“Nażywość”, streaming, współobecność Literackie opowiadanie drugoosobowe we współczesnym otoczeniu medialnym

Magdalena Rembowska-Płuciennik

doi:10.31261/errgo.16830

Opublikowane: 2025-06-30

2025

“Nażywość”, streaming, współobecność Literackie opowiadanie drugoosobowe we współczesnym otoczeniu medialnym

Magdalena Rembowska-Płuciennik

Dział: rozprawy - szkice - eseje

https://doi.org/10.31261/errgo.16830

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest przyczynom rosnącej popularności narracji drugoosobowej w literaturze druku. Wyjaśnia, dlaczego ta niegdyś uznawana za ekstremalnie eksperymentalną forma opowiadania wydaje się szczególnie kompatybilna ze współcześnie zachodzącymi zmianami w otoczeniu medialnym: zwłaszcza w mediach interaktywnych i cyfrowych. Autorka wymienia te immanentne cechy narracji drugoosobowej, które ewokują wrażenie odbioru i tworzenia na żywo oraz aktywizują odbiorcę, dając mu poczucie bezpośredniej partycypacji w fikcyjnych zdarzeniach.

Słowa kluczowe:

narracja drugoosobowa , narracja transmedialna , doświadczenie na żywo , partycypacja

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rembowska-Płuciennik, M. (2025). “Nażywość”, streaming, współobecność Literackie opowiadanie drugoosobowe we współczesnym otoczeniu medialnym. Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura, 89–107. https://doi.org/10.31261/errgo.16830

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Bibliografia

Auslander, Paul. Liveness: Performance in a Mediatized Culture. Routledge: London New York, 1999.
Google Scholar

Balcerzan, Edward. “W stronę genologii multimedialnej”. Teksty Drugie 6 (1999), 7–24.
Google Scholar

Bell Alice, Astrid Ensslin, Jen Smith “A Reader Response Method not Just For ‘You’”. Language and Literature 28, nr 3 (2019), 241–262.
Google Scholar

Brown, Tom. Breaking the Fourth Wall. Direct Address in the Cinema. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2013.
Google Scholar

Caracciolo, Marco. The Experientiality of Narrative. An Enactivist Approach. Berlin Boston: De Gruyter, 2014.
Google Scholar

Dawidowicz, Olga. “Role playing games a literatura współczesna”. W: Praktyki opowiadania, red. Bogdan Owczarek, Zofia Mitosek, Wincenty Grajewski, 341–368. Kraków: Universitas, 2001.
Google Scholar

Dell Conte, Matt. “Why You Can’t Speak: Second-Person Narration Voice, and a New Model for Understanding Narrative. Style 37, nr 2 (2003), 204–219.
Google Scholar

Egan, Jennifer. Black Box. https://www.newyorker.com/magazine/2012/06/04/black-box (21.01.2024).
Google Scholar

Elleström, Lars. Transmedial Narration Narratives and Stories in Different Media. Cham: Pelgrave MacMillan, 2019.
Google Scholar

Fludernik, Monika. “Second-Person Fiction: Narrative You as Addressee and/or Protagonist”. AAA – Arbeiten aus Anglistik und Amerikanistik 18, nr 2 (1993), 217–247.
Google Scholar

Fludernik, Monika. “Second-Person Narrative As a Test Case for Narratology: The Limits of Realism”. Style 28, nr 3 (1994), 445–479.
Google Scholar

Fludernik, Monika. “Second-Person Narrative: A Bibliography”. Style 28, nr 4 (1994), 525–548.
Google Scholar

Gish, Harrison. “Grand Theft Auto V: Avatars”. W: How to Play in Video Games, red. Matthew Thomas Payne, Nina B. Huntemann, 36–43. New York: New York University Press, 2019.
Google Scholar

Głowiński, Michał. “’Nouveau roman’ – problemy teoretyczne”. W: Porządek, chaos, znaczenie, 35–89. Warszawa: PIW, 1968.
Google Scholar

Głowiński, Michał. “Powieść jako metodologia powieści”. W: Porządek, chaos, znaczenie, 90–136. Warszawa: PIW, 1968.
Google Scholar

Głowiński, Michał. Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej. Wrocław: Ossolineum, 1969.
Google Scholar

Hanebeck, Julian. Understanding Metalepsis: The Hermeneutics of Narrative Transgression. Berlin, Boston: De Gruyter, 2017.
Google Scholar

Hantzis, Darlene. “‘You Are About to Begin Reading’: The Nature and Function of Second Person Point of View in Narrative. http://digitalcommons.lsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5571&context=gradschool_disstheses (21.12.2023).
Google Scholar

Harrigan, Pat, Wardrip-Fruin Noah (red.). Second Person. Role-Playing and Story in Games and Playable Media. Cambridge, MA, London: The MIT Press, 2010.
Google Scholar

Herman, David. “Textual ‘You’ and Double Deixis in Edna O’Brien’s ‘A Pagan Place’”. Style 28, nr 3 (1994), 378–410.
Google Scholar

Ikeo, Reiko. “Contemporary Present-Tense Fiction: Crossing Boundaries in Narrative”. Language and Literature 32, nr 1 (2023), 98–128.
Google Scholar

Iliopoulou, Evgenia. Because of You. Understanding Second-Person Storytelling. Bielefeld: transcript Verlag, 2019.
Google Scholar

Kacandes, Irene. Talk Fiction: Literature and the Talk Explosion. Lincoln: University of Nebraska Press. 2001.
Google Scholar

Kaczmarczyk, Katarzyna (red.). Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania. Kraków: Universitas, 2017.
Google Scholar

Kincaid, Jamaica. A Small Place. New York: Farrar, Stauss and Giroux, 2000.
Google Scholar

Kluszczyński, Ryszard. Sztuka interaktywna. Od dzieła-instrumentu do spektaklu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2010.
Google Scholar

Kłosiński, Michał. “Przekraczając horyzont inności: narracja drugoosobowa w fabularnych grach cyfrowych jako problem biopolityczny”. Zagadnienia Rodzajów Literackich 4 (2022), 83–96.
Google Scholar

Kłosiński, Michał. Przygody cyfrowego tułacza. Interpretacje gro znawcze. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2023.
Google Scholar

Kwiatkowska, Paulina. “Zeszłego roku w Marienbadzie. Obrazy wytarte i wyparte”. Widok 24 (2019), 1–26.
Google Scholar

Lodge, David. Consciousness and the Novel. London: Secker & Warburg, 2002.
Google Scholar

Lublin Studies in Modern Languages and Literature 44, nr 2 (2020), numer monograficzny “Formal Intersections between Narrative Fiction and Other Media”.
Google Scholar

Maj, Krzysztof M. “Ucieczka od linearności. W stronę światocentrycznego modelu narracji transmedialnych”. W: Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania, red. Katarzyna Kaczmarczyk, 283–308. Kraków: Universitas, 2017.
Google Scholar

Marcela, Mikołaj. “Narracja – kolaboracja?”. Artpapier 21 (2008). http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=70&artykul=1633 (20.12.2023).
Google Scholar

Marecki, Piotr. Gatunki cyfrowe: instrukcja obsługi. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2018.
Google Scholar

Margolin, Uri. “Narrative ‘You’ Revisited”. Language and Style 23, nr 4 (1994), 1–21.
Google Scholar

Maziarczyk, Grzegorz. The Narratee in Contemporary British Fiction. A Typological Study. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005
Google Scholar

Meadows, Mark. I, Avatar. The Culture and Consequences of Having a Second Life. Berkeley: New Riders, 2007.
Google Scholar

Morrissette, Bruce. “Narrative ‘You’ in Contemporary Literature”. Comparative Literature Studies 2 (1965), 1–24.
Google Scholar

Morrissette, Bruce. “Powieść i kino: przypadek Robbe-Grilleta”, przeł. Wiktoria Krzemień, Pamiętnik Literacki 2 (1975), 211–229.
Google Scholar

Nie, Baoyu. “A Study on the Second-Person Narrative in Jennifer Egan’s Black Box”. Open Journal of Social Sciences 3 (2015), 51–58. https://www.scirp.org/pdf/JSS_2015101509293 816.pdf (21.01.2024).
Google Scholar

Rembowska-Płuciennik, Magdalena. “Second-Person Narration as a Joint Action”. Language and Literature 27, nr 3 (2018), 159–175.
Google Scholar

Richardson, Brian. “I etcetera… On the Poetics and Ideology of Multipersoned Narratives”. Style 28, nr 3 (1994), 312–328.
Google Scholar

Richardson, Brian. “The Poetics and Politics of Second Person Narrative”. Genre 24, nr 3 (1991), 309–330.
Google Scholar

Richardson, Brian. Unnatural Voices: Extreme Narration in Modern and Contemporary Fiction. Columbus: Ohio State University Press, 2006.
Google Scholar

Rödl, Sebastian. “Intentional Transaction”. W: The Second Person, red. Naomi Eilan, 304–316. London, New York: Routledge, 2017.
Google Scholar

Ryan, Marie-Laure, Thon Jan-Noël (red.). Storyworlds across Media. Toward a Media-Conscious Narratology. Lincoln: University of Nebraska Press, 2014.
Google Scholar

Ryan, Marie-Laure. “Transmedial Storytelling and Transfictionality”. Poetics Today 34, nr 3 (2013), 361–388.
Google Scholar

Schofield, Dennis. Second Person Narrative: A Point of View? The Function of Second Person Pronoun in Narrative Prose Fiction. Victoria: Deakin University, 1998.
Google Scholar

Schroeder, Ralph, Axelsson Ann-Sofie (red.). Avatars at Work and Play. Collaboration and Interaction in Shared Virtual Environments. Dordrecht: Springer, 2006.
Google Scholar

Sorlin, Sandrine. The Stylistics of You. The Second-Person Pronoun and Its Pragmatics Effects. Cambridge: Cambridge University Press, 2022.
Google Scholar

Sugiera, Małgorzata. “Nażywość”. W: Performatyka: terytoria, red. Ewa Bal, Dariusz Kosiński, 143–149. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017.
Google Scholar

Szczęsna Ewa, Piotr Kubiński, Marcin Leszczyński red.). Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra. Kraków: Universitas, 2017.
Google Scholar

Taylor, T. L. “Living Digitally – Embodiment in Virtual Worlds”. W: The Social Life of Avatars: Presence and Interaction in Shared Virtual Environments, red. Ralph Schroeder, 40–62. London: Springer-Verlag, 2002.
Google Scholar

Thon, Jan-Noël. Transmedial Narratology and Contemporary Media Culture. Lincoln: University of Nebraska Press, 2016.
Google Scholar

Twardoch, Szczepan. Morfina. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2012.
Google Scholar

Tomasello, Michael. Dlaczego współpracujemy, przeł. Łukasz Kwiatek. Kraków: Copernicus Center Press, 2016.
Google Scholar

Walker, Jill. “Do You Think You’re Part of This? Digital Texts and the Second Person Address”. W: Cybertext Yearbook 2000, red. Raine Koskimaa, Markku Eskelinen, 8–25. Jyväskylä: University of Jyväskylä, 2001.
Google Scholar

Winiecka, Elżbieta. Poszerzanie pola literatury. Studia o literackości w Internecie. Kraków: Universitas, 2020.
Google Scholar

Wiśniewski, Michał R. Jetlag. Warszawa: Krytyka Polityczna, 2014.
Google Scholar

Witosz, Bożena. “O wzajemnej relacji zaimków “ja” – “ty” w narracji”. Język Artystyczny 2 (1981), 27–36.
Google Scholar

Witosz, Bożena. Cechy strukturalno-składniowe monologu wypowiedzianego (na przykładzie literatury polskiej). Katowice: Wydawnictwo UŚ, 1988.
Google Scholar

Wójtowicz, Aleksander. “Wśród ‘nowych możliwości’. Powieść awangardowa i film”. W: Cogito i “sejsmograf podświadomości”. Proza Pierwszej Awangardy, 191–222. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010.
Google Scholar

Wysłouch, Seweryna. Problematyka symultanizmu w prozie. Poznań: Wydawnictwo UAM, 1981.
Google Scholar

Zagadnienia Rodzajów Literackich 65, nr 4 (2022) (numer tematyczny “Transmedial Second-Person Narratives”).
Google Scholar

Magdalena Rembowska-Płuciennik

magdalena.rembowska-pluciennik@ibl.waw.pl
https://orcid.org/0000-0002-8800-3550

Afiliacja:

Instytut Badań Literackich PAN Polska

Biogram

Magdalena Rembowska-Płuciennik, profesor Instytutu Badań Literackich PAN w Warszawie. Publikowała w „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim”, „Zagadnieniach Rodzajów Literackich”, „Narrative”, „Language and Literature”. Autorka książek Poetyka i antropologia. Cykl podolski W. Odojewskiego (2004) oraz Poetyka intersubiektywności. Kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku (2012); współredaktorka trzech tomów zbiorowych. Zajmuje się historią i teorią literatury, zwłaszcza teorią narracji, antropologią literacką, odbiorem literackim.

2025
Opublikowane: 2025-02-24

ISSN: 1508-6305

eISSN: 2544-3186

10.31261/errgo

Wydawca

University of Silesia Press | Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego i Wydawnictwo Naukowe "Śląsk"

Licencja CC

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prześlij tekst

“Nażywość”, streaming, współobecność Literackie opowiadanie drugoosobowe we współczesnym otoczeniu medialnym

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Magdalena Rembowska-Płuciennik

Informacje