Trauma zapisana w kamieniu. Materialna wspólnota i jednostkowość afektu traumy w „Twarzą w twarz" Yusefa Komunyaki
Abstrakt
Niniejszy artykuł stawia sobie za zadanie prześledzenie dynamiki afektu traumy na podstawie interpretacji wiersza Yusefa Komunyaki, Twarzą w twarz, będącego poetycką ekfrazą Pomnika Weteranów Wietnamu. W oparciu o ślady przepracowywania i odgrywania traumy podmiotu lirycznego, autor stawia pytanie o taką figurę traumy, która wymyka się obu procesom. Ta dostępna staje się dzięki zestawieniu nieludzkich form bycia, współdzielonych przez pomnik oraz samą traumę, otwierając tym samym drogę dla sojuszu dyskursów traumy i badań materialistycznych. Wiersz Komunyaki wraz z refleksjami Mai Lin, autorki pomnika, pozwalają nam także przedefiniować doświadczenie traumy poprzez zmysł dotyku. To właśnie dotyk jest tym tropem, który pozwala nam nawiązać nowe relacje etyczne z innymi, dzięki współdzieleniu traumy. Tym samym, aspiracje tego artykułu można sprowadzić do czterech zasadniczych celów: 1) analizy Twarzą w twarz w oparciu o badania nad traumą i studia materialistyczne, która pokazuje i poszerza rozumienie traumy; 2) rewizji naszego rozumienia relacji pomiędzy traumą oraz materią; 3) oceny tego, jak spekulatywne przesunięcia ludzkich i nieludzkich granic pozwalają nam uchwycić traumę, która zasadniczo operuje na granicznym doświadczeniu podmiotowym; 4) propozycji figury wspólnoty opartej na kruchości i transformatywności granic oraz etycznego imperatywu z niej płynącego, wpisującego się w traumatyczną erę, w której przyszło nam żyć.
Słowa kluczowe
trauma; Wojna w Wietnamie; Pomnik Weteranów Wietnamu; Yusef Komunyakaa; posthumanizm; nowy materializm
Bibliografia
Armantrout, Rae. “Dark Matter.” In Versed, 69. Middletown, CT: Wesleyan University Press, 2009.
Baer, William, and Yusef Komunyakaa. “Still Negotiating with the Images: An Interview with Yusef Komunyakaa.” The Kenyon Review 20, no. 3/4, (1998): 5–20.
Barad, Karen. “Quantum Entanglements and Hauntological Relations of Inheritance: Dis/continuities, Spacetime Enfoldings, and Justice-to-come.” Derrida Today 3, no. 2 (2010): 240–268.
Barad, Karen. “On Touching – The Inhuman That Therefore I Am.” differences. A Journal of Feminist Cultural Studies 23, no. 3 (2012): 206–223.
Bennett, Jane. Vibrant Matter. A Political Ecology of Things. Durham, London: Duke University Press, 2010.
Butler, Judith. “Violence, Mourning, Politics.” In Precarious Life. The Powers of Mourning and Violence, 19–49. London, New York: Verso, 2004.
Butler, Judith. “Introduction: Precarious Life, Grievable Life.” In Frames of War. When Is Life Grievable?, 1–32. London, New York: Verso, 2009.
Butler, Judith. “Survivalibity, Vulnerability, Affect.” In Frames of War. When Is Life Grievable?, 33–62. London, New York: Verso, 2009.
Caputo, John D. The Prayers and Tears of Jacques Derrida. Religion without Religion. Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press, 1997.
Cohen, Jeffrey Jerome. Stone: An Ecology of the Inhuman. Minneapolis, London: University of Minnesota Press, 2015.
Coole, Diana. “The Inertia of Matter, the Generativity of the Flesh.” In New Materialisms: Ontology, Agency, Politics, edited by Diana Coole and Samantha Frost, 92–115.
Durham, London: Duke University Press, 2010.
Derrida, Jacques. Cinders, translated by Ned Lukacher. Minneapolis, London: University of Minnesota Press, 2014.
Dowdy, Michael C. “Working in the Space of Disaster: Yusef Komunyakaa’s Dialogues with America.” Callaloo 28, no. 3 (2005): 812–823.
Edkins, Jenny. Trauma and the Memory of Politics. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
Esposito, Roberto. Communitas: The Origin and Destiny of Community. Translated by Timothy Campbell. Stanford, California: Stanford University Press, 2010.
Ettinger, Bracha L. “Transcryptum: Memory Tracing In/For/With the Other.” In Bracha L. Ettinger, The Matrixial Borderspace, edited by Brian Massumi, 163–170. Minneapolis, London: University of Minnesota Press, 2006.
Hirsch, Marianne. The Generation of Postmemory. Writing and Visual Culture after the Holocaust. New York: Columbia University Press, 2012.
Iovino, Serenella, and Serpil Oppermann. “Material Ecocriticism: Materiality, Agency, and the Models of Narrativity.” ecozon@ 3, no. 1 (2012): 75–91. http://ecozona.eu/article/viewFile/452/477 (26.03.2022).
Kisiel, Anna. “Touching Trauma: On the Artistic Gesture of Bracha L. Ettinger.” Narracje o Zagładzie 4 (2018): 138–162.
Komunyakaa, Yusef. “Facing It.” In The Norton Anthology of American Literature, Seventh Edition, Vol. E, Literature since 1945, edited by Jerome Klinkowitz and Patricia B. Wallace, 3076–3077. New York, London: W. W. Norton & Company, 2007.
Lacan, Jacques. “The Mirror Stage as Formative of the I Function as Revealed in Psychoanalytic Experience.” In Écrits. Translated by Bruce Fink in collaboration with Héloïse Fink, Russel Grigg, 75–81. London, New York: W. W. Norton & Company, 2006.
LaCapra, Dominick. Writing History, Writing Trauma. Baltimore, London: Johns Hopkins University Press, 2002.
Lin, Maya. Boundaries. New York: Simon & Schuster, 2000.
Merleau-Ponty, Maurice. The Visible and the Invisible, edited by Claude Lefort, trans. Alphonso Lingis. Evanston: Northwestern University Press, 1968.
Oppermann, Serpil. “From Ecological Postmodernism to Material Ecocriticism: Creative Materiality and Narrative Agency.” In Material Ecocriticism, edited by Serenella Iovino and Serpil Oppermann, 21–36. Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press, 2014.
Parr, Adrian. Deleuze and Memorial Culture. Desire, Singular Memory and the Politics of Trauma. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2009.
Pavlić, Ed. “Open the Unusual Door: Visions from the Dark Window in Yusef Komunyakaa’s Early Poems.” Callaloo 28, no. 3 (2005): 780–796.
Pollock, Griselda. “Trauma, Time and Painting: Bracha Ettinger and the Matrixial Aesthetic.” In: Bracha L. Ettinger. Eurydyka – Pieta / Eurydice – Pieta, edited by Anna Chromik, 66–80. Katowice: Muzeum Śląskie, 2018.
Vermeulen, Pieter. “The Biopolitics of Trauma.” In The Future of Trauma Theory, edited by Gert Buelens, Samuel Durrant, and Robert Eaglestone, 141–155. London: Routledge, 2014. http://www.pvermeulen.com/uploads/1/2/4/3/12438327/biopoliticstrauma.pdf (26.03.2022)
Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie Polska
https://orcid.org/0000-0001-8318-6397
Michał Kisiel, anglista, adiunkt w Uniwersytecie Jana Długosza w Częstochowie. Posiada tytuł doktora literaturoznawstwa uzyskany na podstawie rozprawy poświęconej nowomaterialistycznemu potencjałowi wybranych dzieł Samuela Becketta oraz Tadeusza Kantora. Jest autorem wielu artykułów w języku polskim i angielskim poświęconych twórczości Samuela Becketta w świetle dekonstrukcji, nowego materializmu, posthumanizmu oraz filozoficznego projektu Alaina Badiou. Ponadto, jego zainteresowania badawcze obejmują ontologiczny i materialny zwrot we współczesnej humanistyce, humanistykę środowiską i zaangażowaną oraz dyskursy antropocenu. W 2015 roku był uczestnikiem The Northwestern University Paris Program in Critical Theory.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
