Odebrana podmiotowość? Diety wegańskie dla zwierząt towarzyszących

Hanna Mamzer
https://orcid.org/0000-0002-2251-7639

Abstrakt

Wraz z rosnącą popularnością diet roślinnych, niektórzy weganie próbują stosować ten sposób żywienia zwierząt, którymi się opiekują. Łatwo sobie wyobrazić, że główną motywacją do tego jest chęć ratowania życia zwierząt, które zostałyby zabite i przetworzone na karmę dla zwierząt towarzyszących. Karmienie zwierząt towarzyszących może być uciążliwe dla wegan, którzy wkładają wiele wysiłku w wyeliminowanie produktów pochodzenia zwierzęcego zarówno z diety, jak i codziennego użytku. Karmienie mięsożerców pokarmem roślinnym jest praktyką kontrowersyjną i rodzi wiele pytań: etycznych, biologicznych i prawnych. Czy ludzie mają prawo ograniczać dietę zwierząt innych niż ludzie i odbierać im sprawczość, zmuszając je do jedzenia tego, co jest dostępne? Jakie fizjologiczne konsekwencje może powodować fakt stosowania diety planowej? Czy to legalne, aby ograniczać mięsożercom jedzenie, które byłoby ich naturalną dietą? Jak wspierać wegan w zapobieganiu dyskomfortowi związanemu z karmieniem zwierząt produktami pochodzenia zwierzęcego? Czy możliwe jest utrzymanie dobrostanu zwierząt towarzyszących, jeśli nie mogą one jeść naturalnego pokarmu?


Słowa kluczowe

diety roślinne; zwierzęta; podmiotowość; psy; koty

Biel, Wioletta. „Pies a człowiek – dlaczego pies musi jeść inaczej niż człowiek”. John Dog. 25.02.2022. https://johndog.pl/blog/zywienie/pies-a-czlowiek-dlaczego-pies-musi-jesc-inaczej-niz-czlowiek/ (dostęp: 07.03.2023).

Ceregrzyn, Michał, Roman Lechowski, Berenika Barszczewska, red. Podstawy żywienia psów i kotów. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2013.

Cholewiak-Góralczyk, Agnieszka. Nie dla psa (i kota) kiełbasa, czyli jak zdrowo karmić swojego zwierzaka. Kraków: Otwarte, 2023.

“Clean Meat”. https://cleanmeat.com/ (dostęp: 02.11.2018).

Colleen Patrick Goudreau. “Joyful Vegan”. http://www.colleenpatrickgoudreau.com/clean-meat-slaughter-free-and-sustainable/ (dostęp: 02.11.2018).

Crusta, Mallory. “9 Best Cat Foods For Smelly Poop”. Cats.com. 05.03.2023. https://cats.com/best-cat-food-smelly-poop (dostęp: 07.03.2023).

Dodd, Sarah A.S., Nick J. Cave, Jennifer L. Adolphe, Anna K. Shoveller, Adronie Verbrugghe. “Plant-Based (Vegan) Diets for Pets: A Survey of Pet Owner Attitudes and Feeding Practices”. PLoS One, no. 14 (1) (2019): e0210806. https://doi.org.10.1371/journal.pone.0210806. Erratum in: PLoS One, no. 17 (5) (2022): e0268982, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0268982.

Foer, Jonathan Safran. Zjadanie zwierząt. Przeł. Dominika Dymińska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.

Gauthier, Kimberly Morris. “7 Foods for Nearly Odorless Dog Poop”. Keep the Tail Wagging. 18.10.2018. https://keepthetailwagging.com/7-foods-for-nearly-odorless-dog-poop/ (dostęp: 07.03.2023).

Gray, John. Kocia filozofia. Sens życia według kotów. Przeł. Agnieszka Wilga. Warszawa: Fundacja Kultura Liberalna, 2022.

Gzyra, Dariusz. Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.

Jakubczak, Robert. „Dieta wegetariańska dla psów i kotów?”. Przystanek Nauka. 11.05.2022. https://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/dieta-wegetarianska-dla-psow-i-kotow (dostęp: 07.03.2023).

„Kot wegetarianin. Czy kot może być wegetarianinem?”. Koty.pl. 15.12.2017. https://www.koty.pl/artykuly/zywienie/kot-wegetarianin (dostęp: 07.03.2023).

Kunachowicz, Hanna, Elżbieta Czarnowska-Misztal, Halina Turlejska. Zasady żywienia człowieka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2013.

Kymlicka, Will, Sue Donaldson. Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Przeł. Maria Wańkowicz i Michał Stefański. Warszawa: Oficyna 21, 2019.

Mamzer, Hanna. „Popularyzowanie diet bezmięsnych w oparciu o koncepcję krążenia wzorców konsumpcyjnych Thorsteina Veblena”. Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura, nr 38 (2019): 57–78. https://doi.org/10.31261/ERRGO.2019.38.05.

Ossowska, Edyta. „Żywienie psa”. BARF Warszawa. 21.10.2013. http://www.barf-warszawa.pl/pl/n/1 (dostęp: 07.03.2023).

Rotzetter, Anton. Głaskane, tuczone, zabijane. Dlaczego zwierzęta zasługują na lepsze traktowanie. Przeł. Kamil Markiewicz. Poznań: Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha, 2013.

Singer, Peter. Wyzwolenie zwierząt. Przeł. Anna Alichniewicz i Anna Szczęsna. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2018.

Urbański, Jarosław. Społeczeństwo bez mięsa. Socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu. Poznań: Wydawnictwo A+, 2016.

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt. Dziennik Ustaw (1997), nr 111, poz. 724.

„Włókno pokarmowe w diecie psa”. Dolina Noteci. 20.02.2020. https://wiecejnizkarma.pl/advices/co-to-jest-wlokno-pokarmowe/ (dostęp: 07.03.2023).

Ziemińska, Renata. „Moralne argumenty za wegetarianizmem”. Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria, nr 2 (2015): 191–203.


Opublikowane : 2024-04-25


MamzerH. (2024). Odebrana podmiotowość? Diety wegańskie dla zwierząt towarzyszących. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (1 (13), 1-16. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2024.13.06

Hanna Mamzer  mamzer@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zakład Socjologii Cywilizacji  Polska
https://orcid.org/0000-0002-2251-7639




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).