„Konik bardzo się zmęczył”. Koń jako metafora ciała doświadczającego
Abstrakt
Celem tego artykułu jest pokazanie, że ciało konia może stać się metaforą ciała doświadczającego, przeciwstawionego baletowemu ciału idealnemu (nadrealnemu). Ważnym kontekstem jest dla mnie pozycja koni w cyrku tradycyjnym, których występy są traktowane jako forma manifestacji władzy człowieka nad światem natury. Ujarzmienie dzikości na cyrkowej arenie można bowiem rozpatrywać jako proces paralelny do dyscyplinowania ciała baletowego. Drugim ważnym dla mnie wątkiem jest związek koni z wojną. W kulturze i historii koń jest jednocześnie podbijanym i podbijającym. To samo można powiedzieć o ciele, które z jednej strony musi przejść represyjny i uprzedmiotawiający proces uspołeczniania, z drugiej – warunkuje „ja” bycie w świecie, realnie kształtuje tożsamość podmiotu. Do zilustrowania tych tez i przemyśleń służy mi spektakl kolektywu Via Negativa Dziewiąta.
Słowa kluczowe
koń, taniec, balet, ciało doświadczające, Europa
Bibliografia
Agamben, Giorgio. The Open and Animal. Translated by Kevin Attell. Stanford: Stanford University Press, 2004.
Donner, Katarzyna. “Idiomy (nowego) cyrku.” In Cyrk w świecie widowisk, edited by Grzegorz Kondrasiuk, 209–237. Lublin: Pracownia Kultury i Sztuki Ludycznej, 2017.
Douglass, Rodney B. “Arystotelesowska koncepcja komunikacji retorycznej.” Pamiętnik Literacki, nr 68 (1) (1977): 203–210.
Duniec, Krystyna. Ciało w teatrze. Perspektywa antropologiczna. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2012.
Foucault, Michel. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Translated by Tadeusz Komendant. Warszawa: Aletheia, 1998.
Kępiński, Antoni. Schizofrenia. Kraków: Sagittarius, 1992.
Moore, Lucy. Niżyński. Bóg tańca. Legenda, geniusz, skandalista, biseksualista, schizofrenik. Translated by Hanna Pawlikowska-Gannon. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2014.
Müller, Alicja. Sobątańczenie. Między choreografią a narracją. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017.
Nasierowski, Tadeusz. “Posłowie. Choroba Wacława Niżyńskiego.” In Wacław Niżyński, Dziennik. Translated by Grzegorz Wiśniewski. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2000.
Niżyński, Wacław. Dziennik. Translated by Grzegorz Wiśniewski. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2000.
Obidowicz, Agata. “Dresaż – kunszt i technika.” Accessed January 10, 2020. https://artelis.pl/artykuly/4687/Dresaz--kunszt-i-technika.
Platon. Dialogi. Warszawa: Unia Wydawnicza Verum, 2007.
Westerman, Frank. Czysta biała rasa. Cesarskie konie, genetyka i wielkie wojny. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
Zamorska, Magdalena. “Witajcie w IX musicalu.” Accessed January 10, 2020. https://www.taniecpolska.pl/krytyka/452.
Ziarek, Krzysztof. “Po humanizmie: Agamben i Heidegger.” Accessed January 12, 2020. https://www.praktykateoretyczna.pl/artykuly/krzysztof-ziarek-po-humanizmieagamben-i-heidegger/.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
