Humanizm jako główna kategoria bioetyczna w medycynie podczas pracy ze zwierzętami
Abstrakt
Podczas wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych i praktycznych na studiach biologicznych i medycznych centralne miejsce zajmują zwierzęta. Rozwój technologii i osiągnięcia myśli etycznej pozwoliły zmienić pogląd na stosunek badacza-eksperymentatora do przedmiotu jego badań. Na Wydziale Fizjologii Uniwersytetu w Petersburgu wykładowcy stopniowo rezygnują z wykorzystywania zwierząt w ćwiczeniach praktycznych, aktywnie wprowadzając alternatywne metody nauczania studentów medycyny. Takie zmiany zachodzą ze względu na fakt, że studenci coraz częściej bronią swojego stanowiska, aby nie szkodzić zwierzętom. Zastąpienie doświadczeń ze zwierzętami metodami alternatywnymi nie wpływa na jakość kształcenia i ma wiele zalet: szybkość i dokładność szkolenia, indywidualne podejście, powtarzalność, łatwość monitorowania i oceny wyników, możliwość samokształcenia, pozytywny stosunek do życia.
Słowa kluczowe
historia; zwierzęta; medycyna; edukacja; zasady 3R
Bibliografia
Aristotel’. “O domokhozyaystve i rabstve.” Politika. Vol. 1. Accessed July 25, 2020. https://librebook.me/politika_1/vol1/2 [Аристотель. “О домохозяйстве и рабстве.” Политика. Т. 1. Дата обращения: 25 июля 2020. https://librebook.me/politika_1/vol1/2].
Davies, Gail, Beth Greenhough, Pru Hobson-West, and Robert G.W. Kirk. “The Principles of Humane Experimental Technique The 3Rs and the Human Essence of Animal Research.” Science, Technology, & Human Values, vol. 43 (4) (2018): 622–648.
Descartes, René. “Strasti dushi.” Accessed July 25, 2020. https://litresp.ru/chitat/ru/%D0%94/dekart-rene/sochineniyav-dvuh-tomah-tom-1/9 [Декарт, Рене. “Страсти души.” Дата обращения: 25 июля 2020. https://litresp.ru/chitat/ru/%D0%94/dekart-rene/sochineniyav-dvuh-tomah-tom-1/9].
Herrmann, Kathrin, and Paul Flecknell. “The application of humane endpoints and humane killing methods in animal research proposals. A retrospective review.” Altern Lab Anim, vol. 46 (6) (2018): 317–333.
Islamov, Rinat Alimzhanovich. “Metodologiya eksperimenta s ispol’zovaniyem laboratornykh zhivotnykh.” Vestnik KazNMU, no. 1 (2016): 489–492 [Исламов, Ринат Алимжанович. “Методология эксперимента с использованием лабораторных животных.” Вестник КазНМУ, № 1 (2016): 489–492].
Ivanov, Kirill Pavlovich. “Problemy bioetiki vsovremennoy fiziologii.” Uspekhi fiziologicheskikh nauk, no. 33 (3) (2002): 97–110 [Иванов, Кирилл Павлович. “Проблемы биоэтики в современной физиологии.” Успехи физиологических наук, № 33 (3) (2002): 97–110].
Korobeynikova, Yelena Petrovna, and Yekaterina Fedorovna Komarova. “Laboratornyye zhivotnyye – biomodeli i test-sistemy v fundamental’nykh i doklinicheskikh·eksperimentakh v fundamental’nykh i doklinicheskikh eksperimentakh v sootvetstvii so standartami nadlezhashchey laboratornoy praktiki (NLP/GLP).” Zhurnal fundamental’noy meditsiny i biologii, no. 1 (2016): 30–36 [Коробейникова, Елена Петровна, и Екатерина Федоровна Комарова. “Лабораторные животные – биомодели и тест-системы в фундаментальных и доклинических экспериментах в соответствии со стандартами надлежащей лабораторной практики (НЛП/GLP).” Журнал фундаментальной медицины и биологии, № 1 (2016): 30–36].
Kovaleva, Tat’yana Viktorovna. “Bioeticheskiye metody i tekhnologii v rossiyskom obrazovanii.” Diskursy etiki, no. 2 (7) (2014): 61–78 [Ковалева, Татьяна Викторовна. “Биоэтические методы и технологии в российском образовании.” Дискурсы этики, № 2 (7) (2014): 61–78].
Mirandola, Giovanni Pico della. “Rech’ o dostoinstve cheloveka.” Translated by Lidiya Bragina. Accessed July 26, 2020. http://psylib.org.ua/books/_pikodel.htm [Мирандола, Джованни Пико делла. “Речь о достоинстве человека.” Перев. Лидия Брагина. Дата обращения: 26 июля 2020. http://psylib.org.ua/books/_pikodel.htm].
Russell, William Moy Stratton, and Rex Leonard Burch. The Principles of Humane Experimental Technique. Accessed February 11, 2020. http://altweb.jhsph.edu/pubs/books/humane_exp/chap1a.
“Statistika Tsentra zashchity prav zhivotnykh.” Accessed July 25, 2020. http://www.vita.org.ru/exper/stats/global_08.htm [“Статистика Центра защиты прав животных.” Дата обращения: 25 июля 2020. http://www.vita.org.ru/exper/stats/global_08.htm].
Tarkhanov, Ivan Romanovich. “Vivisektsiya.” Entsiklopedicheskiy slovar’ Brokgauza i Yefrona, edited by Ivan Yefimovich Andreyevskiy. Vol. 6. SPB: Brokgauz-Yefron, 1892. Accessed July 25, 2020. https://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/21578/ [Тарханов, Иван Романович. “Вивисекция.” Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона, ред. Иван Ефимович Андреевский. T. 6. СПб: Брокгауз-Ефрон, 1892. Дата обращения: 25 июля 2020. https://dic.academic.ru/dic.nsf/brokgauz_efron/21578/].
Vetkhiy zavet. Accessed July 27, 2020. http://www.my-bible.info/biblio/biblija/bytie.html#g3 [Ветхий завет. Дата обращения: 27 июля 2020. http://www.my-bible.info/biblio/biblija/bytie.html#g3].
Vorozhtsov, Igor’ Yu. “Eksperimenty nad zhivotnymi: al’ternativy i etikopravovyye aspekty.” Zdorov’yei obrazovaniye v XXI veke, no. 4, vol. 8 (2006): 164 [Ворожцов, Игорь Ю. “Эксперименты над животными: альтернативы и этикоправовые аспекты.” Здоровье и образование в ХХI веке, № 4, т. 8 (2006): 164].
Yerofeyev, Nikolay Pavlovich, Lidiya Borisovna Zakharova, Tat’yana Viktorovna Kovaleva, Yelena Nikolayevna Pariyskaya, and Ol’ga Pavlovna Petrova. “Mezhdistsiplinarnost’: resheniye problem prepodavaniya bioetiki i fiziologii v SPBGU.” Vestnik Sankt- Peterburgskogo universiteta. Seriya 11: Meditsina, no. 3 (2014): 211–213 [Ерофеев, Николай Павлович, Лидия Борисовна Захарова, Татьяна Викторовна Ковалева, Елена Николаевна Парийская, и Ольга Павловна Петрова. “Междисциплинарность: решение проблем преподавания биоэтики и физиологии в СПбГУ.” Вестник Санкт-Петербургского университета. Серия 11: Медицина, № 3 (2014): 209–215].
Yerofeyev, Nikolay Pavlovich, Lidiya Borisovna Zakharova, Yelena Nikolayevna Pariyskaya, and Ol’ga Pavlovna Petrova. “Uchebnaya laboratoriya kak neobkhodimaya forma interaktivnogo obucheniya.” Vrach i informatsionnyye tekhnologii, no. 6 (2012): 65–69 [Ерофеев, Николай Павлович, Лидия Борисовна Захарова, Елена Николаевна Парийская, и Ольга Павловна Петрова. “Учебная лаборатория как необходимая форма интерактивного обучения.” Врач и информационные технологии, № 6 (2012): 65–69].
Petersburski Uniwersytet Państwowy Federacja Rosyjska
https://orcid.org/0000-0003-0993-4945
Petersburski Uniwersytet Państwowy Federacja Rosyjska
https://orcid.org/0000-0003-1057-4473
Petersburski Uniwersytet Państwowy Federacja Rosyjska
https://orcid.org/0000-0001-9083-6749
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
