Queerowanie prowincji w polskim kinie najnowszym
Abstrakt
Połączenie tematyki queerowej z problematyką wiejską w polskim kinie najnowszym tworzy koalicję zjednoczoną wobec tradycjonalistycznych ujęć. Wewnątrz kultury wiejskiej, podporządkowanej w znacznej mierze perspektywie judeochrześcijańskiej, powstają przestrzenie o bardziej inkluzywnym charakterze. Omawiane filmy odnoszą się bowiem do bardziej egalitarnych stanowisk takich jak: pastoralizmu, pogańszczyzny, animizmu, kultury ludowej czy zookrytycyzmu. Odejście od heteronormy w kontekście wiejskości prowadzi do odmiennego sposobu postrzegania przyrody, środowiska i miejsca człowieka w świecie, a jednocześnie odmienne spojrzenie na wiejskość i przyrodę otwiera nową perspektywę dla nieheteronormatywnych tożsamości.
Słowa kluczowe
film polski; queer; wiejskość; pogańszczyzna; heterotopia; pastoralność; zookrytyka
Bibliografia
Barcz, Anna. Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej. Katowice: WN „Śląsk”, 2016.
Błochowiak, Jarosław. “Między ekstazą a zakazem. Homoerotyzm w 'Ferdydurke' Witolda Gombrowicza”.Pamiętnik Literacki, 4 (2008), 79-95.
Chollet, Mona. Czarownice. Niezwyciężona siła kobiet, przeł. Sławomir Królak. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2019.
Fiedorczuk, Julia. Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki. Gdańsk: WN Katedra,2015.
Filipowicz, Anna. “Słowiański 'Nowy Animizm'. Wokół badań terenowych polskiego romantyzmu”.Czas Kultury, 2 (2020), 115-121.
Filipowicz, Anna. “Zaktualizować przeszłość. Nowy animizm jako rodzima 'perspektywa ratunkowa'”.SensusHistoriae, 1 (2020), 183-193.
Foucault, Michel. “Inne przestrzenie”, tłum. Agnieszka Rejniak-Majewska.Teksty Drugie, 6 (2005), 117-125.
Gaard, Greta. “Toward a Queer Ecofeminism”, Hypatia, 12/1 (1997), 137-156.
Jagielski, Sebastian. Maskarady męskości. Pragnienie homospołeczne w polskim kinie fabularnym. Kraków: Universitas, 2013.
Johnston, Lynda. Longhurst, Robyn. Space, Place, and Sex: Geographies of Sexualities. Lanham: Rowman&LittlefieldPublishers, 2009.
Krawczycki, Kamil. “Tylko to się liczy: zrobić film”, rozm. Maja Głogowska.Kino, 11 (2022), 30-33.
Kubiak, Zygmunt. Mitologia Greków i Rzymian. Kraków: Znak, 2013.
Kuczok, Wojciech. Widmokrąg. Warszawa: W.A.B., 2004.
Mortimer-Sandilands, Catriona. Ericksons, Bruce. “Introduction. A Genealogy of Queer Ecologies”. W: Queer Ecologies: Sex, Nature, Politics, Desire, red. Catriona Mortimer-Sandilands, Bruce Ericksons, 1-47. Bloomington: Indiana University Press, 2010.
Marks, Laura. “Logika zapachu”, przeł. Maciej Topolski.Opcje, 1 (2018).
Marzec, Andrzej. “'Jesteśmy połączonym z sobą światem' – Timothy Morton i widmo innej wspólnoty”.Teksty Drugie, 2 (2018), 97.
Nijakowski, Lech. M. Domeny symboliczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2007.
Podsiadło, Magdalena. “Ekokrytyczny trójgłos w kinie polskich reżyserek filmowych”. Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu, 3 (2019).
Ritz, German. Nić w labiryncie pożądania: gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu, przeł. Bronisław Drąg, Andrzej Kopacki, Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2002.
Shuttleton, David. “The queer politics of gay pastoral”. W: De-CentringSexualities: Politics and Representation Beyond the Metropolis, red. Richard Phillips, David Shuttleton, Diane Watt, 123-142. London: Routledge, 2000.
Sobolczyk, Piotr. “Homogotycki skandal według Michała Choromańskiego”, Czytanie Literatury: łódzkie studia literaturoznawcze, 3 (2014), 239-262.
Todd, Ian Scott. “Outside/In: Abjection, Space, and Landscape in Brokeback Mountain”.Scope, 13 (2009), 1-12.
Filmografia:
Horror w Wesołych Bagniskach, reż. Andrzej Barański. Skorpion Art Film, Polska, 1995.
Kochankowie z Marony, reż. Izabella Cywińska. SPInka, Polska, 2005
Maurycy,reż. James Ivory. Merchant Ivory Productions, Wielka Brytania,1987.
Senność, reż. Magdalena Piekorz. Vision Film Distribution, Polska, 2008.
Słoń, reż. Kamil Krawczycki. Tongariro Releasing, Polska, 2022.
Szarlatan, reż. Agnieszka Holland. Gutek Film, Polska, 2020.
Tajemnica Brokeback Mountain, reż. Ang Lee. Monolith Plus, USA, 2006.
W imię, reż. Małgorzata Szumowska. Kino Świat, Polska, 2013.
Wszystkie nasze strachy, reż. Łukasz Ronduda, Łukasz Gutt. Kino Świat, Polska, 2021.
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0003-3641-964X
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
