Narracje zootanatologiczne jako wyznacznik relacji między osobą ludzką i pozaludzką
Abstrakt
Is animal death grievable and do animals grieve their dead? The answer to these questions depends on the narratives one subscribes to. In the dominant narrative of the Western world, human death is treated with respect and animal death is either invisible or instrumentalized. In this article I am considering the consequences of challenging this narrative from the sites of enunciation that are marginal to modernity and, thus, do not replicate its hyperseparated dualism (Val Plumwood’s phrase). First, I introduce the holistic imaginary of indigenous Americans on the example of Linda Hogan’s novel Solar Storms. Next, on the example of Olga Tokarczuk’s Drive Your Plow over the Bones of the Dead, I move to the perspective of Duszejko – a self-exile from European modernity. Both novels demonstrate that iconographies of death (and life) make a real difference in our relationship to the nonhuman other.
Słowa kluczowe
mourning; food-based approach to death; iconographies of death; Janina Duszejko; Linda Hogan
Bibliografia
Belcourt, Billy-Ray. “Animal Bodies, Colonial Subjects: (Re)Locating Animal Bodies in Decolonial Thought.” In Societies, no 5 (2015): 1-11.
Bird Rose, Deborah. “Val Plumwood’s Philosophical Animism: Attentive Interactions in the Sentient World.” Environmental Humanities, no 3 (2013): 93-109.
Butler, Judith. Precarious Lives: The Powers of Mourning and Violence. London and New York: Verso, 2004.
Hogan, Linda. Solar Storms. New York: Scribner, 1995.
Holland, Agnieszka and Kasia Adamik, dirs. Pokot. Poland, Czech Republic, Germany, Sweden, Slovakia 2017.
King, Barbara J. How Animals Grieve. Chicago: University of Chicago Press, 2013.
Ko, Aph and Syl Ko, Aphro-ism: Essys on Pop Culture, Feminism, and Black Veganism from Two Sisters. New York: Lantern Books, 2017.
Mignolo, Water D. “Epistemic Disobedience, Independent Thought and De-Colonial Freedom.” In Theory, Culture & Society vol. 26, no. 7-8 (2009): 1–23.
Plumwood, Val. Environmental Culture: The Ecological Crisis of Reason. Abingdon, Oxon: Routledge, 2002.
Plumwood, Val. Feminism and the Mastery of Nature, London, Routlege, 1993.
Plumwood, Val “Surviving a Crocodile Attack”. In UTNE Reader (2000).
Plumwood, Val. “Tasteless: Towards a Food-Based Approach to Death.” In Environmental Values 2008, vol. 17, no 3 (2008): 323-330.
Salmon, Enrique. “Kincentric Ecology: Indigenous Perceptions of the Human-Nature Relationship.” In Ecological Applications, vol. 10, no. 5 (2000): 1327-1332.
Taylor, Chloe. “Respect for the Animal Dead.” In Animal Death. Edited by Jay Johnson and Fiona Probyn-Rapsey. Sydney: Sydney University Press, 2013: 86-102.
Taylor, Chloe. “The Precarious Lives of Animals: Butler, Coetzee, and Animal Ethics.” In Philosophy Today, no 51 (2008): 60-72.
Tokarczuk, Olga. Prowadź swój pług przez kości umarłych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009.
Torres, Nelson Maldonado. Against War: Views from the Underside of Modernity. Durham and London: Duke University Press, 2008.
Wadiwel, Dinesh. The War Against Animals. Leiden and Boston: Brill, 2015.
Wynter, Sylvia. „Unsettling the Coloniality of Being/Power/Truth/Freedom: Towards the Human, After Man, Its Overrepresentation—An Argument.” In The New Centennial Review, vol.3, no. 3 (2003): 257-337.
Uniwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0003-0055-935X
Małgorzata Poks – dr, asystent w Zakładzie Studiów Amerykańskich i Kanadyjskich w Instytucie Kultur i Literatur Anglojęzycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Autorka monografii Thomas Merton and Latin America: A Consonance of Voices (Katowice 2007) oraz licznych artykułów publikowanych w kraju i za granicą. Jej zainteresowania naukowe obejmują poezję i prozę północnoamerykańską XX wieku, anarchizm chrześcijański, nowe ruchy społeczne w USA, literaturę Chicano/a, ekokrytykę, studia nad zwierzętami i indygenicznością.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
