„Rozpinanie wielkiej paraboli”. O procesie pisania jednego wiersza Zbigniewa Herberta
Abstrakt
Tomasz Cieślak-Sokołowski
Katedra Krytyki Współczesnej
Wydział Polonistyki
Uniwersytet Jagielloński
“Opening the Great Parable”
On Zbigniew Herbert’s Writing of One of His Poems
Abstract
The main objective of the present article is to offer a reading of Zbigniew Herbert’s manuscripts, drawing upon French and British theories of genetic criticism. The author analyzes the physical shape of the page and the stages of the making of the poem with reference to specific examples based on materials collected in the Zbigniew Herbert archive at the National Library of Poland.
Keywords: genetic criticism, Zbigniew Herbert, manuscript studies, writing process
„Rozpinanie wielkiej paraboli”. O procesie pisania jednego wiersza Zbigniewa Herberta
Streszczenie
Artykuł skupia się na próbie opisania problemów związanych z odczytywaniem rękopisów Zbigniewa Herberta. Autor artykułu nawiązuje do francuskich i brytyjskich teorii krytyki genetycznej, by opisać te problemy w odniesieniu do materiałów, które zawiera Archiwum Zbigniewa Herberta zdeponowane w Bibliotece Narodowej.
Słowa kluczowe: krytyka genetyczna, Zbigniew Herbert, badania manuskryptów, proces twórczy
Słowa kluczowe
krytyka genetyczna; Zbigniew Herbert; badania manuskryptów; proces twórczy
Bibliografia
Janina Abramowska, Wiersze z aniołami, w: Poznawanie Herberta 2, red. Andrzej Franaszek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000.
Mateusz Antoniuk, Otwieranie głosu. Studium o wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta, Wydawnictwo Platan, Kraków 2009.
Archiwum Zbigniewa Herberta. Inwentarz, oprac. Henryk Citko, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2008.
Pierre-Marc de Biasi, Genetyka tekstów, przeł. Filip Kwiatek, Maria Prussak, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2015
Francesca Fornari, Pracownia pisarska – o brulionach Zbigniewa Herberta, „Teksty Drugie” 6/2015, nr 156.
Hannah Sullivan, The Work of Revision, Harvard University Press, London 2013.
Marian Stala, W cieniu dębów. Nie tylko o jednym wierszy Zbigniewa Herberta, w: poznawanie Herberta 2, red. Andrzej Franaszek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000.
Katedra Krytyki Współczesnej Wydział Polonistyki Uniwersytet Jagielloński Polska
Tomasz Cieślak-Sokołowski – adiunkt w Katedrze Krytyki Współczesnej Wydziału Polonistyki UJ, krytyk i historyk literatury. Autor książek „Mój wszechświat uczyniony”. O poezji Janusza Szubera (2004), Moment lingwistyczny. O wczesnym pisarstwie Ryszarda Krynickiego i Stanisława Barańczaka (2011). Współredaktor (wraz z Dorotą Kozicką) tomów Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku: między rynkiem a uniwersytetem (2007), Formacja 1910. Świadkowie nowoczesności (2011). Z Kacprem Bartczakiem przełożył książkę Marjorie Perloff Modernizm XXI wieku. „Nowe” poetyki (2012, wyd. 2014). Członek redakcji „Nowej Dekady Krakowskiej”, redaktor prowadzący „Nowej Dekady” (serwisu krytycznego).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
