Wiersze u-ciszone. Prolegomena do badań nad ciszą w wierszach Juliana Kornhausera
(Artykuł w języku polskim/A research article in Polish)
Abstrakt
Artykuł stanowi wstępne rozpoznanie terytorium tej części twórczości poetyckiej Juliana Kornhausera, w której znajdziemy utwory, w jakich cisza odgrywa rolę zarówno kompozycyjną, teoriopoznawczą, jak i strukturalno-tematyczną. Rozważania osnute zostają wokół kategorii wymilczania obecnej w późnych pismach Martina Heideggera, w tzw. projekcie sygetyki. Oprócz tego kontekstu autor próbuje także zarysować płaszczyzny, na których podejmować można namysł nad ciszą w wierszu (i ciszą wierszy). W celu uporządkowania owych perspektyw proponuje się nazwać je roboczo: tematyczną (1), poetologiczną (2), formalną (3); kontekstualną (4) oraz gatunkową (5). W ich właśnie obrębie umieszczone zostają rozważania o roli i miejscu zjawiska ciszy w twórczości poetyckiej Juliana Kornhausera.
Słowa kluczowe
sygetyka Martina Heideggera; cisza; milczenie; poezha Juliana Kornhausera; wiersz u-ciszony
Bibliografia
Arendt, Hannah. Myślenie, przeł. Hanna Buczyńska-Garewicz, przedm. opatrzył Marcin Król. Warszawa: Czytelnik. 2002
Baran, Bogdan. Heidegger i powszechna demobilizacja. Kraków: Inter Esse, 2004.
Biedrzycki, Krzysztof. Świat poezji Stanisława Barańczaka. Kraków: Universitas, 1995.
Bieńkowski, Zbigniew. Poezje zebrane. Warszawa: Wydawnictwo Agawa, 1993.
Corbin, Alain. Historia ciszy i milczenia, przeł. Karolina Kot-Simon. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2019.
Gleń, Adrian. Bycie – słowo – człowiek. Inspiracje heideggerowskie w literaturoznawstwie. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2007.
Gleń, Adrian. “Milczenie w poezji Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza”. Świat i Słowo, nr 2, 2009, 207–220.
Greimas, Algirdas Jullien. O niedoskonałości, przeł. Anna Grzegorczyk. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1993.
Gutorow, Jacek. “Zatarcie i ślad.” W Było nie minęło. Antologia tekstów krytycznych poświęconych twórczości Juliana Kornhausera, red. Adrian Gleń. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2011.
Heidegger, Martin. “Czy istnieje na Ziemi jakaś miara?”, przeł. Janusz Mizera. Principia, t. XX, 1998.
Heidegger, Martin. Przygotowanie do słuchania słowa poezji, przeł. Janusz Mizera. Principia, t. XX, 1998,129–141.
Heidegger, Martin. Przyczynki do filozofii (Z Wydarzania), przeł. Bogdan Baran. Kraków: Baran i Suszczyński, 1998. 143–145.
Heidegger, Martin. W drodze do języka, przeł. Janusz Mizera. Kraków: Baran i Suszczyński, 2000.
Heidegger, Martin. Objaśnienia do poezji Hölderlilna, przeł. Sława Lisiecka. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2004.
Kołoczek, Łukasz. Być, czyli mieć. Próba transpozycji „Przyczynków do filozofii” Martina Heideggera. Kraków: Universitas, 2016.
Kornhauser, Julian. Wiersze zebrane, red. Adrian Gleń i Jakub Kornhauser, nota edytorska Adrian Gleń. Poznań: WBPiCAK, 2016.
Kudyba, Wojciech. Wiersze wobec Innego. Sopot: TPS, 2012.
Kunz, Tomasz. “Dlaczego „młoda poezja” nie istnieje?”. Odra, nr 2, 2013, 72–76.
Lorenc, Włodzimierz. W poszukiwaniu filozofii humanistycznej. Heidegger, Levinas, Foucault, Rorty, Gadamer. Warszawa: Wydawnictwo Scholar, 1998.
Márai, Sándor. Dziennik 1949–1956, tłum. i posłowie Teresa Worowska. Warszawa: Czytelnik, 2017.
Michałowski, Piotr. “Od-znaczanie pamięci (O poezji Juliana Kornhausera)”. W Było nie minęło. Antologia tekstów krytycznych poświęconych twórczości Juliana Kornhausera, red. Adrian Gleń. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2011.
Müller, Herta. Król kłania się i zabija, przeł. Katarzyna Leszczyńska. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2005.
Przybylski, Ryszard. “Drabina do otchłani. Esej o milczeniu”. Znak, nr 449, 1992, 73–92.
Nycz, Ryszard. Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: Universitas, 2001.
Regiewicz, Adam. Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu). Kraków: Universitas, 2015.
Sławek, Tadeusz. “Czarne ściany. O jednym wierszu Juliana Kornhausera”. W Było nie minęło. Antologia tekstów krytycznych poświęconych twórczości Juliana Kornhausera, red. Adrian Gleń. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2011.
Wodziński, Cezary. 2000. Pan Sokrates. Eseje trzecie. Warszawa: IFiS PAN.
“Za oknem widzę proces lustracyjny”. Z Julianem Kornhauserem rozmawiała Katarzyna Kubisiowska. Rzeczpospolita, 3.02.2007.
Zawada, Andrzej. “Wszystko pokruszone”. Twórczość, nr 9, 1980, 127–130.
Instytut Nauk o Literaturze Uniwersytet Opolski Polska
https://orcid.org/0000-0001-8082-1930
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
