„Śmiechem poza siebie wybiegać”. O szczególnym artefakcie maladyczno-geloterapeutycznym


Abstrakt

In the 20th century, tuberculosis was already perceived as a democratic disease. An overview of tuberculosis became different and less serious. Seven-volumed press ephemerid from the interwar period, that is, Prątka Jednodniówka (Bystra Śląska) is one of the examples. This journal is gelotherapeutic. Introducing satirical, journalistic, literary and graphic genres, it used some sophisticated rhetorical and metaphorical devices to
familiarize tuberculosis and made an attempt of a laughter therapy. A sense of community associated with the undertaking, placing the subject in the health resort reality and undertaking medical issues in a humorous manner: the aim of all these factors was to show the life in the sanatorium as well as tuberculosis itself in the crooked mirror of a satire.


Słowa kluczowe

geloterapia; czasopisma uzdrowiskowe; Prątka Jednodniówka; dowcip językowy

Źródła

Prątka Jednodniówka nr 1 (1931). https://sbc.org.pl/dlibra/publication/342162/edition/323266/content (20.03.2022).

Prątka Jednodniówka nr 2 (1932). https://sbc.org.pl/dlibra/publication/342158/edition/323262/content (20.03.2022).

Prątka Jednodniówka nr 3 (1932). https://sbc.org.pl/dlibra/publication/342159/edition/323263/content (20.03.2022).

Rewjo-Prątka Jednodniówka nr 5 i 6 (1934). https://sbc.org.pl/dlibra/publication/342160/edition/323264/content (20.03.2022).

Prątka Jednodniówka nr 7 (1935). https://sbc.org.pl/dlibra/publication/342161/edition/323265/content (20.03.2022).

Bibliografia

Adams, Patch, Maureen Mylander. Gesundheit! Bringing Good Health to You, the Medical System, and Society trough Physician Service, Complementary Therapies, Humor, and Joy. Rochester: Healing Arts Press, 1998.

Bachtin, Michaił. Problemy literatury i estetyki, przeł. Wincenty Grajewski. Warszawa: PIW, 1982.

Buttler, Danuta. Polski dowcip językowy. Warszawa: PIW, 1968.

Hatab, Lawrence J. “Laughter in Nietzsche’s Thought: A Philosophical Tragicomedy”. International Studies in Philosophy 20, 2 (1988), 67–79.

Freud, Sigmund. Dowcip i jego stosunek do nieświadomości, przeł. Robert Reszke. Warszawa: „Sen”, 1993.

Grzybowski, Przemysław P. Doktor klaun! Terapia śmiechem, wolontariat, edukacja międzykulturowa. Kraków: Impuls, 2012.

Grzybowski, Przemysław P. Śmiech wedukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową. Kraków: Impuls, 2015.

Herbert, Zbigniew. Wiersze zebrane. Warszawa: Czytelnik 1982.

Nietzsche, Friedrich. Tako rzecze Zaratustra, przeł. Wacław Berent. Poznań: Zysk i S-ka, 2000.

Radomska, Anna. “Na chorobę śmiech”. Charaktery 2 (2003), 31–32.

Sontag, Susan. Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. Jarosław Anders. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2016.

Szkoda, Andrzej. “Dzieje Bystrzańskiego Sanatorium”. W: Wczoraj i dziś Sanatorium Przeciwgruźliczego w Bystrej Śląskiej (1924–1984), red. Stanisław Mol, Jacek Stroka, 5–10. Bielsko-Biała: Bielskie Zakłady Graficzne, 1984.

Żygulski, Kazimierz. Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu. Warszawa: PIW, 1976.

Pobierz

Opublikowane : 2023-06-29


Samborska-KukućD. (2023). „Śmiechem poza siebie wybiegać”. O szczególnym artefakcie maladyczno-geloterapeutycznym. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, (46), 229-242. https://doi.org/10.31261/errgo.13422

Dorota Samborska-Kukuć  dorota.samborska@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki  Polska
https://orcid.org/0000-0002-1943-6694




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).