stereotypu Susan Fiske. Następnie przedstawiona zostanie koncepcja podmiotu działającego w oparciu o motywację moralną (moral subiect) Marka Rowlandsa. Na tak utworzonym tle zostanie przeprowadzony przegląd najnowszych ustaleń nauk kognitywnych odnośnie własności tego gatunku. Artykuł ma na celu uwydatnienie sprzeczności stereotypowego postrzegania szczura z empirycznymi badaniami oraz wskazanie podstawowych etycznych konsekwencji zaistniałej sytuacji.

 

Zasady cytowania

Słuszkiewicz, Z. (2022). Szczur w badaniach psychologii społecznej i w naukach kognitywnych. Bestia sacer czy istota motywowana moralnie?. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (2 (10), 1–70. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2022.10.04

Cited by / Share

Nr 2 (10) (2022)
Opublikowane: 2023-03-28


ISSN: 2719-2687
eISSN: 2451-3849
Ikona DOI 10.31261/ZOOPHILOLOGICA

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.