Zwierzęce imiona – upodmiotowienie czy zawłaszczenie
Abstrakt
The text analyses the process of naming Animals by humans. This process is treated here as a complex
phenomenon that has its psychological, sociological, social, philosophical and linguistic aspects. In the text, the Author focuses on two sides of the coin: naming animals can be treated as an act of subjectivisation, but on the other hand, by giving names to animals, humans try to reproduce an anthropocentric hierarchy of species. In this context it is worth analyzing not only giving names, but also abandoning or changing them.
Słowa kluczowe
animals’ names; anthropocentrism; subjectivity; object; possession
Bibliografia
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Kolczyki. Accessed December 30, 2016. http://www.arimr.gov.pl/identyfikacja-i-rejestracja-zwierzat/kolczyki.html
Austin, John. Mówienie i poznawanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Bauman, Zygmunt. Życie na przemiał. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2004.
Braidotti, Rosi. Po człowieku. Translated by Joanna Bednarek, Agnieszka Kowalczyk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.
Bubak, Józef. „Zoonimia – nazwy zwierząt.” In Encyklopedia - Polskie nazwy własne. Edited by Ewa Rzetelska-Feleszko. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1998.
de Saint-Exupéry, Antoine. Mały książę. Translated by Jan Szwykowski. Warszawa: Wydawnictwo Muza, 2008.
Domańska, Ewa. „Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami.” In Kultura współczesna, no. 3(2008): 9-21.
Giddens, Anthony. Nowoczesność i tożsamość. Translated by Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Goffman, Ervin Instytucje totalne. Translated by Jacek Łaszcz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo psychologiczne, 2011.
Klein, Lidia. Zaremba Łukasz. Kopciuszek- analiza metodą strukturalną Claude’s Levi-Straussa. http://www.antropologia.isns.uw.edu.pl/?page_id=45 Accessed December 26, 2016.
Kruczyński, Zenon. Farba znaczy krew. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria, 2008.
Kymlicka, Will. Donaldson, Sue. Zoopolis. A Political Theory of Animal Rights. Oxford: Oxford University Press, 2011.
Lejman, Jacek. Ewolucja moralności. Człowiek wobec zwierząt. Lublin: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra, 2015.
Lévinas Emmanuel. Imiona własne. Translated by Janusz Margański. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000.
Mowat, Farley. Nie taki straszny wilk. Translated by Robert Stiller. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1997.
Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK. 80064. Accessed December 26, 2016. https://www.mocak.pl/80064.
Nonhuman rights project. Accessed December 28, 2016. http://www.nonhumanrightsproject.org/category/courtfilings/.
Noworolnik, Czesław. Imię a tożsamość człowieka. Refleksja antropologiczno-teologiczna. 2007. Accessed December 26, 2016. http://kosciol.wiara.pl/doc/495106.Imie-a-tozsamosc-czlowieka-Refleksja-antropologiczno-teologiczna/7.
Obara, Jerzy. 1998, „Przezwiska i wyzwiska zwierząt.” In Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich. Edited by Stefan Warchoł. vol I. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: 275-316.
Patterson, Charles. Wieczna Treblinka. Translated by Roman Rupowski. Opole: Wydawnictwo Vega!POL, 2003.
Pręgowski, Michał, ed. Companion Animals in Everyday Life: Situating Human-Animal Engagement within Cultures. New York: Palgrave/Macmillan, 2016 b.
Pręgowski, Michał, Justyna Włodarczyk, ed. Free market dogs. The human-canine Bond In post-communist Poland. Indiana. West Lafayette: Purude University Press, 2016.
Pręgowski, Michał, Justyna Włodarczyk, ed. Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2014.
Probucka, Dorota. Prawa zwierząt. Kraków: Uniwersitas, 2015.
Profil Marko Paviani. Accessed December 30, 2016. www.facebook.com/Marko-Paviani.
Rak, Maciej. Językowo-kulturowy obraz zwierząt utrwalony w animalistycznej frazeologii Gór Świętokrzyskich i Podtatrza. Kraków: Wydawnictwo Scriptum, 2007.
Ricoeur, Paul. Drogi rozpoznania. Translated by Janusz Margański. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2004.
Ricoeur, Paul. Filozofia osoby. Translated by Małgorzata Frankiewicz. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej akademii Teologicznej w Krakowie, 1992.
RzetelskaFeleszko, Ewa. W świecie nazw własnych. Kraków–Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2006.
Safe Animal. Kim jesteśmy? Ekspertami w odnajdywaniu zaginionych zwierząt. Accessed December 28, 2016. https://www.safe-animal.eu/.
Serie numerowe więźniów. Accessed December 28, 2016. http://www.auschwitz.org/muzeum/informacja-o-wiezniach/serie-numerowe-wiezniow.
Singer, Isaac Bashevis. Wrogowie, opowieść o miłości. Translated by Ludmiła Melchior-Yahil. Warszawa: Wydawnictwo Punkt, 1992.
Singer, Peter. Wyzwolenie zwierząt. Translated by Anna Alichniewicz, Anna Szczęsna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2004.
Strutyński, Janusz. Urbozoonimia polska. Kraków: Wydawnictwo Tomasz Strutyński, 1996.
Uchwał, Henryk. „Hipokorystyka zoonimiczne - próba opisu.” Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Vol. 39 (2012): 105-118.
Uchwał, Henryk. Imiona zwierząt udomowionych we Wrocławiu. Wrocław, 2010.
Wajrak, Adam. Wilki. Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2015.
Waldenfels, Bernhard. Podstawowe motywy metodologii obcego. Translated by Janusz Sidorek. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Naukowa, 2009.
Warchoł, Stefan. (2003-2004). „Etnogeneza Słowian w świetle słowiańskiej tradycyjnej zoonimii ludowej (problematyka wybrana).” In Folia Onomastica Croatica, no. 12-13 (2003–2004): 559- 572.
Weintraub, Jeff. "Submission" - Theo van Gogh & Ayaan Hirsi Ali. Accessed December 26, 2016. http://jeffweintraub.blogspot.com/2004/11/submission-theo-van-gogh-ayaan-hirsi.html.
Wilczek, Wioletta. „Imiona psów: analiza opozycyjnych grup zoonimów występujących na portalach internetowych dla miłośników zwierząt.” In Linguarum Silva no. 1 (2012): 55-68.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0002-2251-7639
Dr hab. prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracuje w Zakładzie Socjologii Kultury i Cywilizacji Współczesnej, psycholog i socjolog. Jest biegłym sądowym przy Sądzie Okręgowym w Poznaniu w dziedzinie: etologia psa, dobrostan psów i relacje człowieka z psem. Współpracuje z fundacjami i organizacjami prozwierzęcymi, promującymi empatyczne podejście do zwierząt. Prowadzi szkolenia i wykłady z zakresu relacji człowieka ze zwierzętami, szczególnie z psami. Aktywnie podejmuje działania na rzecz dobrostanu zwierząt. Systematycznie poszerza swoją wiedzę w zakresie etologii psa poprzez uczestnictwo w specjalistycznych kursach, seminariach. Absolwentka studiów podyplomowych z zakresu relacji człowieka z psem w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Prezes stowarzyszenia „Czysta Nekla – Stowarzyszenie Ekologiczne”. Prowadzi dom tymczasowy dla psów, promuje adopcję psów schroniskowych. Członkini Polskiego Towarzystwa Etycznego oraz Lokalnej Komisji Etycznej ds. Eksperymentów na Zwierzętach. Stypendystka licznych fundacji, w tym Komisji Fulbrighta. Wykłada w Polsce i za granicą.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
