Gołębie pod pomnikiem Diderota
Abstrakt
Gołębie nie są klasyfikowane jako zwierzęta domowe. Bytują one najczęściej w centrach dużych miast, takich jak Paryż. Mieszkańcom kojarzą się z gruchaniem, tańcami godowymi i roznoszeniem chorób. Są tak zwanymi nuisance animals. W twórczości Williama Whartona pełnią one jednak istotne funkcje i możemy analizować je z wielu perspektyw. Są zarówno elementami krajobrazu, świadkami rodzącego się uczucia między Mirabelle i Jacquesem, jak i samodzielnymi bohaterami. W książce Spóźnieni kochankowie obecność gołębi jest wielokrotnie podkreślana przez samego autora. Nieprzerwanie od trzydziestu lat Mirabelle dba o swoich podopiecznych – karmi i leczy ptaki. Jej troska niejako kłóci się z poglądami Jacquesa, któremu gołębie zakłócają wizję twórczą z posągiem Diderota w tle. Losy bohaterów połączą się w najmniej oczekiwany sposób, a wszystkiemu przyglądać się będą ptaki.
Słowa kluczowe
William Wharton; animal studies; ptaki; gołębie; ornitologia
Bibliografia
Bach, Rebecca Ann. Birds and Other Creatures in Renaissance Literature. Shakespeare, Descartes, and Animal Studies. London: Routledge, 2017.
Bestiariusz. Translated by Rozalya Sasor. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2005.
Blechman, Andrew D. “Flying Rats.” Trash Animals. How We Live With Nature’s Filthy, Feral, Invasive and Unwanted Species, edited by Kelsi Nagy, Phillip David Johnson II, 221–242. London: University Of Minnesota Press, 2013.
Bolecki, Włodzimierz. “Modernizm w literaturze polskiej XX w. (rekonesans).” Teksty Drugie, no. 4 (2002): 11–34.
Borejszo, Maria. “Świat ptaków w staropolskich kolędach i pastorałkach (na materiale Kantyczek karmelitańskich z XVII i XVIII wieku).” Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza, vol. 18 (38), no. 1 (2011): 89–106.
Borzymowska, Barbara. “Inaczej, tak samo? – Umieranie zwierząt.” In “Non omnis moriar.” Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, edited by Jacek Gołaczyński, Jacek Mazurkiewicz, Jarosław Turłukowski and Daniel Karkut, 101–110. Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego–Oficyna Prawnicza, 2015.
Burger, Joanna. The Parrot Who Owns Me. New York: Random House Trade Paperbacks, 2001.
Cieślikowski, Jerzy. Literatura i podkultura dziecięca. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
D’couto, Roweena B. “The Role of Birds in English Literature and Poetry.” International Journal of Science and Research, vol. 5, no. 4 (2016): 1014–1015.
Delapierrére, Maria. “Arkana modernizmu.” Teksty Drugie, no. 5–6 (1994): 45–61.
Derrida, Jacques. The Beast and the Sovereign, edited by Michel Lisse, Marie-Louise Mallet, Ginette Michaud. Translated by Geoffrey Bennington. Chicago–London: The University of Chicago Press, 2009.
Fordoński, Krzysztof. Bert. Szkic do portretu Williama Whartona. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2004.
Gieysztor, Aleksander. Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.
Konecki, Krzysztof Tomasz. Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2005.
Kotyczka, Marzena. “Cierpienie gatunku.” In Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, edited by Marzena Kotyczka, 39–54. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.
Kwaśniewski, Krzysztof. “Kultura.” In Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, edited by Zofia Staszczak, 191. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.
Jarzębowska, Gabriela. “Od ‘ekologicznych aniołów’ do ‘żarłocznych diabłów’. Przyrodniczo-kulturowe konteksty zjawiska nuisance animals i ich konsekwencje etyczne.” Wakat, no. 30 (3) (2015). Accessed October 16, 2020. http://wakat.sdk.pl/odekologicznych-aniolow-do-zarlocznych-diablow-przyrodniczo-kulturowekonteksty-zjawiska-nuisance-animals-i-ich-konsekwencje-etyczne/.
Jerolmack, Colin. “How Pigeons Became Rats. The Cultural-Spatial Logic of Problem Animals.” Social Problems, no. 55 (2008): 72–94.
Kloch, Zbigniew. “Samuraj i gołębie. O znanym filmie Jima Jarmuscha.” Teksty Drugie, no. 6 (2011): 215–223.
Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2003.
Kulczycka, Dorota. “Okiem kamery. Gołębie w wybranych filmach polskich i zagranicznych.” In Słowiańszczyzna z ptasiej perspektywy, edited by Małgorzata Baer, 247–262. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2019.
Litwińczuk, Zygmunt. “Udomowienie i hodowla zwierząt jako istotny element rozwoju cywilizacji.” Przegląd Hodowlany, no. 2 (2017): 30–32.
Mamzer, Hanna. “Zwierzęce imiona – upodmiotowienie czy zawłaszczenie?” Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, no. 3 (2017): 163–178.
„Plejady.” Accessed November 11, 2019. https://sjp.pl/plejady.
Podolska, Joanna. Kim jest William Wharton. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 1996.
Saunders, Nicholas J. Dusze zwierząt. Translated by Zbigniew Dalewski. Warszawa: Muza, 1996.
Serpell, James. W towarzystwie zwierząt. Analiza związków ludzie–zwierzęta. Translated by Anna Alichniewicz and Anna Szczęsna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993.
Skrzyniecka, Weronika. “The problem of horse domestication. Selected issues.” Analecta Archaeologica Ressoviensia, vol. 9 (2014): 299–326.
Stasiuk, Andrzej. Grochów. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2012.
Suchodolski, Bogdan. Kim jest człowiek? Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.
Śledzianowski, Jan. Dehumanizacja człowieka i humanizacja zwierząt. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2014.
Śpiewak, Paweł. “Kruk i gołąb.” Tygodnik Powszechny, August 5 (2019). Accessed November 11, 2019. www.tygodnikpowszechny.pl/kruk-i-golab-159826.
Świtała-Trybek, Dorota. W moim małym gołębniku… O hodowcach i hodowli gołębi pocztowych w Rudzie Śląskiej. Ruda Śląska: Śląskie Media, 2006.
Tymieniecka-Suchanek, Justyna. “‘Gołębie’ Warłama Szałamowa i rosyjskie wątki ornitologiczne.” In Ptaki. Przeploty, edited by Beata Mytych-Forajter and Kalina Jaglarz, 67–79. Katowice: Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, 2015.
Warren, Michael J. Birds in Medieval English Poetry. Metaphors, realities, transformations. Cambridge: Boydell & Brewer, 2018.
Wharton, William. Spóźnieni kochankowie. Translated by Magdalena Konikowska. Katowice: Wydawnictwo Edytor-Akapit, 1994.
Wharton William. Spóźnieni kochankowie. Translated by Krzysztof Fordoński. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1995.
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie Polska
http://orcid.org/0000-0003-4761-6665
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
