Cicho sza. O (nie)ludzkim obliczu blokady Leningradu
Abstrakt
The main aim of the article is to draw attention to a different hell than that of the Nazi concentration camps, namely, the cruel test of human possibilities, impulses, and reactions that was the Siege of Leningrad. Mass famine, which had a solid scientific basis and proved to be one of the most effective weapons of the 20th century, was again used there. The besieged man, left to his survival instinct, shows an only seemingly (in)human face, which is manifested in eating domestic animals but also in cannibalism (this was a taboo issue for many years). Fortunately, the horrific experiment conducted on the city’s inhabitants revealed also successful, even heroic, attempts to maintain humanity and dignity. One of these is surely the history of the Leningrad Zoo, which functioned as usual during the siege (except for the winter of 1941–1942). It demonstrates not only the importance of bonds between man and animal, but also confirms that, in the face of suffering, famine, and fear, all beings are equal.
Słowa kluczowe
border situation; siege of Leningrad; famine; Leningrad Zoo; animal
Bibliografia
Adamowicz Aleś, Daniił Granin. 1982. Księga blokady. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 37–40.
Adamowicz Aleś, Daniił Granin. 1982. Księga blokady…, 45–49.
Adamowicz Aleś, Danił Granin. 2011. W oblężonym Leningradzie. Dramatyczne wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 67.
Czermińska Małgorzata. 2011. O dwuznaczności sytuacji ofiary. W Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, 93. Kraków: UNIVERSITAS.
Domańska Ewa. 2009. Muzułman: świadectwo i figura. W Zagłada: współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, 70. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
Frankl Viktor E. 2014. Człowiek w poszukiwaniu sensu. Głos nadziei z otchłani Holokaustu. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 52, 70.
Frejdenberg Olga, Borys Pasternak. 2014. Na całe życie: listy 1910–1954. Warszawa: Wydawnictwo Sedno, 299.
Józef Smaga. 1995. Tadeusz Borowski i Warłam Szałamow…, 205.
Koczyna Jelena. 2011. Dziennik czasu blokady. W Oblężone. Oblężone, 79. Warszawa: Ośrodek KARTA.
Krupiński Piotr. 2011. Marian Pankowski i Holocaust. Perspektywa entomologiczna. W Inne zwierzęta mają głos, 168. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Leociak Jacek. 2008. „Jeśli zdążę, napiszę apologię wszy. O insektach w tekstach Korczaka”. Res Publica Nowa 1: 88. Cyt. za Piotr Krupiński. Marian Pankowski…, 169.
Oblężone. 2011. Knyt Agnieszka (wyb., oprac. i red.) Warszawa: Ośrodek KARTA, 5.
Reid Anne. 2012. Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941–1944. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 297.
Sacha Magdalena. 2007. Ogród koncentracyjny. O historii ogrodu zoologicznego w obozie koncentracyjnym Buchenwald. W Bestie, żywy inwentarz i bracia mniejsi. Motywy zwierzęce w mitologiach, sztuce i życiu codziennym, 254. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Smaga Józef. 1995. Tadeusz Borowski i Warłam Szałamow. W Literatura rosyjska. Nowe zjawiska. Reinterpretacje, 205. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tymieniecka-Suchanek Justyna. 2013. Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 238, 241.
Żabińska Antonina. 2010. Ludzie i zwierzęta. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Uniwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0002-1430-1547
Dr, adiunkt w Zakładzie Historii Literatury Rosyjskiej Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego. Autorka książki Josif Brodski i Tomas Venclova wobec emigracji (Katowice 2005). Teksty publikowała m.in. w takich czasopismach jak „Akcent”, „Acta Polono-Ruthenica”, „Przegląd Rusycystyczny”, „Nowaja Polsza”. Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół literatury rosyjskiej XX i XXI wieku. Obecnie pracuje nad rozprawą habilitacyjną poświęconą blokadzie Leningradu i jej reprezentacjom w konfrontacji z innymi doświadczeniami granicznymi.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
